Wyrok z dnia 20 września 2002 r.
III RN 148/01

Sąd Najwyższy w postępowaniu z rewizji nadzwyczajnej od wyroku Na-
czelnego Sądu Administracyjnego nie ocenia prawidłowości ustaleń stanowią-
cych podstawę faktyczną zaskarżonego wyroku, jeżeli rewizja nadzwyczajna
nie zarzuca naruszenia przepisów procesowych.

Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN Jerzy Kwaśniewski
(sprawozdawca), Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 września 2002 r.
sprawy ze skargi Agencji S.T. Spółka z o.o. w O. na decyzję Ministra Transportu i
Gospodarki Morskiej w przedmiocie odmowy udzielenia zezwolenia na prowadzenie
komunikacji autobusowej międzynarodowej, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra
Sprawiedliwości od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia
21 grudnia 2000 r. [...]

o d d a l i ł rewizję nadzwyczajną.

U z a s a d n i e n i e


Minister Transportu i Gospodarki Morskiej decyzją z dnia 19 kwietnia 1999 r.
wydaną na podstawie art. 16 ust. 4 ustawy z dnia 2 sierpnia 1997 r. o warunkach
wykonywania międzynarodowego transportu drogowego (Dz.U. Nr 106, poz. 677)
odmówił S.T. Spółce z o.o. w O. zezwolenia na prowadzenie regularnej komunikacji
autobusowej na trasie Kolonia-Olsztyn-Kłajpeda w związku z nieprzestrzeganiem
przez nią warunków określonych w posiadanym uprzednio, ważnym do dnia 20
kwietnia 1999 r., zezwoleniu na wykonywanie międzynarodowego transportu drogo-
wego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie regularnej międzynarodo-
wej komunikacji autobusowej na wspomnianej linii, to jest w związku z samowolną
zmianą przystanku początkowego z Kłajpedy na Olsztyn oraz niewykonywaniem
przewozów codziennie. Decyzja powyższa utrzymana została w mocy decyzją Mini-
stra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 16 sierpnia 1999 r.

W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego S.T. Spółka z o.o. w O.
zarzuciła powyższej decyzji z dnia 16 sierpnia 1999 r. naruszenie przepisów postę-
powania: art. 107 § 3 KPA, art. 77 § 1 i § 4 KPA, art. 78 § 1 KPA i art. 80 KPA, które
miały istotny wpływ na wynik sprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 21 grudnia 2000
r. uchylił zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że stosownie do
treści art. 16 ust. 1 powołanej ustawy przedmiot zezwolenia na wykonywanie mię-
dzynarodowego transportu drogowego obejmuje wyłącznie terytorium RP. Nieprze-
strzeganie zatem warunków określonych w posiadanym już zezwoleniu, jako pod-
stawa prawna do odmowy udzielenia dalszego zezwolenia na wykonywanie między-
narodowego transportu drogowego, winno być ograniczone jedynie do terytorium RP.
Jednakże w okolicznościach faktycznych sprawy nie miało miejsca nieprzestrzeganie
warunków określonych w zezwoleniu posiadanym przez skarżącą. Zasadnicza ocena
rozstrzygnięcia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej jakoby strona nie docho-
wała warunków określonych w posiadanym już zezwoleniu pozostaje w sprzeczności
z faktami. Ocenę tę Minister oparł na zarzucie dotyczącym, braku obsługiwania przez
stronę przystanku w Kłajpedzie, uważając, że niedopuszczalne było ,,dzielenie" się
organizacją linii przez stronę z inną firmą przewozową, to jest ,,S." z Litwy, która
miała analogiczne zezwolenie. Tymczasem - według Sądu - po pierwsze przystanek
w Kłajpedzie pozostaje poza zakresem kompetencji polskiego organu koncesyjnego,
a po drugie, chodzi o linię, która - w świetle uzyskanych zezwoleń miała być obsługi-
wana przez stronę i firmę ,,S." we współpracy właściwej kontrahentom. Nie jest zatem
uzasadniony zarzut dotyczący przystanku w Kłajpedzie obsługiwanego z reguły
przez kontrahenta strony. Zdaniem NSA z uwagi na wyraźną urzędową adnotację na
zezwoleniu stwierdzającą, że przedmiotowa linia prowadzona jest we współpracy z li-
tewską firmą ,,S.", dopuszczalne było ,,dzielenie się" częścią linii przez współpracu-
jących ze sobą przewoźników. Sąd podkreślił, że należy odróżnić sytuację współpra-
cy między przedsiębiorcami, a taka miała oparcie w udzielonych zezwoleniach, od
sytuacji konkurujących ze sobą przewoźników.

