Wyrok z dnia 7 lipca 1999 r.
III RN 18/99

Reguła 2a Ogólnych Reguł Interpretacji Nomenklatury Scalonej stano-
wiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 1995 r.
w sprawie ceł na towary przywożone z zagranicy (Dz.U. Nr 151, poz. 737 ze zm.)
ma zastosowanie do sytuacji, w której z części sprowadzonych przez dwóch
lub więcej importerów po dopuszczeniu towaru do obrotu na polski obszar
celny zmontowano następnie samochód i zarejestrowano na nazwisko jednego
z nich.


Przewodniczący: SSN Jerzy Kwaśniewski, Sędziowie SN: Andrzej Wasilewski,
Andrzej Wróbel (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Włodzimierza
Skoniecznego, po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 1999 r. sprawy ze skargi Adama K. na
decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł w W. z dnia 12 września 1997 r. [...] w
przedmiocie wymiaru cła, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości
[...] od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Poz-
naniu z dnia 14 lipca 1998 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i oddalił skargę.

U z a s a d n i e n i e


Postanowieniami z dnia 10 i 28 marca 1997 r. Urzędy Celne w L. i R. wznowiły
postępowania celne zakończone decyzjami ostatecznymi, orzekającymi o dokonaniu
odprawy nadwozia do samochodu osobowego marki Ford Escort oraz silnika i pod-
zespołów do tego samochodu, sprowadzonych z Niemiec przez Adama K. i Sylwes-
tra G. Podstawę prawną wymienionych postanowień stanowi art. 145 § 1 pkt 5 KPA,
ponieważ zdaniem organów administracji celnej do Polski został przywieziony komp-
letny samochód w stanie rozmontowanym, który jako tzw. składak zarejestrowany
został w Urzędzie Gminy w Ż. na nazwisko Sylwestra G., zamieszkałego w C. [...].

Urząd Celny w L. decyzją z dnia 18 kwietnia 1997 r. [...] uchylił decyzję za-
wartą w dowodzie odprawy celnej przywozowej [...] z dnia 11 września 1996 r., prze-
syłając odpis tej decyzji w trybie art. 45 Prawa celnego Dyrektorowi Urzędu Celnego
w R.

Decyzją z dnia 28 kwietnia 1997 r. [...] Dyrektor Urzędu Celnego w R. uchylił
decyzję również zawartą w dowodzie odprawy celnej przywozowej [...] z dnia 10
września 1996 r. i dopuścił do obrotu na polskim obszarze celnym sprowadzony z
zagranicy towar w postaci pojazdu samochodowego w stanie rozmontowanym, co
spowodowało nowy (wyższy) wymiar należności celnych.

Prezes Głównego Urzędu Ceł nie uwzględnił odwołań A. K. i S. G. i decyzją z
dnia 12 września 1997 r. [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję, powołując jako
podstawę prawną przyjętej klasyfikacji regułę nr 2 a Ogólnych Reguł Interpretacji
Nomenklatury Scalonej, opublikowanej we wstępie do Taryfy celnej i stanowiącej za-
łącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 1995 r. w sprawie ceł na
towary przywożone z zagranicy (Dz.U. Nr 151, poz. 737). Swoją argumentację Pre-
zes Głównego Urzędu Ceł poparł orzecznictwem NSA w sprawach dotyczących
sprowadzania z zagranicy rozmontowanych samochodów, z których następnie pows-
tają tzw. ,,składaki".

W odpowiedzi na skargę Prezes GUC wniósł o jej oddalenie.

Wyrokiem z dnia 14 lipca 1998 r. [...] Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek
Zamiejscowy w Poznaniu, uwzględniając skargę uchylił zaskarżoną decyzję oraz po-
przedzającą ją decyzję Dyrektora Urzędu Celnego w R. z dnia 28 kwietnia 1997 r. w
części dotyczącej Adama K. W uzasadnieniu wyroku Sąd stwierdził, że interpretacja
reguły 2 a Ogólnych Reguł Interpretacji Nomenklatury Scalonej, na którą powołują się
organy celne w tej sprawie, jest zbyt daleko idąca, ponieważ podmiotami dokonu-
jącymi obrotu towarowego z zagranicą były dwie różne osoby, z których każda spro-
wadziła rozmontowane części pojazdu. W ocenie Sądu orzekającego fakt ten nie
dawał organom celnym podstaw do wymiaru należności celnych w wysokości prze-
widzianej dla wyrobu kompletnego, zaś późniejsze ustalenie, że w istocie zmontowa-
no z tych części samochód, nie było dostateczną przesłanką do wznowienia postę-
powania celnego.

Powyższy wyrok zaskarżył Minister Sprawiedliwości rewizją nadzwyczajną, w
której wyrokowi temu zarzucił rażące naruszenie art. 22 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11
maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.)
w zw. z art. 145 § 1 pkt 5 Kodeksu postępowania administracyjnego oraz w związku
z art. 3 i 4 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. Prawo celne (jednolity tekst: Dz.U. z
1994 r. Nr 71, poz. 312 ze zm.) i na podstawie art. 57 ust. 2 powołanej ustawy o Na-
czelnym Sądzie Administracyjnym wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przeka-
zanie sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu-Ośrodkowi Zamiejscowemu w
Poznaniu do ponownego rozpoznania.

