Postanowienie z dnia 4 lutego 1997 r.
III RN 58/96

Kasacyjne orzeczenie Komisji Odwoławczej przy Urzędzie Patentowym RP
nie jest orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie, o którym mowa w art.
117 ustawy z dnia 19 października 1972 r. o wynalazczości (jednolity tekst: Dz. U.
z 1993 r., Nr 26, poz. 117) i nie podlega zaskarżeniu do Sądu Najwyższego w
drodze rewizji nadzwyczajnej.

Przewodniczący SSN: Jerzy Kwaśniewski, Sędziowie SN: Adam Józefowicz
(sprawozdawca), Janusz Łętowski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 1997 r. na rozprawie sprawy
Firmy R.K. GmbH, B.-H., Niemcy o udzielenie prawa ochronnego na wzór użytkowy pt.
"Dachówka szczytowa zakończenia kalenicy" z pierwszeństwem wynikającym ze
zgłoszenia [...] dokonanego w dniu 22 września 1994 r. w Niemczech, na skutek rewizji
nadzwyczajnej Prezesa Urzędu Patentowego w Warszawie [...] od postanowienia
Komisji Odwoławczej przy Urzędzie Patentowym RP z dnia 19 czerwca 1996 r. [...]

p o s t a n o w i ł:

odrzucić rewizję nadzwyczajną

U z a s a d n i e n i e

Firma R.K. GmbH, B.-H., Niemcy, działająca w sprawie przez pełnomocnika
rzecznika patentowego Andrzeja G. wystąpiła w dniu 21 września 1995 r. do Urzędu
Patentowego RP z podaniem o udzielenie prawa ochronnego na wzór użytkowy pt.
"Dachówka szczytowa zakończenia kalenicy" z pierwszeństwem wynikającym ze zgło-
szenia [...] dokonanego w dniu 22 września 1994 r. w Niemczech. Przesyłając do-
kument pierwszeństwa przy piśmie złożonym w Urzędzie Patentowym R.P. w dniu 23
stycznia 1996 r, zgłaszający zwrócił się jednocześnie z prośbą o przywrócenie terminu
do złożenia tego dokumentu. Zgłaszający wyjaśnił, że wypadek, któremu uległ
pełnomocnik w dniu 22 stycznia 1996 r. spowodował jednodniowe uchybienie cztero-
miesięcznego terminu, wymaganego do złożenia dokumentu pierwszeństwa.
Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej postanowieniem z dnia 29 stycznia
1996 r. [...] uznał za wycofane oświadczenie zgłaszającego zawarte w podaniu z dnia
21 września 1995 r. o korzystaniu z uprzedniego pierwszeństwa, wynikającego ze
zgłoszenia [...] dokonanego w Niemczech w dniu 22 września 1994 r. przez firmę R.K.
GmbH.
W uzasadnieniu postanowienia Urząd Patentowy stwierdził, iż dowód pierw-
szeństwa nie został złożony w terminie czterech miesięcy od daty zgłoszenia, dokona-
nego w Urzędzie Patentowym R.P. Zdaniem Urzędu Patentowego R.P., czteromie-
sięczny termin do złożenia dokumentu pierwszeństwa określony w § 3 ust 3 zarządze-
nia Prezesa Urzędu Patentowego R.P. z dnia 23 marca 1993 r. w sprawie ochrony
wynalazków i wzorów użytkowych (M.P. Nr 18, poz. 179) ma charakter materialno-
prawny i jest nieprzywracalny. Z tego względu wniosek o jego przywrócenie jest
bezprzedmiotowy, co skutkuje zgodnie z § 25 ust. 1 cyt. zarządzenia uznaniem
oświadczenia o korzystaniu z uprzedniego pierwszeństwa za wycofane.
Na powyższe postanowienie zgłaszający wniósł zażalenie do Komisji Odwo-
ławczej przy Urzędzie Patentowym R.P., w którym wniósł o uchylenie zaskarżonego
orzeczenia i rozpatrzenie wniosku o przywrócenie uchybionego terminu.
Na rozprawie przed Komisją Odwoławczą pełnomocnik zgłaszającego przedłożył zaś-
wiadczenie lekarskie na okoliczność wypadku, któremu uległ w dniu 22 stycznia 1996 r.
Komisja Odwoławcza przy Urzędzie Patentowym R.P. postanowieniem z dnia 19
czerwca 1996 r. [...] uchyliła zaskarżone postanowienie i przekazała sprawę Urzędowi
Patentowemu RP do ponownego rozpoznania oraz nakazała zwrócić opłatę wniesioną
od zażalenia.
