Postanowienie z dnia 9 kwietnia 1999 r.
III RN 182/98

Skierowanie przez Naczelny Sąd Administracyjny do strony wezwania do
uiszczenia wpisu stałego w sprawie, w której przedmiotem skargi jest należ-
ność pieniężna i skarga została wniesiona przez pełnomocnika strony, stanowi
rażące naruszenie prawa (art. 40 § 2 KPA w związku z art. 59 ustawy z dnia 11
maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze
zm. oraz § 2 ust. 1 i § 7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 października
1995 r. w sprawie wpisu od skarg na decyzje administracyjne oraz inne akty i
czynności z zakresu administracji publicznej, Dz.U. Nr 117, poz. 563 ze zm. w
związku z art. 36 ust. 2 ustawy o NSA).


Przewodniczący: SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Jerzy
Kwaśniewski, Andrzej Wasilewski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Waldemara
Grudzieckiego, po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 1999 r. sprawy ze skargi Zbigniewa
i Zenobii R. na czynność pobierania przez Prezydenta Miasta Z.W. dodatkowej opłaty
za zezwolenie na sprzedaż alkoholu, na skutek rewizji nadzwyczajnej Rzecznika
Praw Obywatelskich [...] od postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego-
Ośrodka Zamiejscowego w Łodzi z dnia 17 marca 1998 r. [...]

p o s t a n o w i ł:

u c h y l i ć zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e


Zenobia i Zbigniew R., prowadzący działalność gospodarczą jako firma P.P.H.
,,Z." w Z.W. działając przez pełnomocnika wnieśli do Naczelnego Sądu Administra-
cyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Łodzi skargę na niezgodne z prawem wezwanie
ich przez Prezydenta Miasta Z.W. do uiszczenia opłaty za korzystanie w 1997 r. z
zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, żądając równocześnie zwrotu doko-
nanej przez nich uprzednio nienależnej wpłaty kwoty 1.542,00 zł wraz z odsetkami.
Naczelny Sąd Administracyjny wezwał skarżących do uiszczenia wpisu stałego w
wysokości 10 zł od wniesionej skargi, zakreślając im jednocześnie siedmiodniowy
termin do jego uiszczenia pod rygorem odrzucenia skargi. Skarżący w wyznaczonym
terminie uiścili wymagany wpis. Pomimo to Naczelny Sąd Administracyjny postano-
wieniem z dnia 17 marca 1998 r. [...] odrzucił skargę. W uzasadnieniu tego postano-
wienia podniesiono, że zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosz-
tach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 24, poz.110 ze zm.) w związku z art.
36 ust. 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym
(Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) pisma wnoszone przez adwokata lub radcę prawne-
go, które nie są należycie opłacone, zwraca się bez wezwania o uiszczenie opłaty,
jeżeli pismo podlega opłacie w wysokości stałej. Wprawdzie §7 rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 3 października 1995 r. w sprawie wpisu od skarg na decyzje admi-
nistracyjne oraz inne akty i czynności z zakresu administracji publicznej (Dz.U. Nr
117, poz. 563 ze zm.) stanowi, że należy wzywać do uiszczenia wpisu po wniesieniu
skargi, ale nie dotyczy to wpisu stałego od skargi wniesionej przez adwokata lub
radcę prawnego.

Rzecznik Praw Obywatelskich pismem z dnia 4 listopada 1998 r. [...] wniósł
rewizje nadzwyczajną od powyższego postanowienia, zarzucając mu rażące naru-
szenie art. 27 ust. 2 ustawy o NSA, ponieważ w chwili wydania zaskarżonego pos-
tanowienia nie istniały przewidziane w tym przepisie przesłanki odrzucenia skargi, a
w konsekwencji wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przeka-
zanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Naczelny Sąd Administracyjny. W
uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej podniesiono w szczególności, że w rozpozna-
wanej sprawie skarżący kwestionowali nie istnienie po ich stronie obowiązku doko-
nania opłaty za rok 1997 r. z tytułu uzyskanego przez nich zezwolenia na sprzedaż
napojów alkoholowych z dnia 29 grudnia 1996 r., ale fakt żądania zapłaty z tego ty-
tułu określonej kwoty pieniężnej ustalonej przez Prezydenta Miasta Z.W. Dlatego, jak
wywiedziono w rewizji nadzwyczajnej, należało przyjąć, że sprawa ta dotyczy należ-
ności pieniężnych, których wysokość ustalona została w postępowaniu administra-
cyjnym, a w tym wypadku skarga ta nie podlegała wpisowi stałemu, lecz wpisowi sto-
sunkowemu (§ 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 października 1995 r.), któ-
rego wysokość powinien ustalić Sąd. Ponadto w uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej
podniesiono także, iż pomimo tego, że skarga została wniesiona przez pełnomoc-
nika, to jednak Sąd skierował wezwanie do uiszczenia wpisu stałego i to bezpośred-
nio do skarżących. Przy czym skarżący w zakreślonym im terminie (w dniu 16 marca
1998 r.) dokonali wpłaty żądanego wpisu, a w tej sytuacji w dacie wydania przez Sąd
zaskarżonego postanowienia (tzn. w dniu 17 marca 1998 r.) nie istniały już braki for-
malne, które uzasadniałyby odrzucenie skargi.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona.
Wysokość oraz zasady pobierania wpisu od skarg na decyzje administracyjne
określa wydane na podstawie art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczel-
nym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) rozporządzenie Rady
Ministrów z dnia 3 października 1995 r. w sprawie wpisu od skarg na decyzje admi-
nistracyjne oraz inne dokumenty i czynności z zakresu administracji publicznej (Dz.U.
Nr 117, poz. 563 ze zm.). Stosownie do przepisów tego rozporządzenia wpis stosun-
kowy pobiera się w sprawach, których przedmiot dotyczy należności pieniężnych
albo praw majątkowych, jeżeli wartość tych praw została określona w postępowaniu
administracyjnym lub jeżeli jest oczywista (§ 2 ust. 1 rozporządzenia). Obowiązuje
przy tym zasada, w myśl której przewodniczący wydziału lub prezes ośrodka za-
miejscowego wzywa do uiszczenia wpisu po wniesieniu skargi (§ 7 zdanie pierwsze
rozporządzenia), nie dotyczy to jednak wpisu stałego od skargi wniesionej przez ad-
wokata lub radcę prawnego (§ 7 zdanie drugie rozporządzenia).

