Wyrok z dnia 21 listopada 1997 r.
III RN 62/97


Dopuszczalne jest wymierzenie i pobranie opłaty wyrównawczej w postępowaniu
odrębnym w stosunku do przeprowadzonej już odprawy celnej (art. 6 ustawy z dnia 4
lutego 1994 r. o opłacie wyrównawczej od niektórych towarów rolnych i spożywczych
przywożonych z zagranicy, Dz.U. Nr 43, poz. 160).


Przewodniczący SSN: Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca), Sędziowie SN: Andrzej
Wasilewski, Andrzej Wróbel.


Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Włodzimierza
Skoniecznego, po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 1997 r. sprawy ze skargi "D.-P." Eksport-
Import w Ł. na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł w W. z dnia 31 lipca 1995 r. [...] w
przedmiocie wymiaru opłaty wyrównawczej na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra
Sprawiedliwości [...] od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodek Zamiejscowy
w Krakowie z dnia 19 lutego 1997 r. [...]


u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Naczelnemu Sądowi Admi-
nistracyjnemu-Ośrodkowi Zamiejscowemu w Krakowie do ponownego rozpoznania.

U z a s a d n i e n i e


Minister Sprawiedliwości wniósł rewizję nadzwyczajną od wyroku Naczelnego Sądu
Administracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Krakowie z dnia 19 lutego 1997 r. [...]
zarzucając rażące naruszenie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie
Administracyjnym (Dz. U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) w związku z art. 6 ustawy z dnia 4 lutego
1994 r. o opłacie wyrównawczej od niektórych towarów rolnych i spożywczych
przywożonych z zagranicy (Dz. U. Nr 43, poz. 160) i § 1 rozporządzenia Rady Ministrów w
sprawie wykazu grup towarów rolnych i spożywczych objętych opłatą wyrównawczą, w
brzmieniu nadanym rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 lutego 1995 r. (Dz. U. Nr
21, poz. 111) oraz art. 104 § 2 KPA.

Zaskarżonym wyrokiem Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu skargi Firmy
"D.-P." Eksport-Import w Ł. na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 31 lipca 1995
r. utrzymującą w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Celnego w N.T. z dnia 5 lipca 1995 r.,
którą wymierzono opłatę wyrównawczą w kwocie 5.940 zł od kleju sprowadzonego z
zagranicy i dopuszczonego do obrotu (SAD Nr 080100/000470 z dnia 6 kwietnia 1995 r.) -
uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji i zasądził od
Prezesa Głównego Urzędu Ceł na rzecz strony skarżącej 700 zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania.

Podstawę wyroku stanowi - jak to wynika z jego uzasadnienia - stwierdzenie
sprzeczności zaskarżonej decyzji z przepisami KPA, bez jednakże wskazania naruszonych
przepisów. O wadliwości decyzji w przedmiocie opłaty wyrównawczej przesądza - zdaniem
Naczelnego Sądu Administracyjnego - to, że została ona wydana już po ostatecznym
zakończeniu odprawy celnej dokonanej w dniu 6 kwietnia 1995 r., w wyniku której organ
celny określił należności jakie miała uiścić strona importująca towar ale: "wśród
wymienionych w tej decyzji należności nie figurowała opłata wyrównawcza". Według NSA:
"jak długo istnieje ostateczna decyzja w przedmiocie wymiaru określonych należności
pobieranych przy wprowadzaniu towaru na polski obszar celny, organ celny nie może wydać
nowej decyzji w tej sprawie jak długo w odpowiednim trybie nie zostanie skasowana wydana
wcześniej decyzja".

Z powyższym stanowiskiem - zdaniem Ministra Sprawiedliwości - nie można się
zgodzić, skoro stosownie do art. 6 powołanej wyżej ustawy o opłacie wyrównawczej: "opłaty
wyrównawcze wymierzają i pobierają od podmiotów dokonujących obrotu towarowego z
zagranicą organy celne, niezależnie od należności celnych i podatku". W świetle tego
przepisu prawidłowe jest stanowisko, które Naczelny Sąd Administracyjny wyraził w wyroku
z dnia 27 maja 1996 r., SA/Ka 3078/95. Według tego wyroku jeśli w chwili dokonywania
odprawy celnej nie wymierzono należnej opłaty wyrównawczej, co powinno nastąpić ze
względu na zasadę ekonomiki postępowania administracyjnego (art. 12 KPA), to należy
dokonać tego w terminie późniejszym bez konieczności wzruszenia decyzji w przedmiocie
odprawy celnej".

