Postanowienie z dnia 7 czerwca 2001 r.
III RN 111/00

Postępowanie sądowoadministracyjne może być wznowione z przyczyn
określonych w art. 401 lub art. 403 KPC w każdej sprawie, która została zakoń-
czona prawomocnym postanowieniem kończącym postępowanie (art. 58 w
związku z art. 53 ust. 1 i 3 oraz art. 59 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczel-
nym Sądzie Administracyjnym, Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.).


Przewodniczący SSN Andrzej Wasilewski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Jerzy Kwaśniewski, Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2001 r. sprawy ze skargi
Józefa S. - Przedsiębiorstwa Usługowo-Handlowego ,,P." w K. na decyzję Izby Skar-
bowej w K. z dnia 6 sierpnia 1998 roku [...] w przedmiocie podatku od towarów i
usług, na skutek rewizji nadzwyczajnej Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego
[...] od postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie-Ośrodka
Zamiejscowego w Krakowie z dnia 18 listopada 1999 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e


Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Krakowie postano-
wieniem z dnia 26 lutego 1999 r. [...] odrzucił skargę Józefa S. - Przedsiębiorstwa
Usługowo-Handlowego ,,P." w K. na decyzję Izby Skarbowej w K. z dnia 6 sierpnia
1998 r. dotyczącą podatku od towarów i usług wobec nieuiszczenia wpisu sądowego
w siedmiodniowym terminie od dnia doręczenia wezwania, które nastąpiło w dniu 2
lutego 1999 r. Powyższe postanowienie zostało doręczone Józefowi S. w dniu 22
marca 1999 r., a w dniu 27 marca 1999 r. (data stempla pocztowego) wystąpił on do
Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o wznowienie postępowania, w
uzasadnieniu którego podniósł, że uchybienie wyznaczonemu przez Sąd terminowi
uiszczenia wymaganego wpisu nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych, bowiem
w tym czasie przebywał za granicą, a po powrocie do miejsca zamieszkania nie
otrzymał żadnego zawiadomienia w sprawie oddania tego pisma innej osobie lub też
złożenia go w urzędzie pocztowym, które doręczyciel powinien umieścić na drzwiach
domu lub w skrzynce pocztowej. W tej sytuacji Józef S. uznał, że doręczenie mu we-
zwania do uzupełnienia braku wniosku o wznowienie postępowania poprzez uisz-
czenie wymaganego wpisu nastąpiło z naruszeniem art. 43 i art. 44 KPA w związku z
art.59 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U.
Nr 74, poz. 368 ze zm.), a w piśmie uzupełniającym wskazał na art. 401 pkt 2 KPC
jako na podstawę prawną tego wniosku o wznowienie postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Krakowie postano-
wieniem z dnia 18 listopada 1999 r. [...] odrzucił powyższy wniosek Józefa S. o
wznowienie postępowania. W uzasadnieniu tego postanowienia Naczelny Sąd Admi-
nistracyjny - powołując art. 58 ustawy o NSA oraz art. 399 KPC w związku z art. 59
ustawy o NSA - stwierdził, iż: ,,W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego
i Sądu Najwyższego istnieje od wielu lat utrwalona zgodność poglądów, że wznowie-
nie postępowania dopuszczalne jest tylko od prawomocnych orzeczeń - wyroków i
postanowień - rozstrzygających sprawę merytorycznie". Ponieważ jednak w rozpoz-
nawanej sprawie w ogóle nie zapadło żadne merytoryczne rozstrzygnięcie sądowe,
to - zdaniem tego Sądu - nie można też w tym wypadku żądać wznowienia postę-
powania.

Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego pismem z dnia 4 lipca 2000 r. [...]
wniósł rewizję nadzwyczajną od powyższego postanowienia Naczelnego Sądu Ad-
ministracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Krakowie z dnia 18 listopada 1999 r.,
którym odrzucony został wniosek skarżącego o wznowienie postępowania, zarzu-
cając rażące naruszenie: po pierwsze - art. 58 w związku z art. 59 ustawy o NSA
oraz art. 401 pkt 2 i art. 410 § 1 KPC, wobec przyjęcia, że ,,od postanowienia odrzu-
cającego skargę z powodu nieuiszczenia w terminie wpisu, należnego od złożonej
skargi, nie można żądać wznowienia postępowania"; oraz po drugie - art. 45 ust. 1
Konstytucji RP, ponieważ w rezultacie przyjętego rozstrzygnięcia ograniczone zo-
stało prawo skarżącego do sądu. W konsekwencji, w rewizji nadzwyczajnej wniesio-
no o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Naczelnemu Są-
dowi Administracyjnemu-Ośrodkowi Zamiejscowemu w Krakowie do ponownego
rozpoznania. W rewizji nadzwyczajnej podniesiono w szczególności, że pogląd
prawny przedstawiony w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia jest oczywiście
błędny, bowiem wznowienie postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyj-
nym możliwe jest w każdej sprawie zakończonej prawomocnym orzeczeniem tego
Sądu, a więc zarówno wyrokiem, jak i postanowieniem, które nie rozstrzyga sprawy
merytorycznie (art. 58 w związku z art. 53 ustawy o NSA). W przeciwieństwie do art.
399 KPC, ustawa o NSA nie ogranicza możliwości wznowienia postępowania sądo-
wego do spraw zakończonych prawomocnym wyrokiem. W postępowaniu sądowo-
administracyjnym wznowienie postępowania jest natomiast dopuszczalne od pra-
womocnego orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego kończącego sprawę, a
nie jest dopuszczalne od postanowień o charakterze procesowym. Tymczasem w
rozpoznawanej sprawie jest niesporne, że postanowienie Sądu z dnia 26 lutego 1999
r., odrzucające skargę z powodu nie uiszczenia w terminie wpisu sądowego, koń-
czyło postępowanie w sprawie, bowiem zamykało możliwość kontroli legalności za-
skarżonej decyzji Izby Skarbowej (art. 53 ust. 3 w związku z art. 27 ust. 2 ustawy o
NSA) i z tego względu miał do niego zastosowanie art. 58 w związku z art. 59 ustawy
o NSA i odpowiednimi przepisami KPC w sprawie wznowienia postępowania.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Rewizja nadzwyczajna jest zasadna. Postępowanie sądowoadministracyjne
może być wznowione z przyczyn określonych w art. 401 lub art. 403 KPC w każdej
sprawie, która zakończona została prawomocnym postanowieniem kończącym to
postępowanie (art. 58 w związku z art. 53 ust. 1 i ust. 3 oraz art. 59 ustawy o NSA).
W rozpoznawanej sprawie jest poza sporem, że skarżący na podstawie art. 401 pkt 2
KPC w związku z art. 58 i art. 59 ustawy o NSA żądał wznowienia postępowania są-
dowoadministracyjnego zakończonego prawomocnym postanowieniem Naczelnego
Sądu Administracyjnego o odrzuceniu jego skargi, przy czym w swoim wniosku
wskazał równocześnie na okoliczności mające uprawdopodobnić dopuszczalność
wznowienia postępowania w niniejszej sprawie (art. 410 § 2 KPC w związku z art. 59
ustawy o NSA). Oznacza to, że brak było podstaw prawnych uzasadniających od-
rzucenie żądania wznowienia postępowania, tym bardziej że - odmiennie aniżeli w
postępowaniu sądowocywilnym (art. 399 KPC) - postępowanie sądowoadministra-
cyjne może być wznowione także w wypadku, gdy zostało ono zakończone prawo-
mocnym postanowieniem o odrzuceniu skargi (art. 58 w związku z art. 53 ust. 1 i ust.
3 ustawy o NSA).
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art.39313 § 1 KPC
w związku z art. 10 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania
cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i
Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego,
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw
(Dz.U. Nr 43, poz. 189 ze zm.) orzekł jak w sentencji.
========================================