Postanowienie z dnia 8 października 2002 r.
III RN 177/01

Miastu na prawach powiatu przysługuje legitymacja do wniesienia skargi
do Naczelnego Sądu Administracyjnego od decyzji wojewody jako organu dru-
giej instancji w sprawie, w której prezydent miasta wydał decyzję, działając
jako organ pierwszej instancji właściwy ze względu na miejsce położenia nie-
ruchomości i wykonując zarazem zadania starosty z zakresu administracji rzą-
dowej (art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Admini-
stracyjnym, Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm. w związku z art. 142 w związku z art. 4
pkt 9b1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, jed-
nolity tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543 ze zm.).

Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Katarzyna Gonera,
Andrzej Wasilewski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 października 2002 r.
sprawy ze skargi Zarządu Miasta P. na decyzję Wojewody W. z dnia 4 stycznia 2001
r. [...] w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, na skutek rewizji nad-
zwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego [...] od postanowienia Naczelne-
go Sądu Administracyjnego Ośrodka Zamiejscowego w Poznaniu z dnia 20 lutego
2001 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e


Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu postanowie-
niem z dnia 20 lutego 2001 r. [...] odrzucił skargę Zarządu Miasta P. na decyzję Wo-
jewody W. z dnia 4 stycznia 2001 r. w przedmiocie zwrotu nieruchomości. W uza-
sadnieniu tego postanowienia Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że jest nie-
sporne, iż z art. 33 (jakkolwiek w uzasadnieniu powyższego wyroku błędnie wska-
zano w tym kontekście na art. 32) ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Są-
dzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) jednoznacznie wynika, iż ,,do
podmiotów uprawnionych do wniesienia skargi do NSA nie należy organ administra-
cji, któremu w sprawie, na którymkolwiek jej etapie, przysługuje kompetencja do jej
decyzyjnego rozstrzygnięcia. Tym samym organowi I instancji nie przysługuje skarga
na decyzję organu II instancji, który - działając jako organ odwoławczy - uchylił decy-
zję pierwszoinstancyjną i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania".

Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego pismem z dnia 14 sierpnia 2001 r. [...]
wniósł rewizję nadzwyczajną od powyższego postanowienia Naczelnego Sądu Ad-
ministracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Poznaniu z dnia 20 lutego 2001 r. [...],
zarzucając temu postanowieniu rażące naruszenie: Po pierwsze - art. 33 ust. 1
ustawy o NSA oraz art. 28 KPA: ,,w związku z brakiem ustalenia, że w sprawie o
zwrot wywłaszczonej nieruchomości, stanowiącej obecnie własność określonej gminy
ta gmina, działając poprzez swój zarząd, ma status strony, a w szczególności jest
legitymowana do wniesienia skargi do NSA od niekorzystnej dla tej gminy decyzji or-
ganu II instancji". Po drugie - art. 7, art. 8 i art. 11 KPA oraz art. 328 § 2 KPC w
związku z art. 59 ustawy o NSA: ,,wobec przejścia do porządku nad faktem, że Pre-
zydent Miasta P., wydając w niniejszej sprawie decyzję jako organ I instancji, nie
działał jako podmiot reprezentujący Miasto P., lecz jako podmiot realizujący kompe-
tencje starosty, wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej, z mocy art.
142 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2000
r. Nr 46, poz. 543) w związku z art. 4 pkt 9 b1 tej ostatniej ustawy". Po trzecie - art. 27
ust. 2 ustawy o NSA: ,,wobec odrzucenia skargi Miasta P. - jako osoby prawa cywil-
nego - na w.w. decyzję Wojewody W. mimo braku zaistnienia okoliczności, które
uzasadniałyby wydanie tego typu rozstrzygnięcia".