Ponadto Minister Sprawiedliwości wskazał na to, że uchylenie w zaskarżonym
wyroku decyzji organów celnych z ograniczeniem się do ogólnikowego stwierdzenia, że
uchylone decyzje naruszają przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego stanowi
rażące naruszenie art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie
Administracyjnym.

Minister Sprawiedliwości wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku i oddalenie skargi
bądź przekazanie sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu do ponownego
rozpoznania.


Sąd Najwyższy zważył co następuje:


Z art. 6 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o opłacie wyrównawczej od niektórych
towarów rolnych i spożywczych przywożonych z zagranicy wynika, że określone w tej
ustawie opłaty wyrównawcze nie mieszczą się w kategorii "należności celne", o których jest
mowa w przepisach (por. zwłaszcza art. 2 pkt 15) ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. - Prawo
celne (jednolity tekst: Dz. U. z 1994 r. Nr 71, poz. 312). Wymierzone i pobierane bowiem
mają być: "niezależnie od należności celnych i podatku". Brak jest powodów do
negliżowania powyższego brzmienia przepisu. Wyraża ono bowiem kwalifikację opłaty
wyrównawczej mającej specyficzną funkcję (por. art. 1 ust. 2 ustawy o opłacie
wyrównawczej) i wynikającej stąd pewnej odrębność także w odniesieniu do regulacji Prawa
celnego. Istotne z punktu widzenia stanu faktycznego rozpatrywanej sprawy jest to, że
omawiana niezależność opłaty wyrównawczej od należności celnych i podatku została
ustanowiona w przepisie o charakterze procesowym. Wiąże się ona bowiem z określoną w
pierwszym zdaniu art. 6 ustawy o opłacie wyrównawczej kompetencją do wymierzenia i
pobierania tej opłaty wyrównawczej. Mają to robić organy celne i to: "niezależnie od
należności celnych i podatku". Dopiero zaś w zakresie nie uregulowanym w tej ustawie, a
więc z uwzględnieniem niezależnego wymiaru i poboru opłaty wyrównawczej stosuje się -na
zasadzie stosowania "odpowiedniego" -przepisy - Prawa celnego.

W świetle powyższej regulacji, pozbawiony podstaw prawnych jest wyrażony w
zaskarżonym wyroku pogląd, jakoby organy celne nie miały prawa wymiaru opłaty
wyrównawczej jeżeli nie uczyniły tego w decyzji wydanej w przedmiocie odprawy celnej
towaru i wymiaru należności celnych.

Uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie zawiera argumentacji przyjętego przez NSA
poglądu, w szczególności nie wskazuje jego podstawy prawnej. Nie można bowiem uznać, że
podstawa prawna została wskazana poprzez stwierdzenie, że zaskarżone decyzje naruszają
przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, skoro nie wchodzi w rachubę naruszenie
wszystkich przepisów KPA a żaden z nich nie został wymieniony.

W tej sytuacji podstawa rewizji nadzwyczajnej została wykazana. Jeżeli natomiast
chodzi o jej wnioski, to usprawiedliwiony jest wniosek alternatywny o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, skoro w
dotychczasowym postępowaniu Naczelny Sąd Administracyjny na skutek przyjęcia
wadliwego założenia w istocie rzeczy nie rozpoznał żadnego z zarzutów skargi "D.-P." na
decyzję Głównego Urzędu Ceł z dnia 31 lipca 1995 r. Mając to na uwadze Sąd Najwyższy
stosownie do art. 39313 § 1 KPC w związku z art. 10 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie
Kodeksu postępowania cywilnego...(Dz. U. Nr 43, poz. 189) orzekł jak w sentencji.
========================================