Wyrok z dnia 6 sierpnia 1999 r.
III RN 37/99

Brak elementu lub części składowej wyrobu, który po zmontowaniu po-
zostałych części tego wyrobu, sprowadzonych na polski obszar celny z zagra-
nicy uniemożliwia jego użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem, oznacza, że w
danym wypadku chodzi o tzw. wyrób niekompletny lub niegotowy w rozumie-
niu reguły 2a Ogólnych Reguł Interpretacji Nomenklatury Scalonej, które sta-
nowią załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 1995 r. w
sprawie ceł na towary przywożone z zagranicy (Dz.U. Nr 151, poz. 737 ze zm.).


Przewodniczący: SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie: SN Andrzej
Wasilewski (sprawozdawca), NSA Bogusław Gruszczyński.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 6 sierpnia1999 r. sprawy ze skargi
Stanisława K. na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł w W. z dnia 26 września
1997 r. [...] w przedmiocie wymiaru cła, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra
Sprawiedliwości [...] od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka Za-
miejscowego w Poznaniu z dnia 10 września 1998 r. [...]

o d d a l i ł rewizję nadzwyczajną.

U z a s a d n i e n i e


Dyrektor Urzędu Celnego w R. decyzją z dnia 29 sierpnia 1996 r., zawartą w
dowodzie odprawy celnej [...], dopuścił do obrotu na polskim obszarze celnym zgło-
szone przez Stanisława K. do odprawy celnej części do samochodu marki ,,Opel
Vectra GT", a to silnik [...] wraz ze skrzynią biegów i układem kierowniczym oraz z
zawieszeniem tylnym i przednim. Następnie w wyniku weryfikacji dokumentów w
Urzędzie Celnym ujawniono, że na polski obszar celny przywieziony został nie
zmontowany (rozmontowany) samochód osobowy marki ,,Opel Vectra GT" - rok pro-
dukcji 1989, którego nadwozie [...] zostało zgłoszone przez Stanisława K. do odpra-
wy celnej przywozowej w Urzędzie Celnym w L. i dopuszczone do obrotu na polskim
obszarze celnym decyzją Dyrektora Urzędu Celnego w L. z dnia 29 sierpnia 1996 r.
zawartą w dowodzie odprawy celnej [...]. Przy czym pismem z dnia 25 października
1996 r. skierowanym do Urzędu Celnego w L. Urząd Miasta w G. poinformował, że
dokonał rejestracji samochodu marki ,,Opel Vectra GT" [...] - rok produkcji 1989. W
związku z ujawnieniem powyższych okoliczności, Dyrektor Urzędu Celnego w R.
postanowieniem z dnia 21 marca 1997 r. wznowił postępowanie celne wobec Stanis-
ława K., a następnie decyzją z dnia 12 czerwca 1997 r. [...], wydaną w wyniku wzno-
wionego postępowania, uchylił uprzednią swoją decyzję z dnia 29 sierpnia 1996 r.
zawartą w dowodzie odprawy celnej [...]i dotyczącą odprawy celnej zgłoszonych
przez Stanisława K. części do samochodu ,,Opel Vectra GT". Po rozpatrzeniu odwo-
łania Stanisława K. od tej ostatniej decyzji, Prezes Głównego Urzędu Ceł decyzją z
dnia 26 września 1997 r. [...] utrzymał ją w mocy i na podstawie art. 45 ust. 5 ustawy
- Prawo celne przekazał sprawę do rozpatrzenia przez Dyrektora Urzędu Celnego w
L. W wyniku skargi Stanisława K., Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Poz-
naniu wyrokiem z dnia 10 września 1998 r. [...] uchylił zaskarżoną decyzję Prezesa
Głównego Urzędu Ceł z dnia 26 września 1997 r. oraz poprzedzającą ją decyzję Dy-
rektora Urzędu Celnego w R. z dnia 12 czerwca 1997 r. W uzasadnieniu tego orze-
