Postanowienie z dnia 7 kwietnia 1998 r.
III RN 19/98

Na podstawie § 7 (w pierwotnym brzmieniu) rozporządzenia Rady Minis-
trów z dnia 3 października 1995 r. w sprawie wpisu od skarg na decyzje admi-
nistracyjne oraz inne akty i czynności z zakresu administracji publicznej (Dz.U.
Nr 117, poz. 563 ze zm.) przewodniczący wydziału Naczelnego Sądu Admi-
nistracyjnego (prezes ośrodka zamiejscowego) miał obowiązek wezwania do
uiszczenia wpisu stałego od skargi wniesionej przez adwokata lub radcę praw-
nego. Zmiana w tym względzie nastąpiła dopiero z dniem 6 stycznia 1998 r., to
jest z dniem wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 grudnia
1997 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wpisu od skarg na decyzje
administracyjne oraz inne akty i czynności z zakresu administracji publicznej
(Dz.U. Nr 157, poz. 1032).


Przewodniczący SSN: Jerzy Kwaśniewski, Sędziowie SN: Andrzej Wasilewski
(sprawozdawca), Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Włodzimierza
Skoniecznego, po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 1998 r. sprawy ze skargi Mariana B.
na decyzję Wojewody K. z dnia 29 września 1997 r. [...] w przedmiocie wymeldo-
wania Urszuli i Mariana B. z pobytu stałego, na skutek rewizji nadzwyczajnej Pierw-
szego Prezesa Sądu Najwyższego od postanowienia Naczelnego Sądu Administra-
cyjnego w Warszawie-Ośrodka Zamiejscowego w Katowicach z dnia 29 września
1997 r. [...]

p o s t a n o w i ł:

u c h y l i ć zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e


Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie-Ośrodek Zamiejscowy w Katowi-
cach postanowieniem z dnia 18 grudnia 1997 r. [...] odrzucił skargę Mariana B. na
decyzję Wojewody K. z dnia 29 września 1997 r. [...] w przedmiocie wymeldowania
Urszuli i Mariana B. z pobytu stałego w lokalu przy ul. M. w K. W uzasadnieniu tego
postanowienia podano w szczególności, że w sprawach z zakresu ewidencji ludności
pobiera się od skarg na decyzje administracyjne wpis stały w wysokości 10 zł (§ 3
ust. 1 pkt 4 lit. a oraz § 7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 października 1995
r. w sprawie wpisu od skargi na decyzje administracyjne oraz inne akty i czynności z
zakresu administracji publicznej, Dz.U. Nr 117, poz. 563). Przy czym wpis stały od
skargi wnoszonej przez pełnomocnika będącego radcą prawnym należy uiścić bez
wezwania przez przewodniczącego wydziału lub prezesa ośrodka zamiejscowego
(art. 15 i art. 17 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych, Dz.U. Nr 24, poz. 110 ze zm. w związku z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 11
maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.).
Ponieważ w rozpoznawanej sprawie radca prawny wniósł skargę w imieniu strony,
uchybiając jednak obowiązkowi uiszczenia wpisu stałego, Sąd skargę odrzucił (art.
17 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 36 ust.
3 i art. 53 ust. 3 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym).

Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego pismem z dnia 26 lutego 1998 r. [...] zło-
żył rewizję nadzwyczajną od powyższego postanowienia, zarzucając rażące naru-
szenie prawa przez obrazę następujących przepisów prawa: art. 2 oraz art. 45 ust. 1
Konstytucji Rzeczypospolitej i gwarantowanego tymi przepisami prawa obywateli do
sądu oraz zaufania do Państwa i prawa, art. 36 ust. 1 - ust. 3 ustawy z dnia 11 maja
1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.), art.
17 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
(Dz.U. Nr 24, poz. 100 ze zm.) w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o NSA wobec braku
dostatecznych podstaw do zastosowania tego przepisu w sprawie, a także § 7 roz-
porządzenia Rady Ministrów z dnia 3 października 1995 r. w sprawie wpisu od skarg
na decyzje administracyjne oraz inne akty i czynności z zakresu administracji pub-
licznej (Dz.U. 117, poz. 563) oraz § 24 ust. 1 i § 26 ust. 1 rozporządzenia Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 września 1995 r. w sprawie struktury or-
ganizacyjnej Naczelnego Sądu Administracyjnego i regulaminu jego działania (Dz.U.
Nr 112, poz. 540). Rewizja nadzwyczajna wnosi na podstawie art. 57 ust. 2 ustawy o
NSA o uchylenie zaskarżonego postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego

