Wyrok z dnia 27 maja 1999 r.
III RN 5/99

Korzystający ze znaku towarowego w zakresie dzierżawy przedsiębiors-
twa nie staje się podmiotem praw z rejestracji znaku towarowego.


Przewodniczący: SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Andrzej
Wasilewski, Andrzej Wróbel (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 13 maja 1999 r. na rozprawie sprawy z
odwołania Przedsiębiorstwa Przemysłu Chłodniczego ,,L." S.A. w G. od decyzji
Urzędu Patentowego w Warszawie z dnia 6 marca 1997 r. [...] o unieważnienie
prawa z rejestracji znaku towarowego C. nr [...] na skutek rewizji nadzwyczajnej Pre-
zesa Urzędu Patentowego [...] od decyzji Komisji Odwoławczej przy Urzędzie Pa-
tentowym RP z dnia 17 lipca 1998 r. [...]


u c h y l i ł zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Urzędu Patento-
wego w Warszawie z dnia 6 marca 1997 r. [...].

U z a s a d n i e n i e

Urząd Patentowy RP decyzją z dnia 15 listopada 1993 r. dokonał rejestracji
znaku towarowego słowno-graficznego C. dla lodów jadalnych [...] na rzecz Przed-
siębiorstwa Przemysłu Chłodniczego L. S.A. w Gdańsku. ,,Chłodnia w C." Spółka z
o.o. wystąpiła w dniu 16 czerwca 1996 r. z wnioskiem o unieważnienie prawa z rejes-
tracji wyżej wymienionego znaku towarowego. W uzasadnieniu wniosku stwierdzono,
że lody pod nazwą C. były produkowane i wprowadzane do obrotu od lat sześćdzie-
siątych przez trzy zakłady zgrupowane w Zjednoczeniu Chłodni Składowych, tj. przez
chłodnie w G., B. i w Z.G. W ocenie wnioskodawcy przedsiębiorstwa wchodzące w
skład Zjednoczenia z chwilą jego likwidacji samodzielnie nabyły prawo do stosowania
znaku C., a zatem rejestracja tego znaku towarowego na rzecz Przedsiębiorstwa
Przemysłu Chłodniczego L. S.A. w G. stanowiła naruszenie zasad współżycia spo-
łecznego, bowiem spowodowała zawłaszczenie przez jeden podmiot znaku stosowa-
nego do czasu rejestracji przez kilka podmiotów.
Kolegium Orzekające Urzędu Patentowego decyzją z dnia 6 marca 1997 r.
unieważniło prawo z rejestracji znaku towarowego C., powołując jako podstawę rozs-
trzygnięcia art. 8 pkt 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych
(Dz.U. Nr 5, poz. 17 ze zm.). W ocenie Kolegium Orzekającego znak towarowy C.
należał do Zjednoczenia Chłodni Składowych i stosowany był na równych prawach
przez wchodzące w skład Zjednoczenia trzy przedsiębiorstwa przemysłu chłodnicze-
go w B., G. i Z.G. Wszystkie te przedsiębiorstwa oraz ich następcy prawni są upraw-
nieni do stosowania wyżej wymienionego znaku, zaś rejestracja znaku na rzecz
Przedsiębiorstwa Przemysłu Chłodniczego L. S.A. w G. oznacza odebranie praw in-
nym podmiotom stosującym znak i jako taka jest niezgodna z zasadami współżycia
społecznego.
Komisja Odwoławcza przy Urzędzie Patentowym RP decyzją z dnia 17 lipca
1998 r. [...] utrzymała w mocy powyższą decyzję, zaskarżoną odwołaniem uprawnio-
nego z rejestracji. Komisja uznała, że po stronie wnioskodawcy - Chłodni w C. - ist-
nieje interes prawny do występowania z wnioskiem o unieważnienie prawa z rejes-
tracji przedmiotowego znaku towarowego, bowiem interesem prawnym jest działanie
na własną korzyść, jeżeli wywiera to określone skutki w sferze prawnej. W ocenie
Komisji istnieją ustawowe przesłanki do unieważnienia rejestracji znaku towarowego
C., bowiem rejestracja nastąpiła z naruszeniem praw majątkowych osób trzecich, w
danym przypadku Skarbu Państwa. Ponadto udzielenie przez Urząd Patentowy
prawa z rejestracji przedmiotowego znaku towarowego na rzecz Spółki Akcyjnej,
podczas gdy uprawnionym ze zgłoszenia było przedsiębiorstwo państwowe, a prawa
jego pozostawały przy Skarbie Państwa, nastąpiło z naruszeniem obowiązujących
przepisów oraz interesu Skarbu Państwa. Spełnione zostały zatem, zdaniem Komisji,
znamiona przepisu art. 29 w związku z art. 8 pkt 2 ustawy o znakach towarowych.