czenia Sąd wskazał w szczególności na Regułę 2a Ogólnych Reguł Interpretacji
Nomenklatury Scalonej, stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 14 grudnia 1995 r. w sprawie ceł na towary przywożone z zagranicy (Dz.U. Nr
151, poz. 737 - powoływanych nadal jako: Ogólne Reguły Interpretacji Nomenklatury
Scalonej), wedle której: ,,Wszelkie informacje o wyrobie zawarte w treści pozycji do-
tyczą wyrobu niekompletnego lub niegotowego pod warunkiem, że posiada on za-
sadniczy charakter wyrobu kompletnego lub gotowego. Informacje te dotyczą także
wyrobu kompletnego lub gotowego (oraz wyrobu uważanego za taki w myśl posta-
nowień niniejszej reguły), znajdującego się w stanie nie zmontowanym lub rozmon-
towanym". Odnosząc następnie tę Regułę 2a do ustaleń dokonanych w toku postę-
powania w rozpoznawanej sprawie, Sąd stwierdził, że w danym wypadku uchybienie
organów celnych polega na nieprecyzyjnym ustaleniu, co oznacza dokonany przez
celnika wpis w dowodzie odprawy celne informujący o ,,braku deski rozdzielczej". Po-
nieważ określenie ,,deska rozdzielcza" używane jest zarówno w odniesieniu do samej
jej obudowy (atrapy), jak i w odniesieniu do całości obejmującej wskaźniki oraz sta-
cyjkę wraz z końcówkami przewodów i gniazdami, należało zważyć, że gdyby oka-
zało się, iż w tym wypadku chodziło tylko o brak atrapy deski rozdzielczej - wówczas
pozostałe sprowadzone przez skarżącego części samochodu mogłyby zostać
uznane za elementy mające ,,zasadniczy charakter wyrobu kompletnego lub gotowe-
go", czyli samochodu osobowego; jednakże w wypadku, gdy brak deski rozdzielczej
oznaczał brak całego pulpitu sterującego samochodem wraz ze wszystkimi wskaźni-
kami, stacyjką i przewodami, to - zdaniem Sądu - nie można by przyjąć, że części
sprowadzone przez skarżącego mają ,,zasadniczy charakter wyrobu kompletnego lub
gotowego", a więc że po ich zmontowaniu powstaje kompletny samochód osobowy,
nadający się do wykorzystania.
Minister Sprawiedliwości pismem z dnia 19 maja 1999 r. [...] wniósł rewizję
nadzwyczajną od powyższego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka
Zamiejscowego w Poznaniu, zarzucając mu rażące naruszenie art. 27 ust. 1 ustawy
z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368
ze zm. - powoływanej nadal jako: ustawa o NSA) w związku z art. 3 i art. 4 ustawy -
Prawo celne oraz Regułą 2a Ogólnych Reguł Interpretacji Nomenklatury Scalonej, a
w konsekwencji na podstawie art. 57 ust. 2 ustawy o NSA wniósł o uchylenie zaskar-
żonego wyroku i przekazanie sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu-
Ośrodkowi Zamiejscowemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania. W uzasadnie-
niu rewizji nadzwyczajnej podniesiono w szczególności, że zaskarżony wyrok bez-
podstawnie uprzywilejował skarżącego i tym samym naruszył, wynikającą z art. 3
ustawy - Prawo celne, zasadę równości podmiotów dokonujących obrotu towarowe-
go z zagranicą, jeśli zważyć, że: ,,Brak deski rozdzielczej nie przemawia za tym, że
nie mamy do czynienia z samochodem 'w ogóle'. Brak tej części nie stanowi bowiem
o fakcie dokonania importu wyłącznie części samochodowych, lecz pojazdu samo-
chodowego w stanie niekompletnym, który jednakże posiada zasadniczy charakter
wyrobu kompletnego".