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wedle art. 33 ust. 1 ustawy o NSA, postępowanie sądowoadministracyjne
wszczyna się na podstawie skargi wniesionej przez uprawniony organ, przy czym le-
gitymację prawną do wniesienia skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego po-
siada przede wszystkim ,,każdy, kto ma interes prawny" (art. 33 ust. 2 ustawy o NSA),
tzn. każdy kto ze względu na przysługujące mu wolności lub prawa, gwarantowane
Konstytucją lub ustawą (art. 31 w związku z art. 87 oraz art. 7 Konstytucji RP), wnosi
o dokonanie przez Sąd kontroli legalności podejmowanych wobec niego działań or-
ganów administracji publicznej (art. 33 ust. 1 w związku z art. 21 oraz art. 16 i art. 20
ust. 2 ustawy o NSA). W konsekwencji, legitymacja prawna do wniesienia skargi do
Naczelnego Sądu Administracyjnego przysługuje również jednostce samorządu te-
rytorialnego, jako osobie prawnej, w zakresie w jakim przysługuje jej prawo własności
lub inne prawa majątkowe (art. 165 ust. 1 w związku z art. 64 Konstytucji RP).

W rozpoznawanej sprawie jest poza sporem, że skargę do Naczelnego Sądu
Administracyjnego na decyzję Wojewody W. z dnia 4 stycznia 2001 r.[...] w przed-
miocie zwrotu nieruchomości, stanowiącej własność gminy miejskiej na prawach po-
wiatu - Miasta P. (art. 46 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiato-
wym - jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm. oraz część XV - Wo-
jewództwo W. załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r.
w sprawie utworzenia powiatów - Dz.U. Nr 103, poz. 652), wniósł Zarząd Miasta P.,
działający w imieniu Miasta P. jako jednostki samorządu terytorialnego, która posiada
osobowość prawną (art. 48 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym); oznacza to,
że skarga ta wniesiona została w imieniu właściciela nieruchomości, czyli podmiotu
uprawnionego do wystąpienia do Naczelnego Sądu Administracyjnego z żądaniem
dokonania kontroli zgodności z prawem zaskarżonej decyzji.

Nie jest natomiast trafna argumentacja prawna, jaką posłużył się w rozpozna-
wanej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny w celu uzasadnienia odrzucenia skargi
Zarządu Miasta P. na decyzję organu drugiej instancji - Wojewody W. Należy
bowiem mieć na uwadze to, że stosownie do dyspozycji art. 142 w związku z art. 4
pkt 9b1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (jednolity
tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543 ze zm.), w rozpoznawanej sprawie w pierwszej
instancji decyzję z dnia 15 listopada 2000 r. (uchyloną następnie zaskarżoną decyzją
Wojewody W.) wydał nie organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego -
Zarząd Miasta P., lecz Prezydent Miasta P., który w tym zakresie działał w granicach
kompetencji przyznanych mu wprost przez ustawę i wykonywał zadania z zakresu
administracji rządowej. Dlatego słuszne okazały się nie tylko zarzuty podniesione w
rewizji nadzwyczajnej, lecz także wyrażony w jej uzasadnieniu pogląd prawny, wedle
którego w świetle obowiązującego porządku prawnego brak jest jakichkolwiek
podstaw prawnych dla przyjęcia, że miastu na prawach powiatu nie przysługuje
legitymacja prawna do wniesienia skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego
(art. 33 ust. 1 ustawy o NSA) od decyzji wojewody jako organu drugiej instancji w
sprawie, w której prezydent tego miasta, działając jako organ pierwszej instancji
właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości i wykonując zarazem za-
dania starosty z zakresu administracji rządowej (art. 142 w związku z art. 4 pkt 9b1
ustawy o gospodarce nieruchomościami), wydał decyzję w tej samej sprawie.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 236 ust. 2
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz.
483) oraz art. 39313 § 1 KPC w związku z art.10 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o
zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospo-
litej - Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępo-
wania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 43, poz.189 ze zm.) orzekł jak w sentencji.
========================================