Wyrok z dnia 3 października 2002 r.
III RN 160/01

W zakresie zabudowy jednorodzinnej bliźniaczej przewidzianej bez zde-
finiowania w planie zagospodarowania przestrzennego, mieści się także budy-
nek mieszkalny bliźniaczy z czterema lokalami mieszkalnymi.

Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Andrzej Kijowski, Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 października 2002 r.
sprawy ze skargi ,,I." Spółki Akcyjnej w L. na decyzję Samorządowego Kolegium Od-
woławczego w L. z dnia 14 marca 2000 r. [...] w przedmiocie warunków zabudowy i
zagospodarowania terenu, na skutek rewizji nadzwyczajnej Prezesa Naczelnego
Sądu Administracyjnego od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka
Zamiejscowego w Lublinie z dnia 21 listopada 2000 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Naczelnemu Sądowi Admi-
nistracyjnemu-Ośrodkowi Zamiejscowemu w Lublinie do ponownego rozpoznania.

U z a s a d n i e n i e


Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. decyzją z dnia 14 marca 2000 r.
wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 KPA, art. 40 ust. 1 i art. 46a ust. 1 pkt 1
ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (jednolity tekst:
Dz.U. z 1999 r. Nr 15, poz. 139 ze zm.), a także na podstawie planu zagospodaro-
wania przestrzennego L. Zespołu Miejskiego oraz miejscowego planu szczegółowe-
go zagospodarowania przestrzennego osiedla ,,W.P.", po rozpatrzeniu odwołania
Marka Ł. i Małgorzaty Ł. od decyzji wydanej z upoważnienia Prezydenta Miasta L.
przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Budownictwa Urbanistyki i Architektury Urzędu
Miejskiego w L. z dnia 30 stycznia 2000 r. ustalającej dla ,,I." S.A. warunki zabudowy i
zagospodarowania terenu dla realizacji budynku mieszkalnego bliźniaczego z czte-
rema lokalami mieszkalnymi przy ul. Ł. [...], uchyliło zaskarżoną decyzję w całości i
odmówiło ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu dla realizacji
tego budynku.

Organ drugiej instancji stwierdził, że teren, na którym leży przedmiotowa
działka oznaczony w planie symbolem 44 MN, przeznaczony jest pod jednorodzinną
zabudowę bliźniaczą i wolnostojącą. Pod pojęciem ,,zabudowa jednorodzinna" rozu-
mie się budynek mieszkalny jednorodzinny lub zespół takich budynków w układzie
wolnostojącym, bliźniaczym, szeregowym, atrialnym, a także budynek mieszkalny
zawierający nie więcej niż 4 mieszkania lub zespół takich budynków. Skoro tak - to
zdaniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego - budowa budynku bliźniaczego
z czterema mieszkaniami nie byłaby zabudową jednorodzinną, a zatem pozostawa-
łaby w sprzeczności z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania prze-
strzennego. Brak zatem było podstaw prawnych do ustalenia warunków zabudowy i
zagospodarowania terenu dla realizacji wnioskowanej inwestycji.

Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie wyrokiem z
dnia 21 listopada 2000 r. oddalił skargę ,,I." SA na decyzję Samorządowego Kole-
gium Odwoławczego w L. Wyrok ten - stosownie do jego uzasadnienia - wynika z
następujących ustaleń.

