Postanowienie z dnia 6 kwietnia 2000 r.
III RN 157/99

Termin do wniesienia skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego
przez stronę, za którą działa pełnomocnik rozpoczyna swój bieg dopiero od
dnia doręczenia rozstrzygnięcia pełnomocnikowi, choćby wcześniej zostało
ono doręczone stronie.


Przewodniczący: SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Andrzej Kijowski
(sprawozdawca), Andrzej Wasilewski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 2000 r. sprawy ze skargi
Zbigniewa G. na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł w W. z dnia 1 października
1998 r. [...] w przedmiocie wymiaru należności celnych, na skutek rewizji nadzwy-
czajnej Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie [...] od postano-
wienia Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Rzeszowie z
dnia 1 marca 1999 r. [...]

p o s t a n o w i ł:

u c h y l i ć zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e


Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego w dniu 16 września 1999 r.
wniósł rewizję nadzwyczajną od postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego-
Ośrodka Zamiejscowego w Rzeszowie z dnia 1 marca 1999 r. [...], odrzucającego
skargę Zbigniewa G. na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł w W. z dnia 1 paź-
dziernika 1998 r. w przedmiocie wymiaru należności celnych. W motywach tego
orzeczenia Naczelny Sąd Administracyjny powołał się na wniesienie skargi po upły-
wie 30 - dniowego terminu. Kwestionowana decyzja została bowiem stronie dorę-
czona w dniu 9 października 1998 r., natomiast przedmiotową skargę wniesiono za
pośrednictwem urzędu pocztowego w dniu 16 listopada 1998 r.

Powyższemu orzeczeniu wnoszący rewizję nadzwyczajną zarzucił rażące na-
ruszenie art. 40 § 2 KPA w związku z art. 35 ust. 1 oraz art. 59 ustawy z dnia 11
maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz.368 ze zm.) i
na podstawie art. 57 ust. 2 tej ustawy domagał się uchylenia zaskarżonego posta-
nowienia i przekazania sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu-Ośrodkowi
Zamiejscowemu w Rzeszowie do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu rewizji
nadzwyczajnej podniesiono w szczególności, że Zbigniew G. był przed organami
celnymi od dnia 29 listopada 1997 r. reprezentowany przez swego pełnomocnika -
radcę prawnego Sławomira W., któremu zgodnie z art. 40 § 2 KPA należało doręczać
pisma. Odbiór zaskarżonej decyzji Prezesa GUC pełnomocnik potwierdził w dniu 16
października 1998 r., natomiast skarga na tę decyzję została wniesiona w dniu 16
listopada 1998 r., przy czym dzień 15 listopada 1998 r. był niedzielą, a stosownie do
art. 57 § 4 KPA jeżeli termin przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, to za
ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni. Został zatem
zachowany 30 - dniowy termin do złożenia skargi i nie było podstaw do jej
odrzucenia.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Rewizja nadzwyczajna jest zasadna, gdyż zaskarżonemu orzeczeniu trafnie
wytyka rażące naruszenie art. 40 § 2 KPA. Przepis ten oznacza, że jeżeli strona
ustanowiła pełnomocnika, to jemu doręcza się w danej sprawie wszystkie pisma
procesowe, w tym decyzje i postanowienia. Od momentu zawiadomienia organu o
ustanowieniu pełnomocnika brak podstaw prawnych do kierowania pism proceso-
wych bezpośrednio do strony, a skutki prawne wywołane doręczeniem pisma nastę-
pują dopiero z chwilą dokonania doręczenia pełnomocnikowi strony. Dotyczy to rów-
nież rozpoczęcia biegu przez trzydziestodniowy termin przewidziany w art. 35 ust. 1
ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74,
poz.368 ze zm.) na wniesienie skargi do NSA.

Pełnomocnikowi ustanowionemu przez stronę postępowania administracyjne-
go należy więc umożliwić czynny udział w tym postępowaniu tak samo jak stronie, a
pominięcie pełnomocnika w czynnościach tego postępowania jest równoznaczne z
pominięciem strony i powoduje te same skutki prawne. Strona ustanawiająca pełno-
mocnika chce się ustrzec przed skutkami nieznajomości prawa, więc jeżeli organ
administracji lub sąd administracyjny pomijają pełnomocnika w toku czynności postę-
powania administracyjnego lub sądowoadministracyjnego, to niweczą skutki wspo-
mnianej staranności strony w dążeniu do ochrony jej praw i interesów oraz zapew-
nienia sobie ochrony, jaką powinna uzyskać w państwie prawa. Pominięcie udziału
pełnomocnika strony w czynności wniesienia skargi do NSA może przy tym - jak w
niniejszej sprawie - prowadzić do pozbawienia strony prawa do sądu zagwarantowa-
nego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================