Postanowienie z dnia 15 maja 1997 r.
I PZ 18/97

Doręczenie stronie wydanego na posiedzeniu niejawnym postanowienia
kończącego postępowanie w sprawie bez pouczenia o dopuszczalności, terminie
i sposobie wniesienia środka zaskarżenia (art. 357 § 2 KPC) powoduje, że termin
do wniesienia kasacji od tego postanowienia nie rozpoczyna biegu.
Przewodniczący SSN: Walerian Sanetra (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Jadwiga Skibińska-Adamowicz (autor uzasadnienia), Andrzej Wasilewski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 15 maja 1997 r. na posiedzeniu niejaw-
nym sprawy z powództwa Zofi M. przeciwko [...] Liceum Ogólnokształcącemu [...] w L.
o wynagrodzenie, na skutek zażalenia powódki od postanowienia Sądu Woje-
wódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie z dnia 22 stycznia 1997
r. [...]

p o s t a n o w i ł:

1. u c h y l i ć postanowienie;
2. zwrócić akta Sądowi Wojewódzkiemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Lublinie w celu doręczenia powódce postanowienia tego Sądu z dnia 9
grudnia 1996 r. [...] z pouczeniem powódki o dopuszczalności, terminie i sposobie
wniesienia środka zaskarżenia (art. 357 § 2 KPC).


U z a s a d n i e n i e

Zofia M. wystąpiła z pozwem przeciwko [...] Liceum Ogólnokształcącemu w L. o
wynagrodzenie za pracę za okres czterech lat z tytułu delegacji poza macierzysty
zakład pracy. Pozwane Liceum w odpowiedzi na pozew wniosło o oddalenie powództwa
i równocześnie podniosło zarzut powagi rzeczy osądzonej, wskazując, że sprawa objęta
żądaniem tego powództwa została już rozstrzygnięta prawomocnym orzeczeniem Sądu
Rejonowego-Sądu Pracy w Lublinie [...].
Sąd Rejonowy -Sąd Pracy postanowieniem z dnia 22 października 1996 r., [...]
odrzucił pozew ze względu na powagę rzeczy osądzonej (art. 199 § 1 pkt 2 KPC), bo-
wiem to samo roszczenie powódki wobec pozwanego zostało już wcześniej rozstrzyg-
nięte prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 30 czerwca 1995 r. [...].
Zażalenie powódki od tego postanowienia zostało oddalone wydanym na posiedzeniu
niejawnym postanowieniem Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Lublinie z dnia 9 grudnia 1996 r. [...], jako bezzasadne (art. 397 § 2 w
związku z art. 385 KPC). Pismem z dnia 6 stycznia 1997 r. powódka zwróciła się do
Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych o uchylenie tego pos-
tanowienia. Powódka została poinformowana przez Sąd, że od postanowienia Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy w Lublinie z dnia 9 grudnia 1996 r. nie służy stronom
środek odwoławczy (stosowna notatka służbowa w aktach sprawy [...]). W tej sytuacji
pismem z dnia 13 stycznia 1997 r. powódka wystąpiła do Sądu Apelacyjnego w Lublinie
za pośrednictwem Sądu Wojewódzkiego w Lublinie z żądaniem ponownego
rozpoznania jej sprawy. Pismo to Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w Lublinie potraktował jako kasację od postanowienia tego Sądu z dnia 9 grudnia
1996 r. i postanowieniem z dnia 22 stycznia 1997 r. [...] odrzucił kasację jako
niedopuszczalną na podstawie art. 3935 KPC. W uzasadnieniu tego postanowienia Sąd
stwierdził, że powódka nie wskazała podstaw kasacji (art. 3931 KPC), kasacja nie
została wniesiona przez adwokata (art. 3932 KPC), a ponadto że: "nic nie wskazuje na
to, aby powódka dochodziła zasądzenia wynagrodzenia w kwocie wyższej niż 5 tysięcy
złotych, a tylko wówczas kasacja jest dopuszczalna". W tej sytuacji, powódka pismem z
dnia 12 lutego 1997 r. zwróciła się do Sądu Wojewódzkiego w Lublinie ze skargą na
powyższe postanowienie, domagając się równocześnie: "poinformowania, w jaki sposób
i do kogo może powódka zwrócić się o adwokata".

