Postanowienie z dnia 12 marca 2003 r.
I PZ 162/02

Na postanowienie sądu drugiej instancji oddalające wniosek o sprosto-
wanie lub wykładnię wyroku nie przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego.

Przewodniczący SSN Jadwiga Skibińska-Adamowicz, Sędziowie SN:
Katarzyna Gonera (sprawozdawca), Andrzej Kijowski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 12 marca
2003 r. sprawy z powództwa Krzysztofa S. przeciwko Przedsiębiorstwu Robót i Usług
Telekomunikacyjnych Spółce z o.o. ,,I.-T." w G.W. o sprostowanie świadectwa pracy,
na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 6 listopada 2002 r. [...]

o d r z u c i ł zażalenie.

U z a s a d n i e n i e


Postanowieniem z dnia 6 listopada 2002 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Gorzowie Wielkopolskim oddalił wniosek powoda Krzysztofa
S. o sprostowanie i dokonanie wykładni wyroku tego Sądu z dnia 23 kwietnia 2002 r.
w sprawie o sprostowanie świadectwa pracy.

Na powyższe postanowienie powód wniósł sporządzone osobiście zażalenie
(nazwane ,,skargą"), w którym domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia z
dnia 6 listopada 2002 r. w całości. Ponadto w piśmie tym wniósł o ,,stwierdzenie, że
wyrok Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 30 października 2001 r.
[...] został uzyskany za pomocą przestępstwa oraz podrobionych i przerobionych do-
kumentów, zgodnie z treścią art. 403 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c.", a ponadto ,,o stwierdzenie,
że wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 23 kwietnia 2002 r.
[...] został uzyskany za pomocą przestępstwa oraz podrobionych i przerobionych do-
kumentów, zgodnie z treścią art. 403 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c.". Pismu temu został nadany
bieg jako zażaleniu na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 6 listopada 2002 r. w
przedmiocie sprostowania i dokonania wykładni wyroku z dnia 23 kwietnia 2002 r.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie jest niedopuszczalne z kilku przyczyn. Ustawą z dnia 24 maja 2000
r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestro-
wym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz
ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. Nr 48, poz. 554) znowelizowano
w istotny sposób instytucję zażalenia wnoszonego do Sądu Najwyższego od posta-
nowień sądu drugiej instancji. Zgodnie z art. 39318 k.p.c. zażalenie do Sądu Najwyż-
szego przysługuje tylko na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające kasację
(§ 1), a ponadto w sprawach, w których przysługuje kasacja, zażalenie przysługuje
także na postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie z
wyjątkiem postanowień, o których mowa w art. 392 k.p.c., a także postanowień wy-
danych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji
(§ 2).
Przedmiotem zaskarżonego postanowienia Sądu Okręgowego z 6 listopada
2002 r. nie było odrzuceniu kasacji, a zatem ocena dopuszczalności zażalenia do
Sądu Najwyższego powinna być dokonana w oparciu o przepis art. 39318 § 2 k.p.c. Z
tego punktu widzenia istotne jest ustalenie, czy po pierwsze - w sprawie tej przysłu-
guje kasacja, po drugie - czy zaskarżone postanowienie kończy postępowanie w
sprawie.
Przedmiotem postępowania było sprostowanie świadectwa pracy. Wynika to
wyraźnie z pozwu i wielu innych pism procesowych wniesionych przez powoda, a
także z treści wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Gorzowie Wielkopolskim z 30
października 2001 r. oraz wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Gorzowie Wielkopolskim z 23 kwietnia 2002 r. Zgodnie z art. 3921 § 2
pkt 2 k.p.c. w sprawach dotyczących świadectwa pracy i roszczeń z tym związanych
kasacja nie przysługuje. W związku z tym nie przysługuje również zażalenie do Sądu
Najwyższego ze względu na wyraźne wyłączenie wynikające z art. 39318 § 2 k.p.c.
Zażalenie jest zatem niedopuszczalne i podlegało odrzuceniu.