Ponadto NSA uznał, że nie został udowodniony zarzut organu koncesyjnego,
że przewozy nie były wykonywane codziennie. Przepis art. 16 ust. 1 powołanej
ustawy wymaga przewozów regularnych, takie zaś przewozy, jeżeli nie codzienne,
miały w ocenie Sądu miejsce w okolicznościach faktycznych sprawy, o czym świad-
czą między innymi załączone do sprawy kopie biletów, zaświadczenie Jednostki Po-
licji Okręgu Granicznego w Lazdijaj, czy też pismo Ambasady Republiki Litewskiej w
Bonn z dnia 31 sierpnia 2000 r.

Od powyższego wyroku rewizję nadzwyczajną do Sądu Najwyższego wniósł
Minister Sprawiedliwości zarzucając mu naruszenie art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy
z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368
ze zm.) oraz art. 16 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 2 sierpnia 1997 r. o warunkach wykony-
wania międzynarodowego transportu drogowego i na podstawie art. 57 ustawy o Na-
czelnym Sądzie Administracyjnym wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i odda-
lenie skargi.

W uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej podniesiono w szczególności, że w
toku postępowania administracyjnego wszczętego na skutek wniosku skarżącej w
związku z utratą ważności z dniem 20 kwietnia 1999 r. zezwolenia dotychczasowego
zostało ustalone, że skarżąca rozpoczyna wykonywanie przewozów od Olsztyna, a
nie do Kłajpedy, co oznacza, że nie wykonuje przewozów międzynarodowych w za-
kresie granicy Polski i Litwy, a nadto nie obsługuje przystanku granicznego w Ogrod-
nikach ujętego w rozkładzie jazdy, przez co nie przestrzega warunku zezwolenia
określającego relacje przewozów. Ustalono również, że przewozy wykonywane przez
skarżącą i firmę S. nie odbywały się codziennie. Ustalenia powyższe organ admini-
stracji poczynił w oparciu o informacje Głównego Urzędu Ceł, Komendy Głównej
Straży Granicznej i Komendy Policji w Olsztynie. Nie można zatem - zdaniem rewi-
dującego - zgodzić się ze stanowiskiem Sądu, iż nie został udowodniony w dosta-
tecznym stopniu zarzut nieprzestrzegania przez skarżącą warunków zezwolenia
zwłaszcza, że art. 16 ust. 1 nie wymaga codziennych przewozów, lecz jedynie
przewozów regularnych. Decydujące w sprawie są bowiem warunki wynikające z
posiadanego przez stronę zezwolenia, a zezwolenie to, jak wspomniano wyżej, doty-
czyło przewozów codziennych. Ponadto stwierdzić należy, że Naczelny Sąd Admini-
stracyjny z adnotacji urzędowej znajdującej się na zezwoleniu, że ,,linia prowadzona
jest we współpracy z S.T. , P." wywiódł nieprawidłowy wniosek, że adnotacja ta sta-
nowi warunek udzielonego stronie zezwolenia, podczas gdy wymieniona ,,adnotacja
urzędowa" jest w rzeczywistości informacją, która może służyć organom kontroli, że
firmy ze sobą współpracują, przy czym brak jest wskazówek co do tego na czym ta
współpraca faktycznie polega. Nie bez znaczenia jest przy tym okoliczność, iż firma
S. posiada własne zezwolenie z dnia 29 października 1998 r. [...] na wykonywanie
przewozów międzynarodowych w relacji Kłajpeda-Olsztyn-Kolonia, a każda z firm
zgodnie z powołaną ustawą ma obowiązek przestrzegania warunków posiadanego
zezwolenia uzyskanego na własny wniosek, w którym określiła relację przewozów
oraz inne warunki ich wykonywania.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną decyzję Ministra Transportu
Gospodarki Morskiej po ustaleniu - jak to wyżej przedstawiono - naruszenia prawa w
zakresie ustalonej podstawy faktycznej decyzji i w związku z tym błędnego - zdaniem
Sądu - zastosowania do tego stanu faktycznego uprawnienia Ministra Transportu i
Gospodarki Morskiej do odmówienia udzielenia zezwolenia na wykonywanie przez
stronę międzynarodowego transportu drogowego na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej w zakresie regularnej międzynarodowej komunikacji autobusowej z uwagi na
nieprzestrzeganie warunków określonych w posiadanym już zezwoleniu. Ustalenie
przez NSA zupełnie odmiennie od ustaleń zaskarżonej decyzji, że nie miała miejsca
sytuacja nieprzestrzegania przez stronę warunków określonych w posiadanym przez
nią zezwoleniu prowadziło do raczej oczywistego stwierdzenia, że Minister Trans-
portu i Gospodarki Morskiej bezzasadnie zastosował swą kompetencję określoną w
obowiązującym wówczas art. 16 ust. 1 i ust. 4 pkt 1 powołanej wyżej ustawy z 1997
r. o warunkach wykonywania międzynarodowego transportu drogowego (ustawa ta
straciła moc z dniem 1 stycznia 2002 r. - por. art. 109 ust. 1 pkt 1 i art. 110 ustawy z
dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym - Dz.U. Nr 125, poz. 1371 ze zm.).