Prezes Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej zaskarżył powyższą
decyzję rewizją nadzwyczajną, w której zarzucił rażące naruszenie art. 8 pkt 2, art.
29 i art. 30 ustawy o znakach towarowych oraz art. 6-8, 11, 77 § 1, 80, 107 § 1 i 138
KPA w związku z art. 37 ustawy o znakach towarowych oraz art. 65 KC i wniósł o
uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Urzędu Patentowego i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Urzędowi Patentowemu, działają-
cemu w trybie postępowania spornego.
W ocenie Prezesa Urzędu Patentowego RP wnioskodawca nie wykazał inte-
resu prawnego. Działanie, którego głowną cechą, jest osiągnięcie własnej korzyści,
jest zasadniczo interesem czysto faktycznym, nawet jeśli wywołuje skutki w sferze
prawnej. Interes wnioskodawcy jest interesem faktycznym o zabarwieniu handlowym,
a jego istotą jest zamierzenie zwiększenia dochodu w wyniku wykorzystania renomy
jaką ma znak towarowy C. Wnioskodawca stosunkowo niedawno podjął działalność
gospodarczą i w sposób naturalny dąży do likwidacji wszelkich ograniczeń w tej
działalności, jakimi są prawa do znaków towarów udzielonych na rzecz innych pod-
miotów oraz do uzyskania przywilejów w stosunku do innych podmiotów działających
na rynku. Interes taki w ocenie wnoszącego rewizję nadzwyczajną nie może być
uznany za interes prawny w rozumieniu art. 30 ust. 1 ustawy.
Prezes Urzędu Patentowego RP jest zdania, że zaskarżona decyzja, wbrew
dyspozycji przepisu art. 8 pkt 2 ustawy, nie precyzuje jakiegokolwiek prawa osoby
trzeciej, które mogłoby być naruszone w wyniku rejestracji znaku towarowego C. Po-
wołanie się Komisji Odwoławczej na bliżej nieokreślone ,,naruszenie obowiązujących
przepisów" i naruszenie ,,interesu Skarbu Państwa" nie uzasadnia zastosowania w
sprawie powyższego przepisu ustawy. Decyzja ta opiera się na błędnym założeniu,
że w dacie rejestracji znaku towarowego C., tj. w dniu 15 listopada 1993 r., Przedsię-
biorstwo Przemysłu Chłodniczego L. SA nie było uprawnione z tytułu zgłoszenia
znaku towarowego C., bowiem zgłoszenie to zostało dokonane przez Przedsiębiors-
two Przemysłu Chłodniczego w G., zaś prawa do tego zgłoszenia nie przeszły na L.
SA. W ocenie Prezesa Urzędu Patentowego RP przejście wszystkich praw i obo-
wiązków likwidowanego przedsiębiorstwa państwowego na Spółkę, w tym także
prawa do zgłoszenia znaku towarowego C., wynika z § 3 zdanie ostatnie umowy no-
tarialnej z dnia 3 marca 1993 r. oraz z § 3 pkt 1 zarządzenia nr 129/92 Wojewody G.
z dnia 16 listopada 1992 r. w sprawie likwidacji Przedsiębiorstwa Przemysłu Chłodni-
czego w G. W świetle tych dokumentów nie ma wątpliwości, że prawa do zgłoszenia
znaku towarowego C. przeniesione zostały ze zgłaszającego przedsiębiorstwa pańs-
twowego na Spółkę jeszcze przed wydaniem decyzji o zarejestrowaniu tego znaku,
zaś Przedsiębiorstwo uległo likwidacji jeszcze przed tą datą. W konsekwencji należy
przyjąć, twierdzi Prezes Urzędu Patentowego RP, że w dacie rejestracji znaku
Spółka była jedynym uprawnionym podmiotem, na rzecz którego Urząd Patentowy
mógł i powinien dokonać rejestracji znaku C. Przyjęcie poglądu Komisji Odwoławczej
przy Urzędzie Patentowym RP, że w dacie rejestracji zgłoszenia uprawnionym z re-
jestracji był Skarb Państwa, oznacza, iż rejestracja znaku C. nie mogła być dokonana
na rzecz jakiegokolwiek podmiotu, ponieważ przedsiębiorstwo państwowe, które do-
konało zgłoszenia, nie istniało jako podmiot prawny, natomiast nie mogła być doko-
nana rejestracja na rzecz Skarbu Państwa, gdyż nie jest on przedsiębiorstwem w
rozumieniu art. 6 ustawy. Gdyby nawet zaakceptować stanowisko Komisji, że w da-
cie dokonania rejestracji prawo ze zgłoszenia przysługiwało Skarbowi Państwa, to
jedynym uprawnionym do nabycia tej rejestracji w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa
był także L. SA.
