Wyrok z dnia 7 czerwca 2001 r.
III RN 126/00

Zarzut rewizji nadzwyczajnej rażącego naruszenia art. 22 ust. 1 pkt 1 i
ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyj-
nym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) w związku z art. 80 KPA i art. 11 pkt 2 Proto-
kołu nr 6 do Układu Europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie między
Rzecząpospolitą Polską, z jednej strony, a Wspólnotami Europejskimi i ich
Państwami Członkowskimi, z drugiej strony, sporządzony w Brukseli dnia 16
grudnia 1991 r. (załącznik do Dz.U. z 1994 r. Nr 11, poz. 38 ze zm.) jest bezpod-
stawny w sytuacji, gdy wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego uchylo-
na została decyzja organu celnego w sprawie ustalenia wartości celnej towaru i
wymiaru należności celnej na podstawie dostarczonych w trybie art. 3 ust. 1
tego Protokółu nr 6 komputerowych wydruków faktur, dotyczących dostaw to-
warów na rzecz polskiego importera, które pochodzą z księgowości eksportera
(firmy belgijskiej), jeżeli Sąd stwierdził, iż pomimo zakwestionowania ich wia-
rygodności przez skarżącego, organy celne nie dokonały uprzedniego spraw-
dzenia zasadności podniesionych zarzutów.


Przewodniczący SSN Andrzej Wasilewski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Jerzy Kwaśniewski, Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2001 r. sprawy ze skargi
Jana S. na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 27 maja 1998 roku [...] w
przedmiocie wymiaru cła, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości
[...] od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Poz-
naniu z dnia 14 grudnia 1999 r. [...]

o d d a l i ł rewizję nadzwyczajną.

U z a s a d n i e n i e


Dyrektor Urzędu Celnego w R., decyzją z dnia 20 czerwca 1997 r., wydaną w
wyniku wznowienia postępowania na podstawie art. 151 § 1 pkt 2 w związku z art.
145 § 1 pkt 5 KPA oraz art. 23 ust. 1, art. 26 ust. 1 i art.77 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia
28 grudnia 1989 r. - Prawo celne (jednolity tekst: Dz.U. z 1994 r. Nr 71, poz. 312 ze
zm.), uchylił swoją uprzednią decyzję z dnia 22 czerwca 1995 r. zawartą w JDA SAD
nr 110803/00604 w części dotyczącej wartości i należności celnych oraz dokonał po-
nownego wymiaru cła od Jana S., jako właściciela firmy ,,D.", za sprowadzone z Bel-
gii tkaniny obiciowe. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia organ celny stwierdził, że z
dokumentów nadesłanych przez belgijskie władze celne wynika, iż faktury, które sta-
nowiły podstawę do ustalenia wartości celnej towaru, były sfałszowane, bowiem
podane w nich kwoty należne za importowany towar nie odzwierciedlały faktycznej
wartości transakcyjnej, jaką importer zapłacił kontrahentowi zagranicznemu - firmie
,,A.". W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego ustalono, że na
prośbę firmy ,,D." do każdej partii wysyłanych towarów wystawiane były dodatkowe
faktury, na kwoty niższe aniżeli kwoty ujęte w księgowości eksportera, przy czym
firma importująca płaciła ,,za fałszywe faktury" przelewem bankowym, a pozostałe
kwoty, do wysokości faktycznej wartości towaru, regulowała bezpośrednio gotówką.
Następnie, Prezes Głównego Urzędu Ceł, po rozpoznaniu odwołania importera od
powyższej decyzji, decyzją z dnia 27 maja 1998 r. utrzymał w mocy decyzję organu
celnego pierwszej instancji. W uzasadnieniu swojej decyzji Prezes Głównego Urzędu
Ceł stwierdził, że ujawnione przez belgijskie władze celne faktury, opiewające na
wyższą wartość transakcyjną towaru, uznane zostały za rzetelne, pomimo że brako-
wało na nich podpisu i pieczęci wystawiającego je eksportera, bowiem zostały one
ujęte w księgowości eksporterów.

W wyniku skargi Jana S., Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejsco-
wy w Poznaniu wyrokiem z dnia 14 grudnia 1999 r. [...] uchylił zaskarżoną decyzję
Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 27 maja 1998 r. W uzasadnieniu tego wyroku
Sąd stwierdził, że wprawdzie ,,wyniki dochodzenia prowadzonego przez belgijskie
władze celne przekazane organom polskim stanowią dowód w postępowaniu
administracyjnym prowadzonym przez te organy", tym niemniej podlega on - na
równi z innymi dowodami - ocenie polskich organów celnych (art. 80 KPA). Jeżeli
więc skarżący zgłaszał zastrzeżenia natury formalnej co do wiarygodności i mocy
dowodowej doręczonych organom polskim faktur firmy ,,A.", bowiem brak było na
nich pieczęci tych firm i podpisu wystawiającego pracownika, to - zgodnie z regułami
postępowania dowodowego - należało tę sprawę wyjaśnić, w miarę potrzeby także
przy pomocy belgijskich służb finansowo-celnych (art. 7 i art. 77 § 1 oraz art. 80
KPA).