Poza tym postanowienie oddalające wniosek o sprostowanie i dokonanie wy-
kładni orzeczenia nie ma charakteru postanowienia kończącego postępowanie w
sprawie w rozumieniu art. 39318 § 2 k.p.c. W orzecznictwie i piśmiennictwie przyjmuje
się, że za kończące postępowanie w sprawie można uznawać postanowienia, któ-
rych uprawomocnienie się zamyka drogę do rozstrzygnięcia sprawy co do istoty
przez sąd danej lub wyższej instancji, jeżeli w chwili ich wydania sąd jest zwolniony z
obowiązku dalszego rozpoznawania sprawy, albo postanowienia stwierdzające wy-
stąpienie okoliczności powodującej niedopuszczalność kontynuowania postępowania
zmierzającego do rozstrzygnięcia sprawy co do istoty przez sąd danej lub wyższej
instancji, jeżeli w chwili jego wydania sąd jest zwolniony z obowiązku dalszego roz-
poznawania sprawy. Inaczej mówiąc, za kończące postępowanie w sprawie nie
może być uznane postanowienie dotyczące kwestii ubocznej, wpadkowej, niezwią-
zanej bezpośrednio z istotą sprawy. Do takich kwestii należy sprostowanie lub wy-
kładnia orzeczenia. Wniosek taki wynika również z wykładni systemowej. Zgodnie z
art. 394 § 1 k.p.c., zażalenie do sądu drugiej instancji przysługuje na postanowienia
sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie, a ponadto na postano-
wienia, których przedmiotem jest któraś z kwestii enumeratywnie wyliczonych w tym
przepisie. Wśród tych kwestii znajduje się również sprostowanie lub wykładnia orze-
czenia albo ich odmowa (art. 394 § 1 pkt 8 k.p.c.). Oznacza to, że przepis art. 394
k.p.c. nie traktuje postanowienia sądu pierwszej instancji odmawiającego sprostowa-
nia lub wykładni orzeczenia jako kończącego postępowanie w sprawie. Podobnie
materię tę należy potraktować na gruncie art. 39318 § 2 k.p.c. W związku z tym należy
przyjąć, że na postanowienie sądu drugiej instancji oddalające wniosek o sprostowa-
nie lub wykładnię wyroku (odmawiające sprostowania lub wykładni wyroku) nie przy-
sługuje zażalenie do Sądu Najwyższego. Rozstrzygnięcie to dotyczy kwestii niebę-
dącej przedmiotem zasadniczego postępowania, a więc kwestii w tym sensie ubocz-
nej. Wynika z tego, że zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji, którego
przedmiotem jest sprostowanie lub wykładnia orzeczenia, jest niedopuszczalne.
Zażalenie jest niedopuszczalne także z innych względów.
Ustawą z dnia 24 maja 2000 r. (Dz.U. Nr 48, poz. 554) wprowadzono obowią-
zek odpowiedniego stosowania także do zażalenia wnoszonego do Sądu Najwyż-
szego (art. 39318 § 3 k.p.c.) przepisu art. 3932 k.p.c. Zgodnie z tym ostatnim przepi-
sem, kasacja powinna być sporządzona przez pełnomocnika będącego adwokatem
lub radcą prawnym, z wyłączeniem sytuacji, gdy stroną, jej przedstawicielem usta-
wowym lub pełnomocnikiem jest sędzia, prokurator, notariusz albo profesor lub dok-
tor habilitowany nauk prawnych, a także gdy stroną lub jej przedstawicielem jest ad-
wokat lub radca prawny. W konsekwencji również zażalenie wniesione do Sądu Naj-
wyższego powinno spełniać powyższe warunki. Dlatego na podstawie art. 39318 § 3
k.p.c. i art. 3932 k.p.c. w związku z art. 397 k.p.c., art. 370 k.p.c. i art. 373 k.p.c. za-
żalenie na postanowienie z 6 listopada 2002 r. sporządzone i wniesione osobiście
przez powoda jako osobę nieuprawnioną (pozbawioną zdolności postulacyjnej) jako
niedopuszczalne podlegało odrzuceniu.

W związku z powyższym na podstawie art. 370 i 373 w związku z art. 397 § 2,
art. 39318 § 2 i § 3 , art. 3932 i art. 3921 § 2 pkt 2 k.p.c. Sąd Najwyższy orzekł jak w
sentencji.

Pismu powoda nazwanego ,,skargą" został nadany bieg jako zażaleniu do
Sądu Najwyższego na postanowienie Sądu Okręgowego z 6 listopada 2002 r. Tym-
czasem z treści tego pisma wynika, że może być ono potraktowane również jako
skarga o wznowienie postępowania, na co wskazuje powołanie przez skarżącego
podstaw wznowieniowych - przytoczonych na wstępie - oraz wniosków charaktery-
stycznych dla skargi o wznowienie postępowania. Powinno to skłonić Sąd Okręgowy
do rozważenia, czy pismu powoda nie należy nadać biegu właściwego dla skargi o
wznowienie postępowania.
========================================