Postanowienie z dnia 27 listopada 1998 r.
I PZ 55/98

Nie jest dopuszczalne świadczenie pomocy prawnej na rzecz osób fi-
zycznych przez radcę prawnego, wykonującego zawód w ramach spółki z o.o. i
pozostającego z nią w stosunku pracy, także w okresie jednego roku z art. 10
ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 1997 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze,
ustawy o radcach prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 75, poz.
471 ze zm.).


Przewodniczący: SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Zbigniew Myszka,
Andrzej Wasilewski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 27 listopa-
da 1998 r. sprawy z powództwa Mieczysława D. przeciwko [...] Zakładom Metalowym
,,I.-D." w I. o wznowienie postępowania, na skutek zażalenia powoda na postanowie-
nie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 17 marca 1998 r. [...]

p o s t a n o w i ł:

o d d a l i ć zażalenie.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Apelacyjny w Gdańsku postanowieniem z dnia 17 marca 1998 r. [...] od-
rzucił kasację powoda - Mieczysława D. na postanowienie Sądu Apelacyjnego w
Gdańsku z dnia 30 grudnia 1997 r. oddalające jego zażalenie na postanowienie
Sądu Wojewódzkiego w Bydgoszczy z dnia 30 września 1997 r. odrzucające skargę
powoda o wznowienie postępowania w sprawie [...]. W uzasadnieniu postanowienia
o odrzuceniu kasacji Sąd Apelacyjny w Gdańsku podniósł w szczególności, że jak-
kolwiek kasację w imieniu powoda wniósł pełnomocnik będący radcą prawnym, to
jednak w danym wypadku nie był on uprawniony do wniesienia kasacji. Bowiem sto-
sownie do postanowienia art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach praw-
nych (Dz.U. Nr 19, poz. 145 ze zm.), w brzmieniu nadanym mu przez art. 2 pkt 8
ustawy z dnia 22 maja 1997 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze, ustawy o
radcach prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 75, poz. 471), radca
prawny może świadczyć pomoc prawną osobom fizycznym tylko w ramach wykony-
wania zawodu w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce jawnej lub cywilnej, albo w
spółce komandytowej i to pod warunkiem, że nie pozostaje jednocześnie w stosunku
pracy. Tymczasem radca prawny, który w imieniu powoda wniósł kasację, wykonywał
zawód radcy prawnego w Kancelarii Adwokacko-Radcowskiej ,,S.-L." Spółka z o.o. w
B. i równocześnie pozostawał w stosunku pracy z tą Spółką.

W zażaleniu na powyższe postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z
dnia 17 marca 1998 r. [...] pełnomocnik powoda wniósł o jego uchylenie i o meryto-
ryczne rozpoznanie kasacji. W uzasadnieniu zażalenia pełnomocnik powoda pod-
niósł, że zgodnie z dyspozycją art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 1997 r. o zmianie
ustawy - Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz niektórych innych
ustaw, działające w chwili wejścia w życie spółki, świadczące pomoc prawną, obo-
wiązane są w terminie jednego roku od dnia jej wejścia w życie (a ustawa ta weszła
w życie w dniu 15 września 1997 r.) dostosować swoją formę, skład osobowy i przed-
miot działalności do przepisów tej ustawy albo zakończyć działalność w zakresie
świadczenia pomocy prawnej". Pełnomocnik powoda wywodzi stąd swe uprawnienie
do wykonywania pomocy prawnej także na rzecz osób fizycznych aż do dnia 15
września 1998 r. (jeden rok od dnia wejścia w życie powołanej ustawy) w ramach
działalności prowadzonej w Kancelarii Adwokacko-Radcowskiej ,,S.-L." Spółki z o.o.,
która jest dla niego dotychczas równocześnie jedynym miejscem wykonywania za-
wodu.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Zażalenie nie jest zasadne.

Art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. Nr 19,
poz. 145 ze zm.) w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 22 maja 1997 r. o zmianie
ustawy - Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U. z 1997 r. Nr 75, poz. 471) i obowiązującym od dnia 15 września 1997 r.,
określa prawnie dopuszczalne formy, w jakich może być wykonywany zawód radcy
prawnego, a mianowicie: w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cy-
wilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce jawnej lub cywilnej z wy-
łącznym udziałem radców prawnych lub radców prawnych i adwokatów, względnie w
spółce komandytowej, w której komandytariuszami są wyłącznie radcowie prawni lub
radcowie prawni i adwokaci, przy czym wyłącznym przedmiotem działalności takich
spółek jest świadczenie pomocy prawnej. Ponieważ uprzednio (tzn. do dnia 15
września 1997 r.) obowiązujące przepisy ustawowe dopuszczały świadczenie pomo-
cy prawnej przez radców prawnych i adwokatów także w formie innych spółek aniżeli
wymienione w art. 8 ust. 1 ustawy o radcach prawnych, przeto przepisem intertem-
poralnym wprowadzony został równocześnie obowiązek ustawowy dostosowania
formy, składu osobowego i przedmiotu działalności tych spółek do wymagań okreś-
lonych w art. 8 ust. 1 ustawy o radcach prawnych albo zakończenia przez te spółki
prowadzenia działalności w zakresie świadczenia pomocy prawnej, nie później ani-
żeli w ciągu jednego roku od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 22 maja 1997 r. o
zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz niektórych
innych ustaw (art. 10 ust. 1 tej ustawy). Niezależnie od tego, art. 8 ust. 2 stanowi, że
świadczenie pomocy prawnej przez radcę prawnego na rzecz osób fizycznych jest
dopuszczalne, o ile spełnione zostaną łącznie dwa warunki prawne: po pierwsze -
radca prawny świadczy pomoc prawną wyłącznie w ramach wykonywania przezeń
zawodu w kancelarii radcy prawnego względnie w spółce jawnej lub cywilnej z wy-
łącznym udziałem radców prawnych lub radców prawnych i adwokatów, albo w
spółce komandytowej, w której komandytariuszami są wyłącznie radcowie prawni lub
radcowie prawni i adwokaci, przy czym wyłącznym przedmiotem działalności takiej
spółki jest świadczenie pomocy prawnej; oraz po drugie - radca prawny nie pozostaje
równocześnie w stosunku pracy. W tym zakresie ustawa nie dopuszcza jakichkolwiek
wyjątków. Oznacza to, że nie jest dopuszczalne świadczenie pomocy prawnej na
rzecz osób fizycznych przez radców prawnych, którzy wykonują zawód w innych
dotychczas działających spółkach, których dotyczy art. 10 ustawy z dnia 22 maja
1997 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz
niektórych innych ustaw.
Jest poza sporem, że w rozpoznawanej sprawie w charakterze pełnomocnika
powoda - Mieczysława D. kasację wniósł radca prawny wykonujący zawód w Kan-
celarii Adwokacko-Radcowskiej ,,S.-L." Spółce z o.o., w której był równocześnie za-
trudniony na podstawie umowy o pracę. Dlatego nie ulega wątpliwości, że skarga
podlegała odrzuceniu jako niedopuszczalna (art. 3935 KPC), bowiem radca prawny
wnoszący kasację nie czynił zadość obu określonym w art. 8 ust. 2 ustawy o radcach
prawnych wymaganiom prawnym warunkującym dopuszczalność świadczenia pomo-
cy prawnej na rzecz osób fizycznych.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 373 w związku
z art. 397 § 2 oraz art. 39319 KPC orzekł jak w sentencji.
========================================