W rozpoznawanej sprawie skarga wniesiona w imieniu skarżących przez peł-
nomocnika nie tylko kwestionowała fakt ciążącego na skarżących obowiązku doko-
nania opłaty z tytułu korzystania przez nich z zezwolenia na sprzedaż napojów alko-
holowych w 1997 r. (art. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o zmianie ustawy o wy-
chowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi - Dz.U. Nr 113, poz. 732 w
związku z art. 111 ust. 2 ustawy z dnia 20 października 1982 r. o wychowaniu w
trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi - Dz.U. Nr 35, poz. 230 ze zm.), a po-
nadto zarzucała także nieprawidłowość naliczenia i niezgodność z prawem pobrania
od skarżących określonych kwot i odmowy ich zwrotu przez Prezydenta Miasta Z.W.,
określając przy tym wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 2.133,00 zł. Oznacza
to, że skarga w niniejszej sprawie dotyczyła należności pieniężnych, a ponieważ w
tego typu sprawach pobiera się wpis stosunkowy (§ 2 ust. 1 rozporządzenia), przeto
pełnomocnik skarżących zasadnie mógł oczekiwać, że po wniesieniu skargi otrzyma
wezwanie do uiszczenia wpisu (§ 7 zdanie pierwsze rozporządzenia). W tej sytuacji
należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek
Zamiejscowy w Łodzi rażąco naruszył prawo, bowiem: po pierwsze - nieprawidłowo
skierował wezwanie do uiszczenia wpisu, skoro nie wezwał pełnomocnika skarżą-
cych, który w ich imieniu wniósł skargę (art. 40 § 2 KPA w związku z art. 59 ustawy o
NSA), ale do uiszczenia należnego wpisu wezwał samych skarżących; po drugie - w
dniu 3 marca 1998 r. skierował do samych skarżących wezwanie do uiszczenia w
terminie siedmiu dni pod rygorem odrzucenia skargi wpisu stałego, zamiast wezwać
do uiszczenia wpisu stosunkowego, a tymczasem właśnie ta okoliczność okazała się
następnie podstawą oceny nieprawidłowości zachowania się pełnomocnika skarżą-
cych i w konsekwencji doprowadziła do odrzucenia skargi; oraz po trzecie - jeżeli
pomimo tego, że skarżący, którym wezwanie Sądu z dnia 3 marca 1998 r. do uisz-
czenia wpisu stałego doręczone zostało w dniu 9 marca 1998 r., w dniu 16 marca
1998 r. (tzn. w zakreślonym w wezwaniu terminie siedmiu dni) uiścili wymagany
przez Sąd wpis stały, Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Łodzi
zaskarżonym postanowieniem z dnia 17 marca 1998 r. [...] odrzucił skargę, to ozna-
cza to (na co trafnie wskazuje także rewizja nadzwyczajna), że w dacie orzekania w
niniejszej sprawie nie istniały już braki formalne zarzucane wydanym postanowie-
niem, czyli brak było podstaw dla odrzucenia skargi.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 236 ust. 2
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz.
483) oraz art. 386 § 4 i art.397 §2 w związku z art. 39319 KPC i art. 39318 KPC w
związku art. 10 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cy-
wilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o
postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr
43, poz. 189 ze zm.) orzekł jak w sentencji.
========================================