Wyrok z dnia 18 stycznia 2002 r.
III RN 196/00

Niewpłacona w terminie zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycz-
nych (art. 44 ust. 1 pkt 1, ust. 3 i ust. 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku
dochodowym od osób fizycznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176
ze zm.) jest zaległością podatkową, od której pobiera się odsetki za zwłokę (art.
19 ust. 2 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowią-
zaniach podatkowych, jednolity tekst: Dz.U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 ze zm.).


Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Andrzej Wasilewski, Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Ryszarda Wal-
czaka, po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2002 r. sprawy ze skargi Edmunda P. na
decyzję Izby Skarbowej w O. z dnia 8 lipca 1997 r. [...] w przedmiocie ustalenia na-
leżnych odsetek za okres od września do grudnia 1993 r. od podatku dochodowego
od osób fizycznych, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości [...] od
wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego we Wrocławiu
z dnia 9 lutego 2000 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Naczelnemu Sądowi Admi-
nistracyjnemu-Ośrodkowi Zamiejscowemu we Wrocławiu do ponownego rozpozna-
nia.

U z a s a d n i e n i e


Decyzją z dnia 28 lutego 1997 r. Urząd Skarbowy w N., po rozpoznaniu wnio-
sku Edmunda P. ustalił odsetki za zwłokę w kwocie 3.864,50 zł należne od zaległości
podatkowych z tytułu nieterminowych wpłat zaliczek na podatek dochodowy od osób
fizycznych, w tym za miesiące od września do grudnia 1993 r.

W uzasadnieniu decyzji wskazano między innymi, że odsetki za zwłokę nali-
czono - stosownie do § 10 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 30 grud-
nia 1989 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o zobowiązaniach po-
datkowych (Dz.U. z 1990 r. Nr 1, poz. 4 ze zm.) - od zaległego zobowiązania w po-
datku dochodowym od osób fizycznych za 1993 r. wykazanego w decyzji wymiarowej
tego Urzędu z dnia 17 stycznia 1997 r. określającej prawidłowy wymiar podatku za
1993 r. w kwocie 21.242,40 zł. W uzasadnieniu decyzji określono równocześnie
prawidłowe kwoty zaliczek za poszczególne miesiące 1993 r. oraz poinformowano o
obowiązku zapłaty zaległego za 1993 r. podatku wraz z odsetkami za zwłokę, które
są należne również od niezapłaconych w terminie zaliczek.

Izba Skarbowa w O., po rozpoznaniu odwołania podatnika, decyzją z dnia 8
lipca 1997 r. utrzymała zaskarżoną decyzję w mocy.

Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy we Wrocławiu, wyro-
kiem z dnia 9 lutego 2000 r. [...] uchylił zaskarżoną decyzję Izby Skarbowej wyraża-
jąc pogląd, że naliczenie odsetek było nieprawidłowe. Zdaniem Sądu odsetki nale-
żało naliczyć od następnego dnia po upływie terminu obowiązującego do złożenia
zeznania za rok 1993, tj. od 1 maja 1994 r.

Wyrok ten zaskarżył rewizją nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości zarzuca-
jąc rażące naruszenie art. 22 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 maja
1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 468 ze zm.) w
związku z art. 19 ust. 2 i art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiąza-
niach podatkowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 ze zm.) oraz
wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy NSA - Ośrodkowi Zamiejscowemu
we Wrocławiu do ponownego rozpoznania.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Z art. 19 ust. 2 ustawy o zobowiązaniach podatkowych wynika, że za zale-
głość podatkową uważa się także nie wpłaconą w terminie zaliczkę lub nie pobraną
przedpłatę, zaś art. 20 ust. 1 tej ustawy stanowi, że od zaległości podatkowych po-
biera się odsetki za zwłokę. Powołane przepisy wskazują na materialnoprawne pod-
stawy wydanych decyzji administracyjnych przez organy skarbowe. Z przepisów art.
44 ust. 1 pkt 1, ust. 3 i ust. 6 oraz art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o po-
datku dochodowym od osób fizycznych (jednolity tekst: Dz.U. z 1993 r. Nr 90, poz.
416 ze zm.) wynika, że podatnicy osiągający dochody z działalności gospodarczej -
tak jak skarżący - są obowiązani wpłacać zaliczki na podatek dochodowy do dnia 20
każdego miesiąca, a następnie są obowiązani do złożenia urzędom skarbowym ze-
znania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym, w terminie do dnia
30 kwietnia następnego roku.

Sąd wydając zaskarżony wyrok oparł swoje rozstrzygnięcie na orzeczeniu Na-
czelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 sierpnia 1996 r., SA/Gd 1856/95, cytując
dużą część jego uzasadnienia. Tymczasem wskazany wyrok dotyczył innej sytuacji
faktycznej - tj. określenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych za
część roku podatkowego w sytuacji, gdy określono roczny podatek dochodowy.
Określenie zaliczek na podatek dochodowy po upływie roku podatkowego nie jest
uzasadnione. Niniejsza sprawa dotyczy innej kwestii. Po zakończeniu roku podatko-
wego i złożeniu zeznania rocznego, organ podatkowy, stwierdzając nierzetelność
tego zeznania oraz nieprawidłowe rozliczenie się z podatku w ciągu roku podatkowe-
go, może określić wysokość prawidłowych zaliczek miesięcznych wraz z odsetkami.
Wynika to ze wskazanych przepisów ustawy o zobowiązaniach podatkowych. Takie
stanowisko zajęte zostało w cytowanym przez Sąd orzekający wyroku NSA, SA/Gd
1856/95, gdzie stwierdzono: ,,Bezprzedmiotowość orzekania o zaliczkach na podatek
dochodowy z dniem, z którym powstaje zobowiązanie w tym podatku, nie przekreśla
możliwości rozstrzygnięcia w przedmiocie odsetek od nieuiszczonych w terminie zali-
czek na podatek dochodowy".

Trafnie podniesiono w rewizji nadzwyczajnej, że określenie prawidłowej wyso-
kości zaliczek stanowi podstawę do obciążenia podatnika odsetkami za zwłokę z ty-
tułu nieterminowego uiszczania tych zaliczek w należnej wysokości. Natomiast przy-
jęcie koncepcji zaprezentowanej w kwestionowanym orzeczeniu narusza zasady
równego traktowania podatników. Podatnik, który wpłacałby prawidłowo ustalone za-
liczki, ale po terminie, musiałby naliczyć przy wpłacie zaległości odsetki za zwłokę,
natomiast podatnik, który w ogóle nie dokonywał wpłat zaliczek albo wpłacał je w za-
niżonych wysokościach, ale w obowiązujących terminach, nie ponosiłby z tego tytułu
żadnych konsekwencji po zakończeniu roku podatkowego i dokonaniu rozliczenia
rocznego.

Z tych względów na podstawie art. 39313 KPC w związku z art. 10 ustawy z
dnia 1 maca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego... (Dz.U. Nr 43,
poz. 189) orzeczono jak w sentencji.
========================================