Wyrok z dnia 6 lutego 2002 r.
III RN 210/00

Wniosek o przywrócenie uprawnień kombatanckich złożony w trybie art.
2 ust. 2 ustawy z dnia 25 kwietnia 1997 r. o zmianie ustawy o kombatantach
oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu po-
wojennego (Dz.U. Nr 68, poz. 436) podlega rozpoznaniu bez wznowienia postę-
powania w sprawie zakończonej ostateczną decyzją rozstrzygającą o pozba-
wieniu uprawnień kombatanckich.


Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Jerzy Kwaśniewski
(sprawozdawca), Andrzej Wasilewski.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2002 r. sprawy ze skargi Wła-
dysława Ż. na decyzję Kierownika Urzędu do Sprawa Kombatantów i Osób Repre-
sjonowanych w W. z dnia 1 grudnia 1998 r. [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia
uprawnień kombatanckich, na skutek rewizji nadzwyczajnej Prezesa Naczelnego
Sądu Administracyjnego od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka
Zamiejscowego w Rzeszowie z dnia 26 maja 2000 r. [...]


u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Naczelnemu Sądowi Admi-
nistracyjnemu-Ośrodkowi Zamiejscowemu w Rzeszowie do ponownego rozpoznania.

U z a s a d n i e n i e

Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją
ostateczną z dnia 6 września 1995 r. pozbawił Władysława Ż. uprawnień kombatanc-
kich.
Decyzja ta - na skutek skargi Władysława Ż. - poddana została kontroli sądo-
wej. Wyrokiem z dnia 30 stycznia 1997 r. Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek
Zamiejscowy w Rzeszowie skargę tę oddalił.
W dniu 1 lipca 1998 r. Władysław Ż. złożył wniosek o wznowienie postępowa-
nia weryfikacyjnego i przywrócenie mu uprawnień kombatanckich, uzasadniając go
nowelizacją ustawy kombatanckiej. W postępowaniu wynikającym z tego wniosku
Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją z dnia
1 grudnia 1998 r. utrzymał w mocy swą decyzję z dnia 16 października 1998 r. wyda-
ną na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 25 kwietnia 1997 r. o zmianie ustawy o
kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i
okresu powojennego (Dz.U. Nr 68, poz. 436) w związku z art. 21 ust. 2 pkt 4 lit. a i
art. 21 ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektó-
rych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (jednolity
tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 142, poz. 950 ze zm.), o odmowie przywrócenia Władysła-
wowi Ż. uprawnień kombatanckich. W uzasadnieniu wskazano, że Władysław Ż. peł-
nił służbę w strukturach Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego a nie ma dowodów
stwierdzających, że został skierowany do służby w organach bezpieczeństwa pu-
blicznego przez organizacje niepodległościowe lub, że podczas tej służby wykonywał
zadania wyłącznie nie związane ze zwalczaniem organizacji i osób działających na
rzecz suwerenności i niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej.
W skardze do NSA Władysław Ż. zarzucił, że zarówno zaskarżona decyzja jak
i decyzja ją poprzedzająca pozostają w sprzeczności ze stanem faktycznym i wniósł
o dopuszczenie dowodu z zaświadczenia Komendy Wojewódzkiej Policji w R. z dnia
24 lutego 1998 r. oraz dowodu z przesłuchania strony.

Wyrokiem z dnia 26 maja 2000 r. Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Za-
miejscowy w Rzeszowie uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję
Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 16
października 1998 r. W uzasadnieniu tego wyroku podkreślono, że uwzględnienie
skargi wynikało: ,,z całkowicie przyczyn odmiennych niż zostało w skardze naprowa-
dzone". Zdaniem NSA Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjo-
nowanych przed merytorycznym rozpoznaniem sprawy powinien rozstrzygnąć o za-
sadności wznowienia postępowania według przesłanek określonych w art. 145 i na-
stępnych Kodeksu postępowania administracyjnego.

Od powyższego wyroku Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł
rewizję nadzwyczajną zarzucając rażące naruszenie art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 3
ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74,
poz. 368 ze zm.) oraz art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 25 kwietnia 1997 r. o zmianie
ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojen-
nych i okresu powojennego.

Sąd Najwyższy podzielił argumentację podstawy rewizji nadzwyczajnej Preze-
sa Naczelnego Sądu Administracyjnego mając na uwadze co następuje:

Wniosek Władysława Ż. z dnia 1 lipca 1998 r. o przywrócenie mu uprawnień
kombatanckich ze względu na nową regulację prawną podlegał rozpoznaniu w trybie
przewidzianym w tej nowej regulacji, na którą strona się powołała . Nie może budzić
wątpliwości to, że chodziło o ustawę z dnia 25 kwietnia 1997 r. o zmianie ustawy o
kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i
okresu powojennego.

Nie nasuwa w tej sytuacji także wątpliwości tryb rozpoznania wniosku wynika-
jący z art. 2 ust. 2 tej ustawy. Stosownie do tego przepisu (w związku z art. 2 ust. 1),
przywrócenie uprawnień kombatanckich w przypadkach innych niż nieważność z
mocy prawa decyzji pozbawiającej uprawnień kombatanckich, ale niewątpliwie zwią-
zanych z nowelizacją przepisów określających przesłanki uprawnień kombatanckich,
następuje na wniosek osoby uprawnionej złożony w Urzędzie do Spraw Kombatan-
tów i Osób Represjonowanych. W art. 2 ust. 2 powołanej ustawy nowelizującej
ustawę o kombatantach określony został szczególny tryb weryfikacji stosunków
prawnych ukształtowanych na podstawie ostatecznych decyzji pozbawiających
uprawnień kombatanckich. To te stosunki, w specjalnym trybie mogą być inaczej
ukształtowane, poprzez zastosowanie nowych norm prawa materialnego i w tym
kontekście powstaje prawo do ,,przywrócenia uprawnień kombatanckich". Nie chodzi
więc o zastosowanie, jak to błędnie przyjęto w zaskarżonym wyroku ogólnej procedu-
ry wznowienia postępowania w sprawie zakończonej decyzją ostateczną pozbawia-
jącą uprawnień kombatanckich ale o merytoryczną ocenę tego, czy w świetle nowej
regulacji materialnoprawnej wnioskodawca zachowuje uprawnienia kombatanckie. W
razie pozytywnego rozstrzygnięcia tej kwestii wnioskodawcy przysługiwałoby ,,przy-
wrócenie uprawnień kombatanckich", a nie bezpośrednia weryfikacja decyzji poz-
bawiającej uprawnień kombatanckich.

Określenie takiego, co należy podkreślić, odrębnego postępowania weryfika-
cyjnego zostało wyrażone także w § 10 pkt 2 lit. a rozporządzenia Prezesa Rady Mi-
nistrów z dnia 22 września 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępo-
wania w sprawach dotyczących pozbawienia i przywrócenia uprawnień kombatanc-
kich oraz zasad przeprowadzania weryfikacji tych uprawnień (Dz.U. Nr 116, poz.
745).

Z powyższych przyczyn wobec zasadności rewizji nadzwyczajnej Sąd Najwyż-
szy orzekł o zastosowaniu art. 39313 § 1 KPC.
=======================================