W uzasadnieniu postanowienia Komisja Odwoławcza przy Urzędzie Patentowym
R.P. stwierdziła, że przy ocenie charakteru prawnego czteromiesięcznego terminu do
złożenia dokumentu pierwszeństwa należy zwrócić uwagę na zakres delegacji
ustawowej wynikający z art. 27 ust. 2 i art. 38 ust. 5 w związku z art. 82 oraz art. 119
ust. 3 ustawy z dnia 19 października 1972 r. o wynalazczości (jednolity tekst: Dz. U. z
1993 r., Nr 26, poz. 117). Powyższe przepisy upoważniły Prezesa Urzędu Patentowego
R.P. do określenia szczegółowych wymogów, jakim powinno odpowiadać zgłoszenie
wynalazku. wzoru użytkowego i praw ochronnych, zasad rozpatrywania zgłoszenia
wynalazku i wzoru użytkowego oraz zasad prowadzenia rejestrów. Z przepisów tych
wynika - zdaniem Komisji Odwoławczej - że zawierają one normy określające m.in. tok
postępowania zgłoszeniowego, czyli normy procesowe. Wskazany zatem przepis
powyższego zarządzenia Prezesa Urzędu Patentowego R.P., określający termin do
złożenia dokumentów składających się na dowód pierwszeństwa, z istoty rzeczy jako
dotyczący postępowania regulowanego w ramach delegacji ustawowej, może ustalić
tylko termin o charakterze procesowym, a więc podlegający przywróceniu. Takie
stanowisko - zdaniem Komisji Odwoławczej - znajduje uzasadnienie w art. 4 ust. 2 pkt 3
Konwencji Paryskiej, przewidującym możliwość ustanowienia terminu do złożenia
dokumentu pierwszeństwa, o ile prawo krajowe uzna celowość przedkładania tego
dowodu, przy czym termin ten nie może być krótszy niż trzy miesiące. Unormowanie to
wskazuje także na procesowy charakter omawianego terminu. Z powyższych względów
Komisja Odwoławcza uważa, że wniesiona przez zgłaszającego prośba o przywrócenie
terminu do złożenia dowodu pierwszeństwa powinna być rozpatrzona przez Urząd
Patentowy R.P.
Prezes Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej wniósł rewizję nadz-
wyczajną od postanowienia Komisji Odwoławczej przy Urzędzie Patentowym z dnia 19
czerwca 1996 r., w której zarzucił temu postanowieniu rażące naruszenie prawa przez
błędna wykładnię art. 27 ust. 2 i art. 38 ust. 5 w związku z art. 82 oraz art. 119 ust. 3
ustawy z dnia 19 października 1972 r. o wynalazczości (jednolity tekst: Dz. U. z 1993 r.,
Nr 26, poz. 117). Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia. W
uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej Prezes Urzędu Patentowego R.P. zakwestionował
pogląd Komisji Odwoławczej przy Urzędzie Patentowym R.P. o procesowym
charakterze prawnym terminu do złożenia dokumentu uzasadniającego przyznanie
pierwszeństwa. Ponadto skarżący wyraził przekonanie, że art. 4 lit. D pkt 3 Konwencji
Paryskiej nie odnosi się wcale do możliwości ustanowienia terminu przez prawo
krajowe, lecz stwierdza, że jeżeli według prawa krajowego jest wymagany dowód
pierwszeństwa, to można go będzie złożyć w każdym czasie w ciągu trzech miesięcy od
daty zgłoszenia bez utraty prawa. Takie sformułowanie przemawia - zdaniem Prezesa
Urzędu Patentowego R.P. - za materialnoprawnym charakterem tego terminu, o czym
świadczą przytoczone w rewizji nadzwyczajnej orzeczenia Komisji Odwoławczej przy
Urzędzie Patentowym. Rewidujący uważa, że zaskarżone orzeczenie jest odmienne do
utrwalonego stanowiska przyjętego w orzecznictwie.
W końcowej części uzasadnienia rewizji nadzwyczajnej skarżący wyraził pogląd,
że zaskarżone postanowienie, choć nie kończy postępowania w sprawie udzielenia
patentu, to jednak w istocie kończy postępowanie w zakresie ustalenia daty
pierwszeństwa, bowiem Urząd Patentowy jest związany zawartą w nim oceną prawną.