Okoliczności faktyczne sprawy nie były przedmiotem sporu. Plan ogólny zago-
spodarowania przestrzennego L. Zespołu Miejskiego oraz Miejscowy Plan Szczegó-
łowy Zagospodarowania Przestrzennego osiedla ,,W.P." umieszczał działkę [...] w
obszarze zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oznaczonej symbolem II B 14
MN. W ustaleniach realizacyjnych plan ogólny dawał możliwość dogęszczenia ist-
niejącego osiedla zgodnie z ustaleniami planu szczegółowego zagospodarowania
przestrzennego. Z kolei ten plan szczegółowy zaliczał działkę [...] do obszaru ozna-
czonego symbolem 44 MN, na którym przewidziano jednorodzinną zabudowę bliź-
niaczą i wolnostojącą. Przedmiotem zaś wniosku jest ustalenie warunków zabudowy
dla realizacji budynku mieszkalnego bliźniaczego z czterema lokalami mieszkalnymi.
Na tle tych okoliczności powstało w sprawie zagadnienie, czy określony we wniosku
budynek może być realizowany na terenie przeznaczonym do zabudowy jednoro-
dzinnej. Definicja ,,zabudowy jednorodzinnej" zawarta jest w § 3 pkt 4 rozporządzenia
Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994 r. w spra-
wie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
(jednolity tekst: Dz.U. z 1999 r. Nr 15, poz. 140 ze zm.) Przez zabudowę jednoro-
dzinną rozumie się budynek jednorodzinny lub zespół takich budynków w układzie
wolnostojącym, szeregowym, atrialnym, a także budynek mieszkalny zawierający nie
więcej niż 4 mieszkania lub zespół takich budynków. Według NSA budynek cztero-
mieszkaniowy w zabudowie bliźniaczej nie spełnia wynikających z powołanego prze-
pisu wymogów ,,zabudowy jednorodzinnej". Przemawia za tym gramatyczna wy-
kładnia, gdyż określenie ,,4 mieszkania" odnosi się do ,,budynku mieszkalnego" - w
odróżnieniu od użytego wcześniej pojęcia: ,,budynku jednorodzinnego lub zespołu
takich budynków w układzie: wolnostojącym, bliźniaczym, szeregowym, atrialnym".
Jeżeli zatem w przepisie mowa jest o budynku mieszkalnym zawierającym nie więcej
niż cztery mieszkania, to odnosi się chodzi o rodzaj obiektu niż wymieniony w pierw-
szej części zdania. Za poprawnością takiego rozumowania - zdaniem NSA - prze-
mawia także treść § 3 pkt 2 powołanego rozporządzenia, według którego mówiąc o
,,budynku mieszkalnym", rozumie się przez to budynek wielorodzinny, dom mieszkal-
ny zawierający nie więcej niż cztery mieszkania, dom jednorodzinny oraz dom
mieszkalny w zabudowie zagrodowej. ,,Budynek mieszkalny zawierający nie więcej
niż cztery mieszkania" jest zatem innego rodzaju formą budynku mieszkalnego niż
,,dom jednorodzinny".

Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego w rewizji nadzwyczajnej od po-
wyższego wyroku zarzucił rażące naruszenie art. 43 ustawy z 7 lipca 1994 r. o zago-
spodarowaniu przestrzennym oraz art. 27 ust. 1 ustawy z 11 maja 1995 r. o Naczel-
nym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) i z tego powodu wniósł
o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Naczelnemu Sądowi Admi-
nistracyjnemu-Ośrodkowi Zamiejscowemu w Lublinie do ponownego rozpoznania. W
uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej wskazano, po pierwsze, na to, że rozporządze-
nie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994 r. w
sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuo-
wanie, jest aktem wykonawczym do prawa budowlanego, w związku z czym nie sta-
nowi ono podstawy do ograniczenia lub kształtowania praw stron w postępowaniu z
zakresu planowania przestrzennego. Po drugie, trudno dopatrzyć się rozbieżności
pomiędzy zamierzeniem inwestora (realizacja budynku mieszkalnego bliźniaczego z
czterema lokalami mieszkalnymi) a ustaleniem planu ogólnego (teren zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej) i ustaleniem planu szczegółowego (jednorodzinna
zabudowa bliźniacza i wolnostojąca) oraz ustaleniem treści § 3 pkt 4 powołanego
rozporządzenia - ,,zabudowa jednorodzinna" (budynek mieszkalny jednorodzinny lub
zespół takich budynków w układzie wolnostojącym, bliźniaczym, szeregowym,
atrialnym, a także budynek mieszkalny zawierający nie więcej niż 4 mieszkania lub
zespół takich budynków). Zatem także w słownikowym wyjaśnieniu § 3 pkt 4 powo-
łanego rozporządzenia mieści się zarówno zamierzenie inwestora, jak też ustalenia
planu ogólnego i szczegółowego.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Stosownie do art. 43 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu prze-
strzennym nie można odmówić ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowaniu
terenu, jeżeli zamierzenie jest zgodne z przepisami prawa i ustaleniami miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego. W rozpatrywanej sprawie - jak to wyżej
przedstawiono - wyłoniła się tylko jedna kontrowersyjna kwestia, sprowadzająca się
do oceny tego, czy zamierzona realizacja budynku mieszkalnego bliźniaczego z czte-
rema lokalami mieszkalnymi pozostaje w zgodzie z ustaleniami właściwych dla tej
inwestycji planów zagospodarowania przestrzennego - planu ogólnego, dopuszcza-
jącego zabudowę mieszkaniową jednorodzinną i planu szczegółowego, określające-
go jednorodzinną zabudowę bliźniaczą i wolnostojącą. Powyższe pojęcia dotyczące
zabudowy jednorodzinnej nie zostały zdefiniowane w przepisach z zakresu zagospo-
darowania przestrzennego, w szczególności w planach zagospodarowania prze-
strzennego, o które chodzi w sprawie. Są one zdefiniowane w przepisach z zakresu
prawa budowlanego, to jest konkretnie w § 3 pkt 2 i pkt 4 powołanego w zaskarżo-
nym wyroku rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia
14 grudnia 1994 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie. W tym kontekście nie nasuwa zastrzeżeń przyjęte przez
NSA założenie interpretacyjne, ażeby użyte w planach zagospodarowania
przestrzennego pojęcia rozumieć według ich treści, która już została zdefiniowana w
pokrewnym systemowo dziale prawa. Takie założenie nie wykracza poza standardo-
we reguły interpretacyjne, zwłaszcza w rozważanym przypadku, w którym - jak się
wydaje - mogło chodzić o prostą recepcję pojęć zastanych (por. też wyrok NSA z
dnia 21 marca 2000 r. II SA/Gd 267/98 - program komputerowy Lex nr 44149).