W ocenie Ministra Sprawiedliwości wyrok ten sprzeczny jest z ukształtowanym
już orzecznictwem sądowo-administracyjnym w tego typu sprawach, a także orze-
czeniami Sądu Najwyższego wydanymi między innymi w wyniku uwzględnienia rewi-
zji nadzwyczajnych Ministra Sprawiedliwości (np. wyrok z dnia 8 lipca 1998 r., III RN
44/98 czy wyroki z dnia7 lutego 1995 r. III ARN 80/94 i III ARN 81/94 - OSNAPIUS
1995 nr 14 i 15, poz. 168 i 185). Stosownie do powołanego orzecznictwa ujawnienie
przez organy administracji celnej faktu, iż części samochodowe sprowadzone nawet
przez różnych importerów stanowią w istocie rozmontowany samochód określonej
marki, uprawnia te organy do wznowienia postępowania na podstawie art. 145 § 1
pkt 5 KPA. Stanowisko przeciwne, zajęte przez Sąd orzekający w niniejszej sprawie
bezpodstawnie uprzywilejowałoby importerów, naruszając zasady wyrażone w art. 3 i
4 Prawa celnego. Należy także zauważyć, że fakt, iż uzupełniające się części samo-
chodowe zostały zgłoszone w niniejszej sprawie do odprawy celnej przez dwie
osoby, nie ma wpływu na kwalifikację według Ogólnych Reguł Interpretacji Nomen-
klatury Scalonej. Reguła 2 a Ogólnych Reguł Interpretacji Nomenklatury Scalonej
stanowiąca podstawę prawną klasyfikacji taryfowej towarów rozmontowanych (nie-
zmontowanych) jest bowiem zawsze stosowana, gdy takie towary posiadają charak-
ter wyrobu gotowego. Wymienione reguły są zaś w Polsce obowiązującym prawem,
a ich właściwe stosowanie ma przeciwdziałać obejściu przepisów celnych.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Trafny jest w rewizji nadzwyczajnej zarzut rażącego naruszenia zaskarżonym
wyrokiem przepisu art. 145 § 1 pkt 5 Kodeksu postępowania administracyjnego. Na-
leży przede wszystkim podkreślić, że przy ocenie, czy istniała wskazana w tym prze-
pisie przyczyna wznowienia postępowań celnych zakończonych decyzjami ostatecz-
nymi o dopuszczeniu do obrotu na polskim obszarze celnym sprowadzonych przez
dwie różne osoby części samochodowych po ujawnieniu, że z części tych złożono
następnie samochód osobowy, należy uwzględniać także przepisy Ogólnych Reguł
Interpretacji Nomenklatury Scalonej, stanowiącej załącznik do rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 14 grudnia 1995 r. w sprawie ceł na towary przywożone z zagranicy
(Dz.U. Nr 151, poz. 737). Zgodnie bowiem z regułą nr 2a wszelkie informacje o wy-
robie zawarte w treści pozycji dotyczą wyrobu niekompletnego lub niegotowego pod
warunkiem, że posiada on zasadniczo charakter wyrobu kompletnego lub gotowego.
Informacje te dotyczą także wyrobu kompletnego lub gotowego ( oraz wyrobu uwa-
żanego za taki w myśl postanowień niniejszej reguły), znajdującego się w stanie nie-
zmontowanym lub rozmontowanym. Z reguły tej wynika jednoznacznie, że w niniej-
szej sprawie dokonano zgłoszeń do odprawy celnej wzajemnie się uzupełniających
części samochodowych stanowiących potencjalny wyrób kompletny (samochód)
jeszcze przed ich importem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a złożenie z tych
części na polskim obszarze celnym samochodu nie spowodowało powstania nowego
towaru jakościowo odrębnego od sumy jego części składowych, lecz gotowego pro-
duktu stanowiącego zwykłe połączenie importowanych części. W konsekwencji nale-
ży przyjąć, że przedmiotem importu nie były części do samochodu marki Escort, lecz
taki samochód będący w stanie niezmontowanym (rozmontowanym), a ujawnienie
tego faktu przez organy celne po zmontowaniu tego samochodu na polskim obszarze
celnym stanowiło w rozumieniu art. 145 § 1 pkt 5 KPA, nową okoliczność faktyczną,
która nie była znana organom celnym w dacie dokonywania odprawy celnej nie-
zmontowanego samochodu( części do samochodu).
Nie jest trafny pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego, że reguła 2a ma
zastosowanie jedynie w przypadku, gdy dotyczy towarów w niej wymienionych przy-
wiezionych przez jeden podmiot dokonujący obrotu towarowego z zagranicą. Powyż-
sze ograniczenie nie wynika bezpośrednio lub pośrednio z treści powyższej reguły, a
zatem należy przyjąć, że reguła 2a ma zastosowanie do sytuacji, w której z części
sprowadzonych przez dwóch lub więcej importerów po dopuszczeniu towaru do ob-
rotu na polski obszar celny zmontowano następnie samochód i zarejestrowano go na
nazwisko jednego z nich.
Biorąc powyższe pod rozwagę Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================