Według Prezesa Urzędu Patentowego RP błędne jest stanowisko Komisji Od-
woławczej, że umowa notarialna z dnia 3 marca 1993 r. jest umową oddania przed-
siębiorstwa do odpłatnego używania w rozumieniu ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o
prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 51, poz. 298), przy czym odda-
nie w odpłatne korzystanie dotyczy wszystkich składników majątkowych przedsię-
biorstwa. Analiza treści umowy prowadzi do wniosku, że faktycznie strony zawarły
umowę mieszaną, w której zostały zawarte elementy umowy o oddanie do odpłatne-
go korzystania, umowy sprzedaży z odroczonym terminem zapłaty oraz umowy
przenoszącej prawa i obowiązki w dacie zawarcia umowy. W ocenie wnoszącego
rewizję nadzwyczajną w dacie zawarcia umowy notarialnej według zgodnego zamia-
ru stron przeszły na Spółkę L. ,,wszelkie pozostałe prawa i obowiązki przedsiębiors-
twa państwowego", w tym prawa do zgłoszenia znaku towarowego C.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Trafny jest zarzut rewizji nadzwyczajnej co do rażącego naruszenia zaskarżo-
ną decyzją przepisu art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towa-
rowych (Dz.U. Nr 5, poz. 17 ze zm.) stanowiącego, że z wnioskiem o uznanie prawa
z rejestracji znaku towarowego za wygasłe, jak również o unieważnienie prawa z re-
jestracji znaku towarowego może wystąpić każdy, kto ma w tym interes prawny.
Przepisy ustawy nie zawierają legalnej definicji pojęcia ,,interes prawny". W związku z
tym wymaga rozważenia, czy przepisy ustawy dają podstawę do przyjęcia swoistego
rozumienia interesu prawnego dla potrzeb postępowania w sprawie unieważnienia
prawa z rejestracji znaku towarowego, czy też należy temu pojęciu nadawać znacze-
nie określone w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego. Za przyjęciem
stanowiska, że interesem prawnym w rozumieniu art. 30 ust. 1 ustawy jest interes
prawny, o którym mowa w art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego prze-
mawiają reguły wykładni systemowej. Zgodnie bowiem z przepisem art. 37 ustawy do
postępowania przed Urzędem Patentowym w sprawach znaków towarowych stosuje
się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że przepisy ustawy
stanowią inaczej, co oznacza, iż mają tu zastosowanie wszystkie te przepisy Kodek-
su, które nie dotyczą zagadnień odmiennie uregulowanych w przepisach ustawy.
Należy ponadto podkreślić, że przepis art. 37 ustawy odsyłając do przepisów Kodek-
su postępowania administracyjnego nie nakazuje odpowiedniego stosowania tych
przepisów, co wymaga przyjęcia, że Urząd Patentowy w postępowaniu w sprawach
znaków towarowych jest obowiązany do ścisłego przestrzegania przepisów Kodeksu
postępowania administracyjnego w sytuacjach, które nie zostały odmiennie uregulo-
wane w przepisach ustawy o znakach towarowych. De lege lata brak jest zatem
przesłanek prawnych do przyjęcia, że znaczenie pojęcia ,,interes prawny", o którym
mowa w art. 30 ust. 1 ustawy, powinno być ustalane w inny sposób niż `przez odes-
łanie do przepisu art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego.
Interes prawny, o którym mowa w art. 30 ust. 1 ustawy w związku z art. 28
Kodeksu postępowania administracyjnego, jest interesem opartym na przepisie
prawa materialnego ( ustawy o znakach towarowych) i jest interesem indywidualnym.
Oznacza to, iż z wnioskiem o unieważnienie prawa z rejestracji znaku towarowego
może wystąpić tylko taki podmiot, który wskaże, że rejestracja znaku towarowego
narusza jego prawa (uprawnienia) przyznane mu przepisami ustawowymi, a nadto że
nie jest dopuszczalne wszczynanie postępowania w sprawie o unieważnienie prawa
z rejestracji znaku towarowego celem ochrony interesu prawnego osób trzecich; w
każdym bowiem przypadku wnioskodawca musi uzasadnić istnienie w sprawie włas-
nego interesu prawnego, nie zaś nawet skądinąd uzasadnionego interesu prawnego
innych podmiotów. W doktrynie prawa znaków towarowych oraz w piśmiennictwie i
orzecznictwie z zakresu postępowania administracyjnego nie budzi ponadto wątpli-
wości teza, że przepisy ustawy o znakach towarowych i przepisy Kodeksu postępo-
wania administracyjnego nie chronią interesów faktycznych, które nie mają oparcia w
przepisach prawa ustawowego.
