Wyrok z dnia 13 lutego 1998 r.
III RN 114/97

Ustalenie stawki celnej dotyczącej samochodu powinno nastąpić wy-
łącznie na podstawie oficjalnie gromadzonych informacji technicznych oraz
kwalifikacji danego typu pojazdów i to w zakresie w jakim dane te stanowią
równocześnie prawnie określone przesłanki zaliczenia tego pojazdu do okreś-
lonej grupy towarów, dla której ustalone zostały odrębne stawki celne (§ 1 pkt
1 lit. d oraz załącznik rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 1991 r. w
sprawie ceł na towary przywożone z zagranicy, Dz.U. Nr 67 poz. 288 ze zm.).

Przewodniczący SSN: Jerzy Kwaśniewski, Sędziowie SN: Adam Józefowicz,
Andrzej Wasilewski (sprawozdawca).


Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 1998 r. sprawy ze skargi
Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego "G." - Antoni F. w B. na decyzję Prezesa
Głównego Urzędu Ceł w W. z dnia 12 września 1995 r. [...] w przedmiocie wymiaru
cła od samochodu, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości [...] od
wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Białymstoku
z dnia 11 czerwca 1997 r. [...]


u c h y l i ł zaskarżony wyrok i oddalił skargę.

U z a s a d n i e n i e

Dyrektor Urzędu Celnego w K. decyzją z dnia 17 maja 1993 r. dokonał od-
prawy celnej w imporcie towaru w postaci samochodu marki Ford-Escort AVF (do-
kumenty SAD [...] z dnia 17 maja 1993 r.) i zaklasyfikował przedmiotowy samochód
do poz. 8704 (kod CN 8704 21 99) taryfy celnej importowej, która obejmuje samo-
chody przeznaczone wyłącznie do przewozu ładunków oraz wymierzył Antoniemu F.
stosowne należności celne i dopuścił wymieniony towar do obrotu na polskim obsza-
rze celnym. W odwołaniu od powyższej decyzji Antoni F. podniósł, że kupiony prze-

- 2 -

zeń samochód posiada symbol LKW, co oznacza, że jest to samochód ciężarowo-
dostawczy. Prezes Głównego Urzędu Ceł decyzją z dnia 10 listopada 1993 r. [...]
utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Prezes
Głównego Urzędu Ceł stwierdził, że samochód Ford-Escort AVF jest samochodem
do transportu towarowego, choć jest on zbudowany na bazie nadwozia samochodu
osobowego Ford-Escort, a w tej sytuacji, zgodnie z postanowieniem § 1 rozporzą-
dzenia Rady Ministrów z dnia 12 grudnia 1991 r. (Dz.U. Nr 121, poz. 529), obowią-
zuje stawka celna 35% wartości, z zastrzeżeniem, że wysokość cła nie może być
niższa niż równowartość 1.500 USD średniego kursu ogłoszonego przez Narodowy
Bank Polski. Dlatego, w opinii Prezesa Głównego Urzędu Ceł, Dyrektor Urzędu Cel-
nego w K. prawidłowo zaklasyfikował przedmiotowy samochód oraz zastosował w
danym wypadku prawidłową stawkę celną.
W wyniku złożonej przez Antoniego F. skargi do Naczelnego Sądu Admi-
nistracyjnego w Warszawie, Sąd ten wyrokiem z dnia 20 września 1994 r. [...] uchylił
zaskarżoną decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 10 listopada 1993 r., za-
lecając, aby przy ponownym rozpatrywaniu sprawy Prezes Głównego Urzędu Ceł
rozważył powołanie biegłego ze znajomością budowy tego typu pojazdów, w celu
wydania stosownej opinii w sprawie. W dniu 12 września 1995 r. Prezes Głównego
Urzędu Ceł, działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 KPA oraz § 1 rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 23 lipca 1991 r. (Dz.U. Nr 67, poz. 288 ze zm.) wydał decyzję
[...] utrzymującą w mocy uprzednią decyzję z dnia 17 maja 1993 r. W uzasadnieniu
tego rozstrzygnięcia Prezes Głównego Urzędu Ceł stwierdził, że przeprowadzone
ponownie postępowanie dowodowe, w którym wykorzystano wyjaśnienia Firmy Ford
oraz opinię w sprawie sporządzoną przez Stowarzyszenie Rzeczoznawców Techniki
Samochodowej i Ruchu Drogowego w W. wykazało, że przedmiotowy samochód jest
samochodem do transportu towarowego o ładowności do 1000 kg, zbudowanym na
bazie nadwozia samochodu osobowego marki Ford Escort, a więc jego klasyfikacja
do kodu CN 8704 21 99 ze stawką celną 35% - minimum równowartość 1500 USD,
zawarta w SAD [...] z dnia 17 maja 1993 r. jest prawidłowa. W uzasadnieniu decyzji
podniesiono ponadto, że gdyby dany pojazd został zaklasyfikowany jako osobowy,
nie byłby on zwolniony z podatku obrotowego. Ponadto, gdyby istniała możliwość
przystosowania przedmiotowego samochodu do przewozu osób, to również nie byłby