Jeżeli z powyższych powodów uwzględnienie skargi nie mogło mieć miejsca,
w szczególności wobec wskazanego naruszenia prawa materialnego, które miało
wpływ na wynik sprawy, NSA uchylił wadliwą - według niego decyzję - to takie roz-
strzygniecie odpowiada wymaganiom art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy o Na-
czelnym Sądzie Administracyjnym. Minister Sprawiedliwości natomiast w uzasadnie-
niu rewizji nadzwyczajnej nie wyjaśnił dlaczego jako podstawę rewizji nadzwyczajnej
wskazał rażące naruszenie powyższych przepisów ustawy o Naczelnym Sądzie Ad-
ministracyjnym. Ta podstawa rewizji nadzwyczajnej nie jest zasadna. Nie jest także
właściwie skonstruowany drugi z zarzutów rewizji nadzwyczajnej, dotyczący rażące-
go naruszenia wskazanego przepisu prawa materialnego. Przepis ten, o czym była
już mowa wyżej, określał uprawnienie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej do
odmówienia udzielenia zezwolenia na wykonywanie międzynarodowego transportu
na terytorium RP, jeżeli przedsiębiorca nie przestrzegał warunków określonych w
posiadanym już zezwoleniu. Nie narusza tego przepisu wyrok NSA w kontekście
ustalenia, że nie zostało wykazane ażeby strona nie przestrzegała warunków okre-
ślonych w posiadanym już zezwoleniu. Takie ustalenie wyroku określiło jego podsta-
wę faktyczną, bo odnosi się do - wskazanych wyżej za uzasadnieniem wyroku - kon-
kretnych faktów w zakresie po pierwsze, określenia warunków zezwolenia i po dru-
gie, sposobu ich realizowania przez stronę bez naruszenia tych warunków. Tak
ustalona podstawa faktyczna wyroku stanowiła nie budzące zastrzeżeń subsumcyjne
odniesienie dla oceny prawnej wyroku. Tymczasem argumentacja zarzutu rewizji
nadzwyczajnej pominęła podstawę faktyczną wyroku upatrując nieprawidłowości jego
oceny prawnej przez nieuprawniony zabieg subsumcji wskazanego przepisu prawa
materialnego do stanu faktycznego przyjętego w decyzji, który NSA zasadniczo za-
kwestionował. W uzasadnieniu wyroku znalazły się kontrowersyjne uwagi interpreta-
cyjne w zakresie wyłączenia zagranicznego zakresu danej linii komunikacyjnej spod
kontroli przestrzegania warunków określonych w posiadanym zezwoleniu. Jednakże
takie budzące wątpliwości założenia interpretacyjne nie miały wpływu na treść roz-
strzygnięcia, skoro ostatecznie NSA ustalił, że nie było podstaw do postawionego w
zaskarżonej decyzji zarzutu także w odniesieniu do funkcjonowania zagranicznego
odcinka przedmiotowej międzynarodowej komunikacji autobusowej.

Ustalenia faktyczne zaskarżonego wyroku oparte zostały na dokonanej przez
Sąd ocenie okoliczności, faktów i dowodów zebranych w sprawie. Ponieważ Minister
Sprawiedliwości nie wskazał wadliwości ustaleń faktycznych wyroku wynikających z
naruszenia przepisów postępowania, to Sąd Najwyższy - pozostając w granicach
podstaw rewizji nadzwyczajnej (por. art. 39311 § 1 KPC w związku z art. 10 ustawy
,,nowelizującej" z dnia 1 marca 1996 r. - Dz.U. Nr 43, poz. 189) - nie mógł poddać
ocenie podstawy faktycznej wyroku.

Z powyższych przyczyn uznając, że rewizja nadzwyczajna nie miała uspra-
wiedliwionych podstaw Sąd Najwyższy orzekł w myśl art. 39312 KPC.
========================================