w Warszawie-Ośrodka Zamiejscowego w Katowicach. W uzasadnieniu rewizji nadz-
wyczajnej podniesiono w szczególności, iż wbrew stanowisku zajętemu w niniejszej
sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny, literalna wykładnia § 7 rozporządzenia
Rady Ministrów w sprawie wpisu od skarg na decyzje administracyjne oraz inne akty i
czynności z zakresu administracji publicznej w kontekście postanowień art. 36 ust. 1 i
ust. 2 ustawy o NSA prowadzi do wniosku, że bez względu na to kto wnosi skargę i
czy pobierany jest od niej wpis stały czy też wpis stosunkowy, obowiązkiem prze-
wodniczącego wydziału lub prezesa ośrodka zamiejscowego Naczelnego Sądu Ad-
ministracyjnego jest zawsze wezwanie podmiotu wnoszącego skargę do uiszczenia
wpisu, chyba że wpis został już uiszczony. Tak również stanowi § 24 ust. 1 i § 26 ust.
1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie struktury or-
ganizacyjnej Naczelnego Sądu Administracyjnego i regulaminu jego działania. Tym
bardziej, że w art. 36 ust. 3 ustawy o NSA mowa jest o ,,odpowiednim" stosowaniu
przepisów o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w odniesieniu do skarg do
Naczelnego Sądu Administracyjnego, co między innymi wskazuje na to, że przepisy
te powinny być stosowane tylko w zakresie w jakim określone zagadnienia nie są
uregulowane w samej ustawie o NSA oraz w wydanym na podstawie art. 36 ust. 2
ustawy o NSA rozporządzeniu Rady Ministrów. Oznacza to, że odrzucenie skargi bez
uprzedniego wezwania do uiszczenia wpisu dopuszczalne jest tylko wówczas, gdy
sama treść skargi wskazuje na to, że jest ona niedopuszczalna. Tymczasem w
przedmiotowej sprawie doszło do odrzucenia skargi bez uprzedniego wezwania
wnoszącego skargę radcy prawnego do uiszczenia wpisu, mimo że sprawa niewąt-
pliwie podlegała kognicji Naczelnego Sądu Administracyjnego.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona.
Zasady pobierania wpisu od skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego
określa art. 36 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Ad-
ministracyjnym (Dz. U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) oraz wydane na jego podstawie roz-
porządzenie Rady Ministrów z dnia 3 października 1995 r. w sprawie wpisu od skarg
na decyzje administracyjne oraz inne akty i czynności z zakresu administracji publicz-
nej (Dz.U. Nr 117, poz. 563 ze zm. - powoływane nadal jako rozporządzenie RM w
sprawie wpisu), a w zakresie nieuregulowanym tymi przepisami należy stosować

odpowiednio przepisy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (art. 36 ust. 3
ustawy o NSA). Na podstawie powyższych przepisów skład siedmiu sędziów Na-
czelnego Sądu Administracyjnego podjął w dniu 17 lutego 1997 r. uchwałę (OPS
14/96, ONSA 1997 r. nr 2, poz. 54), w której stwierdził, że: ,,Wpis stały od skargi
wnoszonej przez adwokata należy uiścić na podstawie art. 15 i 17 ustawy z dnia 17
czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 24, poz. 110
ze zm.) w związku z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie
Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) bez wezwania przez przewodni-
czącego wydziału (prezesa ośrodka zamiejscowego), o którym mowa w § 7 rozpo-
rządzenia Rady Ministrów z dnia 3 października 1995 r. w sprawie wpisu od skarg na
decyzje administracyjne oraz inne akty i czynności z zakresu administracji publicznej
(Dz.U. Nr 117, poz. 563)". Tego poglądu prawnego nie podzielił Sąd Najwyższy, który
w postanowieniu z dnia 24 września 1997 r. (III RN 43/97) stwierdził, że odrzucenie
skargi wniesionej do Naczelnego Sądu Administracyjnego przez adwokata, bez
uprzedniego wezwania do uiszczenia wpisu stałego, jest możliwe tylko wtedy, gdy
sama treść skargi wskazuje, że skarga jest niedopuszczalna. Tym samym Sąd
Najwyższy stanął na stanowisku, że w sytuacji, gdy adwokat wniósł skargę do
Naczelnego Sądu Administracyjnego bez uiszczenia należnego od niej wpisu stałe-
go, nie ma podstaw dla odpowiedniego stosowania art. 17 ustawy o kosztach sądo-
wych w sprawach cywilnych, który stanowi, że: ,,Pisma wnoszone przez adwokata lub
radcę prawnego, które nie są należycie opłacone, zwraca się bez wezwania o uisz-
czenie opłaty, jeżeli pismo podlega opłacie w wysokości stałej. Również bez wezwa-
nia o uiszczenie opłaty należy odrzucić wnoszone przez adwokata lub radcę praw-
nego środki prawne zaskarżenia podlegające opłacie w wysokości stałej". Sąd Naj-
wyższy uznał bowiem, że skoro w art. 36 ust. 2 ustawy o NSA sformułowane zostało
wyraźne upoważnienie dla Rady Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia
między innymi ,,zasad pobierania wpisu" od skargi do Naczelnego Sądu Administra-
cyjnego, to w tej sytuacji ,,odpowiednie stosowanie" przepisów o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych, o którym mowa w art. 36 ust. 3 ustawy o NSA, jest dopusz-
czalne jedynie w odniesieniu do spraw, które nie są przedmiotem regulacji prawnej
rozporządzenia Rady Ministrów wydanego na podstawie art. 36 ust. 2 ustawy o NSA.
Tymczasem pierwotne brzmienie § 7 rozporządzenia RM w sprawie wpisu jednoz-
nacznie i kategorycznie zarazem przesądzało w przedmiotowej kwestii stanowiąc, że:
,,Przewodniczący wydziału (prezes ośrodka zamiejscowego) wzywa do uiszczenia