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Od postanowienia wydanego przez sąd drugiej instancji na posiedzeniu niejaw-
nym i kończącego postępowanie w sprawie przysługuje kasacja (art. 392 § 1 KPC). Sąd
powinien o tym pouczyć pisemnie stronę, która występuje bez adwokata lub radcy
prawnego, informując ją zarówno o dopuszczalności, jak i o terminie oraz sposobie
wniesienia środka zaskarżenia (art. 357 § 2 KPC).
W rozpatrywanej sprawie Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w Lublinie wydał na posiedzeniu niejawnym postanowienie z dnia 9 grudnia 1996
r. [...], mocą którego oddalił zażalenie powódki na wcześniejsze postanowienie Sądu
Rejonowego w Lublinie odrzucające pozew. Od tego postanowienia Sądu Woje-
wódzkiego w Lublinie, jako kończącego postępowanie w sprawie, w zasadzie
przysługiwała powódce kasacja (art. 392 § 1 KPC), chyba że w grę wchodziły okolicz-
ności, o których mowa w art. 393 KPC. Tymczasem z akt sprawy wynika, że powódka
została poinformowana, iż od tego postanowienia nie służy jej środek odwoławczy [...].
Kiedy mimo to, w piśmie z dnia 13 stycznia 1997 r. skierowanym do Sądu Apelacyjnego
w Lublinie za pośrednictwem Sądu Wojewódzkiego w Lublinie, powódka
zakwestionowała prawidłowość ustaleń dokonanych w jej sprawie, wówczas Sąd
Wojewódzki w Lublinie potraktował jej pismo jako kasację od swego postanowienia z
dnia 9 grudnia 1996 r. i równocześnie odrzucił tę kasację jako niedopuszczalną (art.
3935 KPC), stwierdzając w uzasadnieniu, że nie spełnia ona warunków formalnych, o
których mowa w art. 3932 § 1 i art. 3933 KPC. Ponadto w uzasadnieniu postanowienia o
odrzuceniu kasacji Sąd Wojewódzki stwierdził także, iż: "nic nie wskazuje na to, aby po-
wódka dochodziła zasądzenia wynagrodzenia w kwocie wyższej niż 5 tysięcy złotych, a
tylko wówczas kasacja jest dopuszczalna", chociaż wcześniej w toku postępowania w
niniejszej sprawie nie dokonywano żadnych ustaleń dotyczących wartości przedmiotu
zaskarżenia (art. 393 pkt 1 KPC).
Błędne poinformowanie powódki przez Sąd Wojewódzki w Lublinie, że od pos-
tanowienia z dnia 9 grudnia 1996 r. o odrzuceniu pozwu nie przysługuje jej środek
odwoławczy (kasacja) sprawia, że pismo powódki z dnia 13 stycznia 1997 r., stanowią-
ce odpowiedź na tę informację, nie mogło być potraktowane jako kasacja. Kasacja od
postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, a wydanego na posiedzeniu
niejawnym, może być bowiem wniesiona przez stronę po doręczeniu jej tego
postanowienia wraz z uzasadnieniem i pouczeniem o sposobie i terminie jego zas-
karżenia. W orzecznictwie i piśmiennictwie panuje w zasadzie zgodny pogląd, że
doręczenie stronie w sposób sprzeczny z art. 357 § 2 KPC postanowienia kończącego
postępowanie w sprawie i wydanego na posiedzeniu niejawnym powoduje, że termin do
wniesienia środka odwoławczego od tego postanowienia nie rozpoczyna biegu. Gdyby
więc Sąd Wojewódzki doręczając powódce postanowienie z dnia 9 grudnia 1996 r.
pouczył ją w sposób prawidłowy o przysługujących jej uprawnieniach procesowych, tj. o
prawie wniesienia kasacji bądź o tym, że kasacja jej nie przysługuje (np. ze względu na
wartość przedmiotu zaskarżenia ), mógłby złożone przez nią następnie pismo ocenić z
punktu widzenia warunków formalnych kasacji. Jeżeli zaś powódka otrzymała
postanowienie o odrzuceniu pozwu wydane na posiedzeniu niejawnym bez pouczenia o
prawie jego zaskarżenia, co więcej - gdy z kolejnego pisma Sądu Wojewódzkiego
dowiedziała się, że w ogóle nie przysługuje jej środek odwoławczy, nie można od niej
wymagać, by kolejne jej pismo - stanowiące odpowiedź na błędną informację -
odpowiadało warunkom kasacji.
Biorąc to pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39318 KPC w związku z
art. 397 § 2 KPC oraz art. 379 pkt 5 KPC, postanowił uchylić zaskarżone postanowienie
oraz zwrócić akta Sądowi Wojewódzkiemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Lublinie w celu doręczenia powódce postanowienia tego Sądu z dnia 9 grudnia 1996 r.
[...] z pouczeniem powódki o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka
zaskarżenia (art. 357 § 2 KPC).

========================================