- 3 -

on zaklasyfikowany do pozycji CN 8704, tylko do pozycji CN 8703 taryfy celnej. W
uzasadnieniu tej decyzji nadmieniono także, że przy rozstrzyganiu sprawy nie zostały
uwzględnione opinie [...] z dnia 1 grudnia 1993 r. oraz z dnia 21 czerwca 1995 r.
wydane przez Oddział Rzeczoznawców PZM w B., w których stwierdzono, że
przedmiotowy samochód nie jest zbudowany na bazie nadwozia samochodu
osobowego, ponieważ wiążącą jest opinia wydana w niniejszej sprawie przez Radę
Naczelną Stowarzyszenia Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogo-
wego, tzn. jednostkę nadrzędną Rady Oddziałowej w B.
Na powyższą decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 12 września
1995 r. Antoni F. wniósł skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warsza-
wie-Ośrodek Zamiejscowy w Białymstoku, w której zarzucił, że podejmując ponownie
rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie Prezes Głównego Urzędu Ceł nie zastosował się
do zaleceń wynikających z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warsza-
wie z dnia 20 września 1994 r., bowiem wydając decyzję oparł się jedynie na infor-
macjach uzyskanych od przedstawiciela Ford Distribution, a przedstawiciel tej Firmy
nie oglądał przedmiotowego samochodu. Nie oglądał tego samochodu również
przedstawiciel Stowarzyszenia Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu
Drogowego, a mimo to stwierdził, że samochód będący przedmiotem sporu jest zbu-
dowany na bazie samochodu osobowego. Ponadto w skardze podniesiono zarzut, że
w sprawie tej nie może być również dowodem katalog ,,Ciężarówki Świata", na co
powołuje się Prezes Głównego Urzędu Ceł.

Wyrokiem z dnia 11 czerwca 1997 r. Naczelny Sąd Administracyjny w War-
szawie-Ośrodek Zamiejscowy w Białymstoku [...] uchylił zaskarżoną decyzję Prezesa
Głównego Urzędu Ceł w Warszawie z dnia 12 września 1995 r. [...]. W uzasadnieniu
tego wyroku podniesiono w szczególności, że przedmiotem sporu w niniejszej spra-
wie jest to, czy chodzi tu o samochód do transportu towarowego czy też samochód
osobowo-towarowy zbudowany na bazie nadwozia samochodu osobowego, przy
czym w obu wypadkach nie bez znaczenia jest także marka tego samochodu. Sąd
podzielił zarzut, że Prezes Głównego Urzędu Ceł nie w pełni uzupełnił postępowanie
dowodowe, stosownie do zaleceń poprzedniego wyroku Naczelnego Sądu Adminis-
tracyjnego, bowiem opinie wykorzystane w ponownym postępowaniu wydane zostały
bez oględzin spornego samochodu, a skarżący aż do dnia rozprawy nie otrzymał ofi-