Zgodzić się natomiast należy w pełni z Prezesem Naczelnego Sądu Admini-
stracyjnego co do przedstawionego stanowiska, iż w świetle definicji zabudowy jed-
norodzinnej zawartej w § 3 pkt 4 powołanego rozporządzenia, do jej zakresu należy
również budynek mieszkalny bliźniaczy z czterema lokalami mieszkalnymi (inwesty-
cja zamierzona).

Według § 3 pkt 4 rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budow-
nictwa z dnia 14 grudnia 1994 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie, przez zabudowę jednorodzinną rozumie się
budynek mieszkalny jednorodzinny lub zespół takich budynków w układzie: wolno-
stojącym, bliźniaczym, szeregowym, atrialnym, a także budynek mieszkalny zawie-
rający nie więcej niż 4 mieszkania lub zespół takich budynków. Wbrew zaskarżone-
mu wyrokowi zacytowany przepis expressis verbis obejmuje zakresem zabudowy
jednorodzinnej, oprócz budynków jednorodzinnych (zespołów takich budynków w
różnych układach) także: ,,budynek mieszkalny zawierający nie więcej niż 4 mieszka-
nia lub zespół takich budynków". Z kolei za taki budynek powinien być uznany ,,budy-
nek mieszkalny bliźniaczy z czterema lokalami", gdyż odpowiada on wymaganym
cechom, to jest nie ma więcej niż cztery lokale, a ,,bliźniaczy" jego układ jest rele-
wantny z zasadą definiującą, w tym przypadku z cechami wielkości budynku i z do-
puszczeniem zespołu takich budynków.

Należy zauważyć ponadto, że budynek mieszkalny z czterema lokalami
mieszkalnymi, będący budynkiem bliźniaczym, w kontekście zdefiniowanego zakresu
zabudowy jednorodzinnej odpowiada wprost ,,zabudowie jednorodzinnej bliźniaczej",
o której mowa w planie szczegółowym zagospodarowania przestrzennego dla rejonu
,,WP.", zaliczającym działkę [...] do obszaru oznaczonego symbolem 44 MN, na któ-
rym przewidziano jednorodzinną zabudowę bliźniaczą i wolnostojącą.

Zważywszy na argumentację przedstawioną powyżej, w ocenie Sądu Najwyż-
szego brak było podstaw do uchylenia decyzji Prezydenta Miasta L. z dnia 30 stycz-
nia 2000 r., a oddalenie skargi na wadliwą decyzję organu drugiej instancji nastąpiło
z rażącym naruszeniem art. 43 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, a także
art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym
(Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.).

Z tych względów orzeczono jak w sentencji.
========================================