Postanowienie z dnia 6 czerwca 2002 r.
III RN 88/01

Odmowa udzielenia stronie wyjaśnień co do treści decyzji administra-
cyjnej wymaga wydania postanowienia w trybie art. 113 § 2 KPA.


Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Józef Iwulski, Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 czerwca 2002 r.
sprawy ze skargi Stanisława K. na bezczynność Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w
przedmiocie rozpatrzenia wniosku z dnia 12 listopada 1998 r. o wyjaśnienie treści
decyzji Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 5 lipca 1991 r. [...] na
skutek rewizji nadzwyczajnej Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego w War-
szawie od postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia
31 października 2000 r. [...]


u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e


Stanisław K. 12 listopada 1998 r., na podstawie art. 113 § 2 KPA zwrócił się
do Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, o wyjaśnienie określonych wątpli-
wości co do treści decyzji Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 5
lipca 1991 r. [...]. Wobec bezskuteczności swego wniosku Stanisław K. zwrócił się w
dniu 22 maja 1999 r. ponownie do Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z
żądaniem udzielenia mu wyjaśnień wątpliwości określonych w piśmie z 12 listopada
1998 r. Następnie pismami: z dnia 2 czerwca 1999 r., z dnia 23 sierpnia 1999 r. oraz
z dnia 9 września 1999 r. Stanisław K. zwracał się kolejno do Rzecznika Praw Oby-
watelskich, Szefa Urzędu Rady Ministrów oraz Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żyw-
nościowej, jak to określił ,,o pomoc" w załatwieniu sprawy, podtrzymując jednocze-
śnie, kierowane pod adresem Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej żądanie
dotyczące udzielenia mu wyjaśnienia treści decyzji w trybie art. 113 § 2 KPA. Nie
otrzymawszy żądanych wyjaśnień, pismem z dnia 7 stycznia 2000 r., wniósł do Mini-
stra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w trybie art. 37 § 1 KPA w związku z art. 127 § 3 KPA
zażalenie na niezałatwienie sprawy w ustawowym terminie. Brak reakcji na zażale-
nie, skarżący potraktował jako odmowę uwzględnienia jego żądania i pismem z dnia
3 kwietnia 2000 r. wniósł skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego na bez-
czynność Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Już po wniesieniu skargi do NSA, Stani-
sław K. otrzymał pismo z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Departament Go-
spodarki Ziemią z dnia 10 sierpnia 2000 r. [...] podpisane przez Naczelnika Wydziału,
w którym został poinformowany, że ,,przedłożone żądanie nie znajduje oparcia w
przepisie art. 113 § 2 K.p.a.".

Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrując w dniu 31 października 2000 r. [...]
skargę na bezczynność Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w rozstrzyganej sprawie,
stwierdził, że skarżącemu udzielona została odpowiedź, dlatego też na podstawie
art. 355 § 1 KPC w związku z art. 59 ustawy o Naczelnym sądzie Administracyjnym
umorzył postępowanie, uznając je za bezprzedmiotowe.

Rewizję nadzwyczajną od powyższego postanowienia wniósł Prezes Naczel-
nego Sądu Administracyjnego, który zarzucając rażące naruszenie art. 26 ustawy z
dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368
ze zm.), a także art. 113 § 2 i § 3 KPA oraz art. 355 § 2 KPC w związku z art. 59
ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, przedstawił wniosek o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Naczelnemu Sądowi Administra-
cyjnemu do ponownego rozpoznania.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Stosownie do art. 113 § 2 KPA, organ który wydał decyzję, wyjaśnia stronie,
na jej żądanie, wątpliwości co do treści decyzji. Z tego przepisu jasno wynika, że je-
żeli strona postępowania, występująca jako adresat decyzji ma wątpliwości co do
treści decyzji, a w konsekwencji trudności z właściwą oceną swojej sytuacji prawnej,
ma prawo do uzyskania odpowiedniego wyjaśnienia. Powołany przepis nie precyzuje
wprawdzie wątpliwości, które podlegają wyjaśnieniu, skoro jednak mają one dotyczyć
treści decyzji, to jest oczywiste, że organ zobowiązany jest wyjaśnić decyzję, gdy jest
ona niejednoznaczna lub sformułowana w sposób utrudniający ustalenie sensu
rozstrzygnięcia sprawy. Jeżeli chodzi o procedurę omawianego uprawnienia strony
oraz odpowiadającego mu obowiązku organu, który wydał decyzję, to wnioskowi
strony musi odpowiadać postanowienie organu. W konsekwencji tego unormowania
nie może nasuwać zastrzeżeń stanowisko Prezesa Naczelnego Sądu Ad-
ministracyjnego, że w razie uznania, że wniosek strony nie znajduje uzasadnienia, na
przykład dlatego, że decyzja jest jasna i jednoznaczna, to jedyną dopuszczalną
formą załatwienia takiego wniosku jest postanowienie o odmowie udzielenia żąda-
nych przez stronę wyjaśnień. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie na skutek nie-
podjęcia odpowiedniego postanowienia oprócz naruszenia terminów przewidzianych
do załatwienia sprawy (por. przepisy rozdziału 7 KPA) nastąpiło naruszenie zasady
dwuinstancyjności postępowania. Art. 113 § 3 KPA daje bowiem stronie możliwość
wniesienia zażalenia na postanowienie wydane w trybie art. 113 § 2 KPA. W tym
kontekście jest oczywiście zasadny zarzut rewizji nadzwyczajnej, że wbrew ocenie
zaskarżonego postanowienia pismo Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10
sierpnia 2000 r. nie może być uznane za proceduralnie dopuszczalny sposób zała-
twienia wniosku strony, z konsekwencją bezprzedmiotowości skargi.

Pismo Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 sierpnia 2000 r. nie jest po-
stanowieniem w rozumieniu art. 124 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjne-
go. Pismo to wskazuje jedynie, iż w ocenie Naczelnika Wydziału Departamentu Go-
spodarki Ziemią Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wniosek Stanisława K. ,,nie
znajduje oparcia w przepisie art. 113 § 2 K.p.a." oraz że ,,wykracza poza dyspozycję
art. 113 § 2 K.p.a.". Nie zawiera natomiast najistotniejszego elementu postanowienia
przewidzianego w art. 124 § 1 KPA - tj. rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku zain-
teresowanego, a także pouczenia co do środka odwoławczego. Konsekwencje za-
skarżonego postanowienia są sprzeczne z zasadą dwuinstancyjności postępowania
administracyjnego oraz z zasadą zaskarżalności do sądu odmowy wyjaśnienia treści
decyzji. Zgodnie z art. 355 § 2 KPC, sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postę-
powania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku
stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne. Sytuacja taka w sprawie nie
zachodziła.

Z powyższych przyczyn Sąd Najwyższy uznał, że rewizja nadzwyczajna Pre-
zesa Naczelnego Sądu Administracyjnego miała usprawiedliwioną podstawę, co w
konsekwencji spowodowało rozstrzygnięcie stosowne do art. 39313 KPC.
========================================