- 4 -

cjalnego stanowiska Firmy Ford. Przy rozpoznawaniu sprawy nie uwzględniono opinii
biegłych zgłaszanych przez skarżącego, a ponadto przepisy powoływanego roz-
porządzenia Rady Ministrów z dnia 12 grudnia 1991 r. nie wyjaśniają istoty problemu
zbudowania samochodu przeznaczonego do transportu towarowego na bazie samo-
chodu osobowego. W rezultacie Naczelny Sąd Administracyjnym zalecił, aby Prezes
Głównego Urzędu Ceł przy ponownym postępowaniu w sprawie przeprowadził
szczegółowe postępowanie dowodowe i dokonał pogłębionej analizy zebranych do-
wodów z uwzględnieniem zarzutów skarżącego.
Minister Sprawiedliwości [...] złożył rewizję nadzwyczajną od powyższego
wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Białymstoku
z dnia 11 czerwca 1997 r. [...], któremu zarzucił rażące naruszenie art. 27 ust. 1
ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74,
poz. 368 ze zm.) w związku z art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. - Prawo
celne (Dz.U. Nr 75, poz. 445 ze zm.) oraz § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
23 lipca 1991 r. w sprawie ceł na towary przywożone z zagranicy, w brzmieniu
określonym rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 grudnia 1991 r. (Dz.U. Nr
121, poz. 529 ze zm.) i na podstawie art. 57 ust. 2 ustawy o Naczelnym Sądzie Ad-
ministracyjnym wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i oddalenie skargi, bądź o
uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjne-
mu-Ośrodkowi Zamiejscowemu w Białymstoku do ponownego rozpoznania. W uza-
sadnieniu rewizji nadzwyczajnej podniesiono w szczególności, że materiały zebrane
w sprawie dowodzą, iż kwestia oceny typu samochodu sprowadzonego z zagranicy
przez skarżącego została wyczerpująco wyjaśniona w toku postępowania i zastoso-
wana w niniejszej sprawie stawka celna jest zgodna z prawem. W tej sytuacji wyra-
żona w wyroku ocena Naczelnego Sądu Administracyjnego, że Prezes Głównego
Urzędu Ceł wydając decyzję dopuścił się naruszenia przepisów procedury adminis-
tracyjnej w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, co skutkować powinno uchyle-
nie wydanych w tej sprawie decyzji organów I i II instancji, nie znajduje dostateczne-
go uzasadnienia. W odpowiedzi na rewizję nadzwyczajną skarżący powtórzył wcześ-
niej podnoszone zarzuty pod adresem decyzji organów celnych oraz wniósł o utrzy-
manie w mocy zaskarżonego wyroku [...].


- 5 -

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona.
Stosownie do postanowienia art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. -
Prawo celne (Dz.U. Nr 75, poz. 445 ze zm.) cło wymierza się według stanu towaru i
jego wartości celnej w dniu dokonania zgłoszenia celnego i według stawek w tym
dniu obowiązujących. W rozpoznawanej sprawie w dniu dokonania zgłoszenia do od-
prawy celnej przedmiotowego samochodu obowiązywały stawki celne wedle taryfy
stanowiącej załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 1991 r. w
sprawie ceł na towary przywożone z zagranicy (Dz.U. Nr 67, poz. 288) wraz ze
zmianami wprowadzonymi postanowieniem § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 12 grudnia 1991 r. (Dz.U. Nr 121, poz. 529). W niniejszej sprawie postępowania
ustalono w sposób bezsporny, że w dniu 17 maja 1993 r. skarżący złożył w Oddziale
Celnym w B. pisemny wniosek o wszczęcie postępowania celnego na formularzu
SAD, na którym w polu 31 tego formularza, dotyczącym opisu zgłaszanego do ocle-
nia towaru, wpisany został samochód ,,Ford Escort" nr podwozia [...], przy czym
prawdziwość podanych informacji potwierdzona została własnoręcznym podpisem
zgłaszającego. Na tej podstawie oraz na podstawie dokonanej identyfikacji ,,w natu-
rze" zgłoszonego do oclenia samochodu, Dyrektor Urzędu Celnego w K. w decyzji
zawartej w jednolitym dokumencie administracyjnym SAD [...] z dnia 17 maja 1993 r.
zaklasyfikował przedmiotowy samochód jako samochód do transportu towarowego o
ładowności poniżej 1000 kg, który według obowiązujących wówczas stawek celnych
odpowiadał działowi 87 (obejmującemu pojazdy nie szynowe), pozycji nr 8704
(obejmującej pojazdy samochodowe do transportu towarowego) i kodowi CN 8704 21
99 (obejmującemu samochody z silnikiem tłokowym wewnętrznego spalania o
zapłonie samoczynnym, o masie nie przekraczającej 5 ton, z silnikiem o pojemności
powyżej 2500 cm3- używane), ze stawką celną 35%, nie niższą jednak aniżeli rów-
nowartość 1500 USD, która stosowana była w odniesieniu do ,,pojazdów samocho-
dowych do transportu towarowego", objętych między innymi kodem CN 8704 21 99,
ale: ,,zbudowanych na bazie nadwozia samochodów osobowych lub osobowo-towa-
rowych (kombi)" (§ 1 pkt 1 lit.d oraz załącznik powołanego wyżej rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 23 lipca 1991 r. ze zm.). Skarżący wielokrotnie w toku toczą-