wpisu po wniesieniu skargi". Zmiana w tym względzie nastąpiła dopiero z dniem 6
stycznia 1998 r., to jest z dniem wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 19 grudnia 1997 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wpisu od skarg na
decyzje administracyjne oraz inne akty i czynności z zakresu administracji publicznej
(Dz.U. Nr 157, poz. 1032), mocą którego w § 7 rozporządzenia RM w sprawie wpisu
dodano zdanie drugie o następującym brzmieniu: ,,Nie dotyczy to wpisu stałego od
skargi wniesionej przez adwokata lub radcę prawnego". W ten sposób prawodawca
expressis verbis dopiero w wyniku tej zmiany przesądził, że analogicznie jak to czyni
art. 17 ustawy o kosztach sądowych cywilnych, także w wypadku skargi do Naczel-
nego Sądu Administracyjnego podlega ona odrzuceniu bez wezwania do uiszczenia
wpisu, jeżeli została wniesiona przez adwokata lub radcę prawnego w sprawie, w
której obowiązywał wpis stały. Co więcej, sam fakt, że prawodawca uznał za celowe
wprowadzenie tego typu zmiany do pierwotnego brzmienia § 7 rozporządzenia RM w
sprawie wpisu dowodzi słuszności stanowiska Sądu Najwyższego co do sposobu
interpretacji stanu prawnego obowiązującego do chwili wprowadzenia zmiany wska-
zanego przepisu tego rozporządzenia. W rozpoznawanej sprawie odrzucenie przez
Naczelny Sąd Administracyjny skargi wniesionej przez adwokata strony skarżącej,
bez uprzedniego wezwania do uiszczenia wpisu stałego, nastąpiło w dniu 18 grudnia
1997 r., a więc w czasie, gdy obowiązywała jeszcze w tym zakresie pierwotna wersja
§ 7 rozporządzenia RM w sprawie wpisu, wedle której przewodniczący wydziału lub
prezes ośrodka zamiejscowego Naczelnego Sądu Administracyjnego był obowiązany
w każdym wypadku wzywać do uiszczania wpisu po wniesieniu skargi, także w
sytuacji gdy chodziło o uiszczenie tzw. wpisu stałego, a skargę w imieniu strony
wnosił adwokat lub radca prawny. Dlatego odrzucenie skargi w tym wypadku bez
uprzedniego wezwania do uiszczenia wpisu stanowiło rażące naruszenie obowiązu-
jącego w owym czasie stanu prawnego.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 236 ust. 2
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz.
483) oraz art. 10 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania
cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo
o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr
43, poz. 189 ze zm.) w związku z art. 39313 § 1 KPC orzekł, jak w sentencji.

N o t k a

Powołane w uzasadnieniu postanowienie z dnia 24 września 1997 r., III RN 43/97, zostało
opublikowane w OSNAPiUS 1998 r. nr 6, poz. 172.
========================================