Postanowienie z dnia 2 grudnia 1999 r.
III RN 106/99

Z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 24, poz. 110 ze zm.) nie wynika zakaz uiszczenia
kosztów sądowych przez osobę trzecią.


Przewodniczący: SSN Andrzej Wasilewski, Sędziowie SN: Jerzy Kwaśniewski
(sprawozdawca), Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 1999 r. sprawy ze skargi ,,K.-
T.-Ż." Spółki z o.o. w likwidacji na decyzję Izby Skarbowej w P. z dnia 4 kwietnia
1998 r. [...] w przedmiocie określenia zaległości podatkowej za styczeń 1996 r., na
skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego [...] od posta-
nowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodek Zamiejscowy w Rzeszowie z
dnia 15 grudnia 1998 r. [...]

p o s t a n o w i ł:

u c h y l i ć zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Naczelnemu Sądo-
wi Administracyjnemu-Ośrodkowi Zamiejscowemu w Rzeszowie do ponownego roz-
poznania.

U z a s a d n i e n i e

Dnia 29 kwietnia 1998 r. ,,K.-T.-Ż." Spółka z o.o. w likwidacji wniosła do NSA w
Warszawie Ośrodka Zamiejscowego w Rzeszowie skargę na decyzję Izby Skarbowej
w P. z dnia 4 kwietnia 1998 r. [...], dotyczącą określenia zaległości podatkowej, wraz
z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych. NSA postanowieniem z dnia 13
stycznia 1998 r. [...] oddalił wniosek o zwolnienie od kosztów, a następnie wezwał
pełnomocnika skarżącej do uzupełnienia braków skargi przez wniesienie wpisu są-
dowego w kwocie 1038,30 zł na konto Sądu. Ze względu na brak jakiegokolwiek
majątku spółki ,,K.-T.-Ż." wpis został uiszczony nie przez nią samą, lecz przez jedne-
go ze wspólników, a mianowicie Fabrykę Urządzeń Mechanicznych ,,K." S.A. w K.
Postanowieniem z dnia 15 grudnia 1998 r. NSA odrzucił skargę i postanowił
zwrócić FUM ,,K." kwotę uiszczoną tytułem wpisu. W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że
zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 24, poz. 110 ze zm.), mającej zastosowanie w sprawie
na mocy art. 36 ust. 3 ustawy z 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyj-
nym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.), do uiszczenia kosztów - a więc i wpisu sądowe-
go - obowiązana jest strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie. Stroną
natomiast, zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych, jest każdy uczestnik
postępowania. Fabryka ,,K." nie była ani stroną postępowania, ani uczestnikiem na
prawach strony, toteż dokonanie przez nią wpłaty kwoty 1.038,30 zł nie może zostać
potraktowane jako uiszczenie wpisu sądowego. Ze względu zatem na nieuiszczenie
wpisu w terminie NSA w Rzeszowie odrzucił skargę na podstawie art. 27 ust. 2
ustawy o NSA.
Rewizję nadzwyczajną od tego postanowienia wniósł Pierwszy Prezes Sądu
Najwyższego zarzucając rażące naruszenie następujących przepisów: 1) art. 27 ust.
2 i art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyj-
nym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) w związku z art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 13
czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. N r 24, poz. 110
ze zm.) przez ich bezpodstawne zastosowanie; 2) art. 5 powołanej ustawy o kosz-
tach sądowych w związku z art. 27 ust. 1 tej ustawy wobec braku ustalenia czy
osoba prawna, która wpłaciła wpis sądowy za skarżącą Spółkę nie działała z jej
umocowania; 3) art. 45 ust. 1 Konstytucji RP przez pozbawienie skarżącej przysłu-
gującego prawa do rozpatrzenia sprawy przez sąd.

Powołując te postawy Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wniósł o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Rewizja nadzwyczajna jest zasadna. Nie ma żadnych powodów - jak to trafnie
przedstawił Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego w uzasadnieniu rewizji nadzwyczaj-
nej - ażeby przyjmować, że strona zobowiązana wobec Skarbu Państwa z tytułu
kosztów sądowych nie może, przy wykonywaniu tego obowiązku posłużyć się inną
osobą. Może tu zresztą wchodzić w rachubę każda forma działania osoby trzeciej za
stronę, aby tylko zachowane zostały przewidziane warunki uiszczenia kosztów sądo-
wych. Odpowiada to zarówno interesowi Skarbu Państwa uprawnionemu do pobra-
nia kosztów sądowych, jak i interesowi strony, która dąży do wykonania swego obo-
wiązku w terminie.

Z art. 5 ust. 1 powołanej wyżej ustawy o kosztach sądowych w sprawach cy-
wilnych, nie wynika ograniczenie co do dopuszczalności spełnienia obowiązku strony
uiszczenia kosztów sądowych, poprzez odpowiednie dla tej czynności działania - w
szczególności osoby trzeciej. W przepisie tym nie określa się sposobu realizacji zo-
bowiązania z tytułu kosztów sądowych. Przedmiotem regulacji jest tu bowiem wska-
zanie podmiotu zobowiązanego do opłacenia pisma podlegającego opłacie lub po-
wodującego wydatki. Mianowicie zobowiązanym jest, jeżeli ustawa nie stanowi ina-
czej, strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki.

Według ustaleń zaskarżonego postanowienia, strona wniosła do Sądu skargę
bez uiszczenia należnego wpisu. Ten brak został uzupełniony w wyznaczonym stro-
nie terminie przez uiszczenie żądanego wpisu. Jeżeli tak było, to ma oczywiście
słuszność Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, zarzucając rażące naruszenie art. 27
ust. 2 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. W przepisie tym bowiem okreś-
lona została sankcja: ,,gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków skargi".
Tymczasem sankcję tę - odrzucenie skargi - Naczelny Sąd Administracyjny zasto-
sował po ustaleniu, że przedmiotowy brak skargi został usunięty w wyznaczonym
terminie, a więc zastosował sankcję sprzecznie z hipotezą, która mogłaby stanowić
jej podstawę, wprowadzając natomiast niedopuszczalny - bo nie wynikający z usta-
wowej regulacji - warunek, ażeby strona nie tylko usunęła brak skargi w wyznaczo-
nym terminie, ale żeby uczyniła to osobiście.

Z powyższych przyczyn, wobec tego, że rewizja nadzwyczajna ma uzasadnio-
ną podstawę i odpowiedni dla niej wniosek, Sąd Najwyższy orzekł zgodnie z tym
wnioskiem, na podstawie art. 39313 § 1 KPC w związku z art. 10 ustawy z dnia 1
marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego... (Dz.U. Nr 43, poz. 189
ze zm.).
========================================