- 6 -

cego się postępowania kwestionował prawidłowość kwalifikowania przedmiotowego
samochodu jako samochodu Ford Escort ,,zbudowanego na bazie nadwozia samo-
chodów osobowych lub osobowo-towarowych" i na tę okoliczność przedstawiał or-
ganom celnym sporządzone na własne zlecenie opinie specjalistów. Tymczasem
zarzutu tego nie potwierdziła oficjalna informacja sporządzona w niniejszej sprawie
na zlecenie Prezesa Głównego Urzędu Ceł przez działającego w Polsce przedstawi-
ciela firmy Ford - Ford Distribution, który w pisemnej odpowiedzi stwierdził, że
przedmiotowy samochód - identyfikowany na podstawie podanych i niekwestiono-
wanych numerów nadwozia - figuruje w bazie danych firmy jako Ford Escort VAN i
jest samochodem dostawczym. Równocześnie w pisemnej opinii sporządzonej na
zlecenie Prezesa Głównego Urzędu Ceł przez rzeczoznawcę Stowarzyszenia Rze-
czoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego potwierdzono także, że
samochód o podanych numerach fabrycznych należy do kategorii samochodów ,
które z technicznego punktu widzenia zidentyfikowano jako ,,Ford Escort Expres wy-
produkowany w Wielkiej Brytanii na bazie samochodu osobowego Ford Escort i po-
siadający nadwozie typu furgon". Z powyższych opinii jednoznacznie wynika, że: po
pierwsze - w obu wypadkach sporządzone one zostały na podstawie powszechnie
stosowanej informacji dotyczącej numerów identyfikacyjnych pojazdu, które wpisane
zostały do dokumentu SAD i podczas odprawy celnej zostały zweryfikowane ,,w na-
turze" oraz po drugie - podane numery, identyfikujące konkretny samochód, pozwo-
liły równocześnie na dokonanie jego charakterystyki technicznej bez potrzeby oglę-
dzin ,,w naturze". Charakterystyka techniczna tej klasy samochodów potwierdziła
prawidłowość zakwalifikowania go do grupy towarów określonej w pozycji CN 8704
21 99 w tabeli stawek cła. W tej sytuacji brak było podstaw dla przyjęcia, że wydając
zaskarżoną decyzję Prezes Głównego Urzędu Ceł naruszył przepisy art. 7 - 10 oraz
art. 75, art. 77 i art. 80 KPA i to w sposób, który mógłby mieć wpływ na rozstrzygnię-
cie sprawy. Wprawdzie zarzuty podnoszone w toku postępowania przez stronę skar-
żącą, które wzięte zostały pod uwagę przez Naczelny Sąd Administracyjny w zas-
karżonym wyroku, kwestionują w istocie prawidłowość określenia przez obowiązują-
ce przepisy prawne kryteriów oceny i kwalifikacji pojazdów samochodowych do grupy
towarów CN 8704 21 99, a w szczególności to, czy i kiedy należy przyjąć, że
określony samochód ,,zbudowany jest na bazie nadwozia samochodu osobowego lub

- 7 -

osobowo-towarowego". Tym niemniej, oceniając prawidłowość wymiaru cła na
podstawie całokształtu materiału dowodowego zebranego w sprawie, organ adminis-
tracyjny trafnie doszedł do wniosku, że w niniejszej sprawie ustalenie stawki celnej
powinno nastąpić wyłącznie na podstawie zobiektywizowanych i oficjalnie groma-
dzonych informacji technicznych oraz kwalifikacji danego typu pojazdów i to w za-
kresie w jakim stanowią one równocześnie prawnie określone przesłanki zaliczenia
danego pojazdu do określonej grupy towarów, dla której ustalone zostały odrębne
stawki celne (§ 1 § 1 pkt 1 lit. d oraz załącznik powołanego wyżej rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 23 lipca 1991 r. ze zm.).
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 236 ust. 2
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz.
483) oraz art. 10 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania
cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo
o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr
43, poz. 189) w związku z art. 39315 KPC orzekł, jak w sentencji.
========================================