Rozpatrując rewizję nadzwyczajną Sąd Najwyższy wziął pod uwagę co
następuje:

Stosownie do przepisu art. 117 ustawy z dnia 19 października 1972 r. o wy-
nalazczości (jednolity tekst: Dz. U. z 1993 r., Nr 26, poz. 117) rewizja nadzwyczajna
może być złożona od każdego prawomocnego orzeczenia Urzędu Patentowego i Ko-
misji Odwoławczej kończącego postępowanie w sprawie rażąco naruszającego prawo.
Przepis ten dalej stanowi, że do tej rewizji nadzwyczajnej stosuje się odpowiednio
przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. W związku z tym ma zastosowanie art. 10
ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego,
rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o postępo-
waniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 43, poz. 189).
Przepis ten stanowi, że rewizje nadzwyczajne m.in. od orzeczeń organów poza-
sądowych przewidziane w przepisach szczególnych rozpoznaje Sąd Najwyższy sto-
sując odpowiednio przepisy o postępowaniu kasacyjnym.
W przytoczonym stanie prawnym wymaga najpierw rozważenia, czy orzeczenie
Komisji Odwoławczej uchylające orzeczenie organu pierwszej instancji ma charakter
orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie i czy może być zaskarżone w drodze
rewizji nadzwyczajnej. Zdaniem Sądu Najwyższego należy zwrócić uwagę przede
wszystkim na to, że omawiane orzeczenie nie rozstrzyga sprawy co do jej istoty.
Ponadto w wyniku tego rodzaju kasacyjnego orzeczenia drugiej instancji nie następuje
merytoryczne "załatwienie sprawy" i utrzymuje się stan sprawy w toku, albowiem
postępowanie, którego przedmiotem jest żądanie wniosku Firmy R.K. nadal się toczy.
Decyzja kasacyjna organu drugiej instancji jest decyzją czysto procesową, gdyż nie
załatwia merytorycznie sprawy w sposób ostateczny. Orzeczenie kasacyjne nie jest
zatem orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie, o którym mowa w art. 117
prawa wynalazczego. Zdaniem Sądu Najwyższego, kasacyjne orzeczenie Komisji
Odwoławczej przy Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej nie jest orzeczeniem
kończącym postępowanie w sprawie o pierwszeństwo do uzyskania prawa ochronnego i
nie podlega zaskarżeniu do Sądu Najwyższego w drodze rewizji nadzwyczajnej. Sąd
Najwyższy nie podziela poglądu wnoszącego rewizję nadzwyczajną, że kasacyjne
orzeczenie organu drugiej instancji, "choć nie kończy postępowania w sprawie
udzielenia patentu, kończy w istocie postępowanie w zakresie ustalenia daty
pierwszeństwa". Pogląd ten nie uwzględnia okoliczności, że w wyniku orzeczenia
kasacyjnego nie zostało jeszcze wydane przez właściwy organ orzeczenie o udzieleniu
pierwszeństwa. Dopiero prawomocne orzeczenie Urzędu Patentowego kończące
postępowanie w sprawie, jeśli rażąco narusza prawo, może być zgodnie z art. 117
prawa wynalazczego przedmiotem rewizji nadzwyczajnej. Brak takiego orzeczenia
uniemożliwia Sądowi Najwyższemu ustosunkowanie się w niniejszej sprawie do
charakteru prawnego terminu, o którym mowa w § 3 ust. 3 zarządzenia Prezesa Urzędu
Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 marca 1993 r. (M.P. Nr 18, poz. 179).
Wobec niedopuszczalności rewizji nadzwyczajnej od zaskarżonego orzeczenia
Sąd Najwyższy na zasadzie art. 3938 KPC w związku z art. 10 cyt. ustawy z dnia 1
marca 1996 r. postanowił, jak w sentencji.

========================================