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Rewizja nadzwyczajna nie jest zasadna.
Podstawą rewizji nadzwyczajnej może być wyłącznie zarzut rażącego naru-
szenia prawa lub interesu Rzeczypospolitej Polskiej (art. 57 ust. 2 ustawy o NSA),
przy czym Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę jedynie w granicach zarzutów podnie-
sionych w rewizji nadzwyczajnej, biorąc z urzędu pod rozwagę nieważność postępo-
wania (art. 39311 KPC w związku z art. 10 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie
Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej -
Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania
administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektó-
rych innych ustaw, Dz.U. Nr 43, poz. 189 ze zm.).
Rewizja nadzwyczajna zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi Naczelnego Sądu
Administracyjnego - Ośrodka Zamiejscowego w Poznaniu z dnia 10 września 1998 r.
[...] wyłącznie rażące naruszenie art. 27 ust. 1 ustawy o NSA w związku z art. 3 i art.
4 ustawy-Prawo celne oraz regułą 2a Ogólnych Reguł Interpretacji Nomenklatury
Scalonej, wobec przyjęcia, iż dokonany w dowodzie odprawy celnej wpis informujący
o ,,braku deski rozdzielczej", pośród części samochodu zgłoszonych do tej odprawy,
może przesądzać o tym, że samochód złożony w Polsce z części sprowadzonych z
zagranicy i następnie zarejestrowany, nie kwalifikuje się jako tzw. wyrób kompletny
lub gotowy zmontowany z części sprowadzonych z zagranicy. W rewizji nadzwyczaj-
nej wyrażony został przy tym mylny pogląd, że: ,,Brak deski rozdzielczej nie przema-
wia za tym, że nie mamy do czynienia z samochodem w 'ogóle'. Brak tej części nie
stanowi bowiem o fakcie dokonania importu wyłącznie części samochodowych, lecz
pojazdu samochodowego w stanie niekompletnym, który jednakże posiada zasadni-
czy charakter wyrobu kompletnego". Tymczasem, w uzasadnieniu zaskarżonego wy-
roku Naczelnego Sądu Administracyjnego trafnie podniesiono, że reguła 2a Ogól-
nych Reguł Interpretacji Nomenklatury Scalonej stanowi, iż o tzw. wyrobie komplet-
nym lub gotowym może być mowa tylko wtedy, gdy wyrób ten, znajdując się w stanie
zmontowanym lub rozmontowanym, posiada ,,zasadniczo charakter wyrobu komplet-
nego lub gotowego". Wynika stąd, że taki brak elementu lub części składowej wyro-
bu, który - po zmontowaniu pozostałych części tego wyrobu - uniemożliwia jego użyt-
kowanie zgodnie z przeznaczeniem, musi oznaczać, że w danym wypadku chodzi o
wyrób niekompletny lub niegotowy i dlatego wówczas nie może mieć do niego zasto-
sowania wspomniana wyżej reguła 2a Ogólnych Reguł Interpretacji Nomenklatury
Scalonej. W kontekście rozpoznawanej sprawy jest to okoliczność istotna, której
ustalenie okazało się niezbędne w celu prawidłowego zastosowania wspomnianej
reguły 2a. Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu swego wyroku słusznie
stwierdził, że odpowiedź na pytanie, czy reguła 2a Ogólnych Reguł Interpretacji No-
menklatury Scalonej powinna być zastosowana przez organy celne w stosunku do
zmontowanego z części sprowadzonych do Polski z zagranicy i zarejestrowanego
przez Stanisława K. samochodu ,,Opel Vectra GT", zależna jest od uprzedniego
ustalenia znaczenia zapisu dokonanego w dokumencie odprawy celnej, który lako-
nicznie informuje jedynie o ,,braku deski rozdzielczej". Jeżeli bowiem użyte w tym wy-
padku określenie ,,deska rozdzielcza" odnosiło się wyłącznie do jej ,,atrapy" (obudo-
wy), to oznaczało to, iż zastosowanie przez organy celne wspomnianej wyżej reguły
2a było prawidłowe, skoro pozostałe części, z których złożono przedmiotowy samo-
chód, umożliwiły stworzenie z nich tzw. wyrobu gotowego lub kompletnego, w tym
sensie, że nadawał się on do użytku zgodnego z jego przeznaczeniem. Natomiast w
sytuacji, gdy informacja w dokumentach celnych o ,,braku deski rozdzielczej" ozna-
czała brak całego pulpitu sterującego samochodem wraz ze wszystkimi wskaźnikami,
stacyjką i przewodami, zastosowanie w danym wypadku reguły 2a Ogólnych Reguł
Interpretacji Nomenklatury Scalonej musiałoby zostać ocenione jako rażące naru-
szenie prawa, skoro samochód złożony z części sprowadzonych z zagranicy, bez tak
rozumianej ,,deski rozdzielczej", nie stanowiłby wyrobu kompletnego, nadającego się
do wykorzystania, a tym samym nie mógłby zostać potraktowany jako tzw. wyrób
gotowy lub kompletny. Dlatego w danym wypadku, wydanie przez organy celne de-
cyzji w sprawie wymiaru cła, przy równoczesnym zastosowaniu reguły 2a Ogólnych
Reguł Interpretacji Nomenklatury Scalonej, bez uprzedniego dokonania niezbędnych
ustaleń w kwestii rzeczywistego znaczenia informacji o ,,braku deski rozdzielczej",
musiało przesądzić o konieczności uchylenia zaskarżonej decyzji Prezesa Głównego
Urzędu Ceł oraz poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji, co też trafnie
uczynił Naczelny Sąd Administracyjny zaskarżonym wyrokiem.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 236 ust. 2
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz.
483) oraz art. 39312 KPC w związku z art. 10 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmia-
nie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej -
Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania
administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektó-
rych innych ustaw (Dz.U. Nr 43, poz. 189 ze zm.) orzekł jak w sentencji.
========================================