Minister Sprawiedliwości wniósł rewizję nadzwyczajną od wyroku Naczelnego
Sądu Administracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Poznaniu z dnia 14 grudnia
1999 r. [...], zarzucając rażące naruszenie art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 3 ustawy z
dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368
ze zm.) w związku z art. 80 KPA i art. 11 pkt 2 Protokołu nr 6 do Układu Europejs-
kiego ustanawiającego stowarzyszenie między Rzeczpospolitą Polską, z jednej
strony, a Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi, z drugiej strony
(załącznik do Dz.U. z 1994 r. Nr 11, poz. 38), a w konsekwencji na podstawie art. 57
ust. 2 ustawy o NSA wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i oddalenie skargi. W
uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej podniesiono w szczególności, że zgodnie z art. 3
Protokołu nr 6 do UE ,,na prośbę władz występujących z wnioskiem, władze proszone
o pomoc dostarczą wszystkie stosowne informacje umożliwiające właściwe
stosowanie ustawodawstwa celnego, łącznie z informacjami dotyczącymi ujawnio-
nych lub planowanych działań, które naruszają lub naruszą to ustawodawstwo.
Otrzymane informacje mogą być wykorzystane w postępowaniu sądowym lub admi-
nistracyjnym wszczętym w wyniku nieprzestrzegania przepisów celnych (art. 11 ust.
2 Protokołu nr 6 do UE)". Skoro więc z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika,
że Naczelny Sąd Administracyjny uznał rezultaty przeprowadzonego przez belgijskie
władze celne dochodzenia w rozpoznawanej sprawie za istotny materiał dowodowy,
wskazujący jednoznacznie na to, że skarżący dokonywał płatności za importowany
towar na rzecz eksporterów dwutorowo - przelewem według wartości wykazanej w
sfałszowanych fakturach oraz gotówką do wysokości rzeczywistej wartości transak-
cyjnej towaru, wynikającej z faktur księgowanych w firmach belgijskich, to oznacza
to, że te ostatnie faktury stanowiły wiarygodny dowód księgowy. Równocześnie w
rewizji nadzwyczajnej podniesiono, że: po pierwsze - skoro podnoszony w toku tego
postępowania przez pełnomocnika strony skarżącej zarzut braku podpisu eksportera
na fakturze nie stanowił przeszkody do uregulowania przez skarżącego kwoty na-
leżności do wysokości wynikającej z tej faktury, to świadczy to o tym, że zarzucana
okoliczność traktowana jest obecnie przez skarżącego instrumentalnie; oraz po wtóre
- podniósł, iż przyjętą regułą jest, że jeżeli wystawca faktury posługuje się tzw. pa-
pierem firmowym, to nie ma on obowiązku przystawiania na niej pieczątki. W odpo-
wiedzi na rewizję nadzwyczajną skarżący wniósł o jej oddalenie, podkreślając przy
tym, że - wbrew zarzutowi rewizji nadzwyczajnej - w danym wypadku w ogóle nie
można mówić o rażącym naruszeniu prawa, skoro zaskarżony wyrok Naczelnego
Sądu Administracyjnego ,,zmierza (...) wyłącznie do uzupełnienia materiału dowodo-
wego, nie przesądzając bynajmniej ostatecznego, merytorycznego wyniku sprawy".



Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Rewizja nadzwyczajna nie jest zasadna. W rozpoznawanej sprawie skarżący
zakwestionował wiarygodność komputerowych wydruków faktur dotyczących dostaw
towarów na rzecz polskiego importera - skarżącego, pochodzących z księgowości
eksportera - firmy belgijskiej, która dostarczała na jego rzecz tkaniny obiciowe, a
przekazanych polskim organom celnym na ich prośbę, przez belgijskie władze celne,
w trybie art. 3 ust. 1 Protokółu nr 6 do UE. Skarżący zarzucił w szczególności, że: po
pierwsze - na komputerowych wydrukach tych faktur brak jest pieczęci firmy wysta-
wiającej i podpisu wystawiającego je pracownika; oraz po drugie - rozliczenia kwot
należnych od skarżącego - jako importera na rzecz firmy belgijskiej - jako eksporte-
ra, z tytułu dostarczanych tkanin obiciowych, dokonywane były na podstawie orygi-
nałów faktur, które opiewały na niższe kwoty i były dokonywane wyłącznie w drodze
przelewów bankowych, a nie gotówką. Dlatego, mając na uwadze zasadę prawdy
obiektywnej oraz reguły postępowania dowodowego (art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 KPA
w związku z art. 59 ustawy o NSA), Naczelny Sąd Administracyjny trafnie uznał, że
podjęcie rozstrzygnięcia merytorycznego w rozpoznawanej sprawie powinno być
poprzedzone dodatkowym postępowaniem wyjaśniającym, w celu sprawdzenia za-
sadności podnoszonych przez skarżącego zarzutów oraz w celu ustalenia wszystkich
okoliczności faktycznych dotyczących przedmiotowych rozliczeń finansowych, jakie z
tytułu dostawy tkanin obiciowych przeprowadzone zostały pomiędzy skarżącym
importerem a eksporterem belgijskim. W tej sytuacji, podniesiony w rewizji nadzwy-
czajnej zarzut rażącego naruszenia prawa, a w szczególności art. 22 ust. 1 pkt 1 i
ust. 2 pkt 3 ustawy o NSA w związku z art. 80 KPA i art. 11 pkt 2 Protokołu nr 6 do
UE, jest całkowicie bezpodstawny, skoro organy celne podjęły decyzję w sprawie
ustalenia wartości celnej towaru i wymiaru należności celnej bez uprzedniego
sprawdzenia zasadności zarzutów sformułowanych w toku postępowania przez skar-
żącego.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art.39312 KPC w
związku z art. 10 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania
cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i
Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego,
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw
(Dz.U. Nr 43, poz. 189 ze zm.) orzekł jak w sentencji.
========================================