Postanowienie z dnia 20 sierpnia 1997 r.
I PZ 28/97


1. Zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające zażalenie na
postanowienie o odrzuceniu kasacji jest niedopuszczalne (art. 39318 KPC) i nie może być
rozpoznane jako kasacja.

2. Termin do wniesienia zażalenia na postanowienie o odrzuceniu kasacji
określony jest w art. 394 § 2 KPC.


Przewodniczący Prezes SN: Jan Wasilewski, Sędziowie SN: Józef Iwulski
(sprawozdawca), Maria Mańkowska.


Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 20 sierpnia 1997 r. na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa Andrzeja B. i Grażyny B. przeciwko Marketing-Pośrednictwo-
Konsulting "M." Spółce z o.o. w D.G. o ekwiwalent za urlop, odprawę pieniężną,
odszkodowanie za niewydanie w terminie świadectwa pracy i o wydanie świadectwa pracy
na skutek zażalenia strony pozwanej od postanowienia Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach
z dnia 8 kwietnia 1997 r. [...]


p o s t a n o w i ł:


o d r z u c i ć zażalenie.

U z a s a d n i e n i e


Postanowieniem z dnia 25 lutego 1997 r. [...] Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach odrzucił kasację pozwanej Marketing-
Pośrednictwo-Konsulting "M." Spółki z o.o. w D.G. w sprawie z powództwa Grażyny B. i
Andrzeja B. Sąd Wojewódzki powołał się na przepis art. 393 pkt 1 KPC uznając, że wartość
przedmiotu zaskarżenia jest zbyt niska. Postanowienie to zostało doręczone w dniu 28 lutego
1997 r. [...]

Strona pozwana w dniu 15 marca 1997 r. (data stempla pocztowego [...]) złożyła na to
postanowienie zażalenie adresowane do Sądu Wojewódzkiego. Strona pozwana
kwestionowała w nim sposób obliczenia przez Sąd wartości przedmiotu zaskarżenia w
kasacji. Zażalenie to nie zawiera żadnej treści, która może być potraktowana jako wniosek o
przywrócenie terminu do jego złożenia.

Postanowieniem z dnia 8 kwietnia 1997 r. Sąd Wojewódzki odrzucił to zażalenie. Sąd
przyjął, że zażalenie zostało złożone z przekroczeniem dwutygodniowego terminu
określonego w art. 369 § 1 w związku z art. 39319 KPC.

Na to postanowienie strona pozwana złożyła do Sądu Najwyższego zażalenie,
wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Wojewódzkiemu do ponownego
rozpoznania bądź o jego zmianę "w ten sposób, aby przywrócony został termin do złożenia
kasacji". Strona pozwana twierdzi, że w odrzuconym zażaleniu złożonym w dniu 15 marca
1997 r. wnosiła o przywrócenie terminu do jego złożenia, do czego Sąd się nie ustosunkował.
Mimo tego strona pozwana twierdzi, że zażalenie to złożyła w terminie, a "tymczasem Sąd
Wojewódzki pominął całą sytuację faktyczną Spółki sprawiającą, uchybienie terminowi do
złożenia kasacji; uchybienie terminowi jest jednodniowe i usprawiedliwione wyjątkowymi
okolicznościami oraz dowodami".


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Przedmiotem zaskarżenia jest postanowienie Sądu drugiej instancji w przedmiocie
odrzucenia zażalenia na postanowienie o odrzuceniu kasacji. Zgodnie z art. 39318 KPC do
Sądu Najwyższego zażalenie przysługuje tylko na postanowienie o odrzuceniu kasacji.
Zgodnie więc z wyraźnym brzmieniem tego przepisu, do Sądu Najwyższego nie przysługuje
zażalenie na żadne inne postanowienie. Przepis ten jest wyjątkowy i musi być interpretowany
ściśle. Wynika z tego, że na postanowienie sądu drugiej instancji w przedmiocie odrzucenia
zażalenia na postanowienie o odrzuceniu kasacji nie przysługuje zażalenie. Przepis art. 39318
KPC dotyczy bowiem tylko postanowienia o odrzuceniu kasacji, a nie szerszej kategorii
postanowień w przedmiocie odrzucenia kasacji.

Postanowienie o odrzuceniu zażalenia na postanowienie o odrzuceniu kasacji jest
postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie. W związku z tym na takie
postanowienie przysługuje kasacja, a nie zażalenie. Tak orzekł już Sąd Najwyższy w nie
publikowanym dotychczas postanowieniu z dnia 28 kwietnia 1997 r., II CZ 50/97,
stwierdzając, że od postanowienia sądu drugiej instancji odrzucającego zażalenie na
postanowienie odrzucające kasację przysługuje kasacja (tak też Sąd Najwyższy w orzeczeniu
z dnia 2 listopada 1933 r., C II Z 616/33, OSN 1934 poz. 337).

