Wyrok z dnia 6 kwietnia 2000 r.
III RN 152/99

Przesłanki upoważniające do załatwienia sprawy w ramach jednego pos-
tępowania administracyjnego, w drodze jednej decyzji (art. 62 KPA) są spełnio-
ne, gdy w celu ustalenia wartości celnej samochodu oraz odpowiadającej jej
wysokości należności celnej, organy celne obowiązane są zastosować wobec
dwóch importerów regułę 2(a) Ogólnych Reguł Interpretacji Nomenklatury
Scalonej, stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14
grudnia 1995 r. w sprawie ceł na towary przywożone z zagranicy (Dz.U. Nr 151,
poz. 737).


Przewodniczący: SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Andrzej Kijowski,
Andrzej Wasilewski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, z udziałem Prokuratora Prokuratury Krajowej Waldemara
Grudzieckiego, po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 2000 r. sprawy ze skargi Stanis-
ława Z. i Michała Z. na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł w W. z dnia 28 listo-
pada 1997 r. [...] w przedmiocie wymiaru cła, na skutek rewizji nadzwyczajnej Minis-
tra Sprawiedliwości [...] od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka
Zamiejscowego w Poznaniu z dnia 4 grudnia 1998 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok w punktach II i III i oddalił skargę w tym zakre-
sie.

U z a s a d n i e n i e


Decyzją Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 28 listopada 1997 r. [...] utrzy-
mana została w mocy skierowana do Michała Z. i Stanisława Z., a wydana w wyniku
wznowienia postępowania administracyjnego, decyzja Dyrektora Urzędu Celnego w
R. z dnia 8 października 1997 r., którą uchylone zostały dwie uprzednio wydane de-
cyzje, zawarte w dowodach odprawy celnej przywozowej, a mianowicie decyzja z
dnia 13 listopada 1996 r. [...] oraz decyzja z dnia 15 listopada 1996 r. [...], natomiast
dopuszczono do obrotu na polskim obszarze celnym sprowadzony przez obu adre-
satów z zagranicy towar w postaci pojazdu samochodowego w stanie rozmontowa-
nym i wymierzono od niego stosowne należności celne. W wyniku rozpoznania
skargi obu adresatów na powyższą decyzję, Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek
Zamiejscowy w Poznaniu wyrokiem z dnia 4 grudnia 1998 r. [...] odrzucił skargę na
postanowienie w przedmiocie wznowienia powyższego postępowania i równocześnie
stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 28
listopada 1997 r. oraz poprzedzającej ją decyzji Dyrektora Urzędu Celnego w R. z
dnia 8 października 1997 r. W uzasadnieniu tego wyroku Naczelny Sąd Administra-
cyjny podniósł, że stwierdzenie nieważności obu decyzji nastąpiło z tej przyczyny, że
- w opinii Sądu - brak było podstaw dla przyjęcia solidarnej odpowiedzialności obu
skarżących za należności celne z tytułu sprowadzenia przez nich części samocho-
dowych, które w wyniku wznowienia postępowania, zgodnie z regułą 2 (a) Ogólnych
Reguł Interpretacji Nomenklatury Scalonej stanowiących załącznik do rozporządze-
nia Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 1995 r. w sprawie ceł na towary przywożone z
zagranicy (Dz.U. Nr 151, poz. 737 - powoływanego nadal jako: Ogólne Reguły Inter-
pretacji Nomenklatury Scalonej), potraktowane zostały łącznie jako wyrób gotowy -
samochód osobowy marki ,,Ford Scorpio" w stanie rozmontowanym. Sąd stanął bo-
wiem na stanowisku, że ze względu na zindywidualizowany charakter obrotu towa-
rowego z zagranicą, na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. -
Prawo celne (jednolity tekst: Dz.U. z 1994 r. Nr 71, poz. 312 ze zm.) nie można
uznać, że obaj skarżący sprowadzili we własnym imieniu i na własny rachunek sa-
mochód osobowy marki ,,Ford Scorpio", skoro każdy z nich indywidualnie zgłosił do
odprawy celnej jedynie części samochodowe. Przeczą temu także, w opinii Sądu,
ujawnione w rozpoznawanej sprawie okoliczności, w tym zwłaszcza fakt zarejestro-
wania zmontowanego samochodu na jednego ze skarżących - Michała Z. oraz za-
warta pomiędzy oboma skarżącymi umowa cywilnoprawna kupna-sprzedaży z dnia
28 stycznia 1997 r.. Dlatego, jak wywiedziono w uzasadnieniu tego wyroku: ,,skiero-
wanie przedmiotowych decyzji i łączne obciążenie skarżących należnościami celnymi
za samochód złożony z zaimportowanych przez nich części nie jest uzasadnione,
stanowi bowiem 'przypisanie' dwóch importerów do jednego 'składaka', sprowa-
dzonego z zagranicy".