Prawidłowe jest w tej sytuacji stanowisko Prezesa Urzędu Patentowego, że
wnioskodawca (,,Chłodnia w C." Sp. z o.o.) nie wykazał istnienia interesu prawnego
uzasadniającego wszczęcie na jego wniosek postępowania w sprawie unieważnienia
prawa z rejestracji znaku towarowego ,,C." i że interes wnioskodawcy jest interesem
faktycznym ,,o zabarwieniu handlowym." Wnioskodawca w postępowaniu przed orga-
nami patentowymi uzasadniał swój interes prawny w żądaniu unieważnienia prawa z
rejestracji tego znaku tym, że jest następcą prawnym Zakładu - Chłodnia w C. Przed-
siębiorstwo Przemysłu Chłodniczego w B., który w ocenie wnioskodawcy był jednym
ze współuprawnionym do znaku powszechnie znanego ,,C." W związku z tym należy
stwierdzić, że nie uzasadnia tego stanowiska umowa dzierżawy z dnia 9 marca 1995
r. zawarta między Przedsiębiorstwem Przemysłu Chłodniczego w likwidacji w B. a
,,Chłodnią w C." Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, ani też sporządzony w
dniu 20 maja 1996 r. aneks nr 3, którym dodano do tej umowy § 16a w brzmieniu "Na
czas obowiązywania niniejszej umowy wydzierżawiający użycza dzierżawcy praw
przyszłych jakie mógłby wydzierżawiający nabyć mając interes prawny określony w
ustawie o znakach towarowych z dnia 31 stycznia 1985 r. (Dz.U. Nr 5, poz. 7 ze zm.).
Dotyczy to wszystkich wyrobów produkowanych przez wydzierżawiającego w dacie
zawarcia umowy, w tym w szczególności powszechnie znanego znaku towarowego
nie zarejestrowanego w Urzędzie Patentowym obejmującego nazwę ,,Lody C." i
określoną grafikę". W ocenie Sądu Najwyższego zawarcie umowy dzierżawy przed-
siębiorstwa nie czyni dzierżawcy następcą prawnym wydzierżawiającego w zakresie
korzystania z prawa do znaku towarowego, zwłaszcza wówczas, gdy wydzierżawia-
jący, jak w niniejszej sprawie, nie był uprawniony z rejestracji znaku towarowego.
W piśmiennictwie i orzecznictwie utrwalił się pogląd, że brak jest następstwa
prawnego pod tytułem ogólnym między zlikwidowanym w trybie art. 37 ustawy z dnia
13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 51, poz. 298)
przedsiębiorstwem państwowym a spółką przejmującą do odpłatnego korzystania
mienie tego przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 1 KC, bowiem takim następcą jest
Skarb Państwa, który w umowie o oddaniu tej części mienia określa, jakie prawo
przenosi lub ustanawia na rzeczach wchodzących w skład tego przedsiębiorstwa. Dla
oceny zatem, kiedy i jakie prawa, w tym prawa do znaku towarowego ,,C.", nabyła
Spółka ,,L." powstała w trybie i na zasadach przewidzianych w art. 37 ustawy, decy-
dujące znaczenie ma wykładnia treści umowy notarialnej z dnia 3 marca 1993 r., przy
dokonywaniu której należy uwzględniać regułę interpretacyjną, że podstawowym ce-
lem prywatyzacji jest zachowanie przedsiębiorstwa jako pewnej całości organizacyj-
no-majątkowej, zaś spółki pracownicze, co trafnie podkreślił wnoszący rewizję nadz-
wyczajną Prezes Urzędu Patentowego RP, w założeniu mają przejąć wszelkie skład-
niki majątkowe i prawa likwidowanego przedsiębiorstwa państwowego. Ze wskaza-
nych w rewizji nadzwyczajnej postanowień tej umowy wynika, że wolą stron było
przejście wszelkich praw i obowiązków z likwidowanego przedsiębiorstwa (uprawnio-
nego ze zgłoszenia znaku towarowego do rejestracji) na Spółkę najpóźniej w dacie
zawarcia umowy, jeżeli natomiast dla przejścia niektórych składników mienia lub
praw była przewidywana data późniejsza, to była ona przez strony określana w
umowie. Wśród praw, które według zgodnego zamiaru stron miały przejść na Spółkę
w dacie zawarcia umowy jest także prawo do zgłoszenia znaku towarowego ,,C.", a
zatem w dniu wydania decyzji o rejestracji tego znaku towarowego uprawnienia z
jego zgłoszenia nie pozostawały przy Skarbie Państwa, gdyż uprawnionym ze zgło-
szenia było Przedsiębiorstwo Przemysłu Chłodniczego ,,L." SA.
Biorąc powyższe pod rozwagę Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================