W tej sytuacji powstaje problem czy zażalenie strony pozwanej nie powinno być
potraktowane jako kasacja. W literaturze wypowiadany jest bowiem pogląd, że o rodzaju
środka odwoławczego decyduje przedmiot rozstrzygnięcia, a nie forma, jaką sąd nadał
swemu rozstrzygnięciu (por. np. K. Piasecki [w:] "Kodeks postępowania cywilnego z
komentarzem" pod red. J. Jodłowskiego W-wa 1989 s. 600). Pogląd ten wyprowadzany jest z
orzecznictwa, gdyż Sąd Najwyższy kilkakrotnie zajmował tego rodzaju stanowisko - patrz:
uchwała połączonych Izb: Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia
6 marca 1972 r., III CZP 27/71 (OSNCP 1973 z. 1 poz. 1 - por. T. Wiśniewski "Apelacja i
kasacja" W-wa 1996 s. 13; T. Ereciński "Apelacja i kasacja w procesie cywilnym" W-wa
1996 s. 19), według której w razie odrzucenia pozwu wyrokiem środek odwoławczy podlega
rozpoznaniu jako zażalenie również wtedy, gdy skarżący nazwał go rewizją; nie może być
jednak odrzucony z powodu niezachowania terminu przewidzianego w art. 394 § 2 KPC (por.
też: uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 26 lutego 1968 r., III PZP 44/67, OSNCP 1968 z.
8-9 poz. 130; Z. Krzemiński "Wnoszenie kasacji cywilnej" W-wa 1996 s. 30). Sąd
Najwyższy zważył jednak, że pogląd ten dotyczy sytuacji, gdy sąd nadał orzeczeniu niepra-
widłową formę względem jego treści, np. wyrokiem odrzucił pozew, umorzył postępowanie.
Nie może on więc być zastosowany w sytuacji jaka występuje w niniejszej sprawie, w której
Sąd drugiej instancji niewątpliwie nadał swojemu orzeczeniu odrzucającemu zażalenie,
prawidłową formę postanowienia.

Teoretycznie możliwe jest potraktowanie zażalenia strony pozwanej jako kasacji na
podstawie art. 130 § 1 KPC. Mylne bowiem oznaczenie pisma procesowego lub inne
oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go
w trybie właściwym. Tak też postąpił Sąd Najwyższy w sprawie, w której zapadło cytowane
postanowienie z dnia 28 kwietnia 1997 r., II CZ 50/97. Sąd Najwyższy w składzie
rozpoznającym niniejszą sprawę tego poglądu nie podziela. Kasacja jest szczególnym
środkiem zaskarżenia, charakteryzującym się specyficznym uregulowaniem co do formy i
treści. Jest to środek całkowicie odmienny od zażalenia. W licznych orzeczeniach Sąd
Najwyższy zwracał na to uwagę i odmawia traktowania jako kasacjił nawet pism proce-
sowych tak nazywanych, ale nie spełniających wymagań przewidzianych dla tego środka
(por. postanowienie z dnia 6 listopada 1996 r., II UKN 12/96, OSNAPiUS 1997 nr 10 poz.
173 i postanowienie z dnia 20 listopada 1996 r., I PKN 22/96, OSNAPiUS 1997 nr 5 poz.
74). Tym bardziej więc nie można traktować jako kasacji jakiegokolwiek innego pisma
procesowego. Pogląd taki wypowiedział m.in. Sąd Najwyższy we wskazanym orzeczeniu z
dnia 2 listopada 1933 r., C II Z 616/33 (OSN 1934 poz. 337). Stwierdził w nim, że
wprawdzie od postanowień kończących postępowanie w drugiej instancji służy skarga
kasacyjna do Sądu Najwyższego, ale powód mylnie zamiast tej skargi wniósł zażalenie.
Usterka ta jest zasadniczej natury i nie może być traktowana jedynie jako mylne oznaczenie
środka odwoławczego, gdyż oba środki odwoławcze, wchodzące tu w grę, oparte są na
zupełnie odmiennych zasadach ustrojowych i podlegają odmiennym przepisom
postępowania. Z tych powodów zażalenie jako niedopuszczalne, ulega odrzuceniu.

Podzielając ten ostatni pogląd należało uznać zażalenie strony pozwanej za
niedopuszczalne (art. 39318 KPC), co skutkuje jego odrzucenie na podstawie art. 373 w
związku z art. 397 § 2 KPC. Na marginesie należy jeszcze zaznaczyć, że nie można przyjąć
(jak uczynił to Sąd drugiej instancji), iż termin do wniesienia zażalenia na postanowienie o
odrzuceniu kasacji wynosi dwa tygodnie zgodnie z art. art. 369 § 1 w związku z art. 39319
KPC. Kwestia tego terminu nie jest wprawdzie wyraźnie uregulowana w przepisie art. 39318
KPC, ale nie zmienia to jednak podstawowej kwestii, że jest to zażalenie, a więc należy do
niego stosować przepis art. 394 § 2 KPC, ustanawiający tygodniowy termin do jego wniesie-
nia.
N o t k a


Powołane w uzasadnieniu postanowienie z dnia 28 kwietnia 1997 r., II CZ 50/97, zostało
opublikowane w OSNC 1997 z. 10 poz. 153.
========================================