Minister Sprawiedliwości pismem z dnia 8 września 1999 r. [...] wniósł rewizję
nadzwyczajną od powyższego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka
Zamiejscowego w Poznaniu z dnia 4 grudnia 1998 r. [...], zarzucając rażące naru-
szenie art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Admi-
nistracyjnym w związku z art. 62 KPA oraz w związku z art. 1 ust. 2 i art. 23 ust. 1
Prawa celnego, a w konsekwencji na podstawie art. 57 ust. 2 ustawy o NSA wniósł o
uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie w jakim stwierdza on nieważność zas-
karżonej decyzji Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 28 listopada 1997 r. i poprze-
dzającej ją decyzji Dyrektora Urzędu Celnego w R. z dnia 8 października 1997 r. oraz
w jakim zasądza od Prezesa Głównego Urzędu Ceł na rzecz skarżących koszty pos-
tępowania sądowego i koszty zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu rewizji
nadzwyczajnej podniesiono w szczególności, że w toku postępowania w niniejszej
sprawie nie był kwestionowany sam fakt, że obaj skarżący sprowadzili z zagranicy
części samochodowe, które stanowiły w istocie rozmontowany samochód osobowy
marki ,,Ford Scorpio". Jest też poza sporem, że w chwili odprawy celnej obaj skarżą-
cy bezpośrednio władali zgłoszonymi do odprawy częściami (art. 48 Prawa celnego),
a więc obaj importerzy, każdy we własnym imieniu i na własny rachunek (art. 2 pkt 6
Prawa celnego) sprowadzili zgłoszone do odprawy celnej części, które łącznie sta-
nowiły de facto samochód osobowy ,,Ford Scorpio" w stanie rozmontowanym. Po-
nieważ w postępowaniu przed organami celnymi stosuje się przepisy KPA, o ile
przepisy prawa celnego nie stanowią inaczej (art. 1 ust. 2 Prawa celnego), w danym
wypadku należało odpowiednio zastosować art. 62 KPA. W rewizji nadzwyczajnej
podkreślono, że nie jest trafny pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego, jakoby
nie do przyjęcia była teza o sprowadzeniu z zagranicy przez obu skarżących samo-
chodu osobowego marki ,,Ford Scorpio", bowiem ,,Podmioty gospodarcze mogą być
niekiedy zainteresowane w tym, aby jakiś towar zakupić za granicą wspólnie i aby
decyzja o wymiarze cła była wystawiona na oba podmioty, co może mieć znaczenie
dla celów podatkowych".


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Trafnie podniesiono w rewizji nadzwyczajnej, że w rozpoznawanej sprawie nie
został zakwestionowany fakt, że obaj skarżący sprowadzili z zagranicy części samo-
chodowe, które stanowiły w istocie rozmontowany lub też nie zmontowany kompletny
samochód osobowy marki ,,Ford Scorpio", który po dokonaniu odprawy celnej został
złożony i zarejestrowany jako tzw. składak na nazwisko jednego z nich - Michała Z.
W tej sytuacji, ustalając wartość celną towaru oraz odpowiadającą jej wysokość na-
leżności celnej, organy celne obowiązane były zastosować regułę 2 (a) Ogólnych
Reguł Interpretacji Nomenklatury Scalonej, która ma charakter przedmiotowy i sta-
nowi, że wyroby kompletne oraz wyroby znajdujące się w stanie nie zmontowanym
lub rozmontowanym w każdym wypadku powinny być klasyfikowane według pozycji
taryfy celnej, która obejmuje wyrób kompletny. Wynika stąd, że w rozpoznawanej
sprawie, przy zgłoszeniu towaru do odprawy celnej, obaj importerzy nie ujawnili
faktu, iż świadomie wwożą części kompletnego samochodu osobowego marki ,,Ford
Scorpio" w stanie rozmontowanym i to w celu jego zmontowania po dokonaniu od-
prawy celnej, a więc w celu uniknięcia zakwalifikowania zgłaszanych do odprawy
celnej części, jako części kompletnego samochodu w stanie rozmontowanym lub nie
zmontowanym, czyli w celu uniknięcia obowiązku uiszczenia należności celnej obli-
czanej wedle wyższej stawki celnej, która obejmuje import samochodów (było to ty-
powe działanie w celu obejścia prawa - in fraudem legis). Tym samym, spełnione
zostały także przesłanki prawne określone w art. 62 KPA, upoważniające organ celny
do załatwienia powyższej sprawy w ramach jednego postępowania administracyjne-
go, w drodze jednej decyzji skierowanej do obu stron, które - zgodnie z regułą 2 (a)
Ogólnych Reguł Interpretacji Nomenklatury Scalonej - uczestniczyły w sprowadzeniu
samochodu osobowego marki ,,Ford Scorpio" w stanie rozmontowanym lub nie
zmontowanym i z tego tytułu obowiązane są do uiszczenia stosownej należności cel-
nej (in solidum).

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 236 ust. 2
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz.
483) oraz art. 39315 KPC w związku art. 10 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie
Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej -
Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania
administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektó-
rych innych ustaw (Dz.U. Nr 43, poz. 189 ze zm.) orzekł jak w sentencji.
========================================