1728

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW

z dnia 12 grudnia 2001 r.

w sprawie zasad sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych banków oraz skonsolidowanych sprawozdań finansowych holdingu finansowego.

Na podstawie art. 81 ust. 2 pkt 8 lit. b) ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. Nr 121, poz. 591, z 1997 r. Nr 32, poz. 183, Nr 43, poz. 272, Nr 88, poz. 554, Nr 118, poz. 754, Nr 139, poz. 933 i 934, Nr 140, poz. 939 i Nr 141, poz. 945, z 1998 r. Nr 60, poz. 382, Nr 106, poz. 668, Nr 107, poz. 669 i Nr 155, poz. 1014, z 1999 r. Nr 9, poz. 75 i Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 60, poz. 703, Nr 94, poz. 1037 i Nr 113, poz. 1186 oraz z 2001 r. Nr 102, poz. 1117 i Nr 111, poz. 1195) zarządza się, co następuje:

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) zasady sporządzania przez bank skonsolidowanego sprawozdania finansowego dla potrzeb wykonywania nadzoru skonsolidowanego,

2) zasady sporządzania przez podmiot będący jednostką dominującą w holdingu finansowym skonsolidowanego sprawozdania finansowego holdingu dla potrzeb wykonywania nadzoru skonsolidowanego,

3) zakres informacji wykazywanych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym banku,

4) zakres informacji wykazywanych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym holdingu finansowego.

§ 2. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) ustawa - ustawę z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości,

2) ustawa - Prawo bankowe - ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. Nr 140, poz. 939, z 1998 r. Nr 160, poz. 1063 i Nr 162, poz. 1118, z 1999 r. Nr 11, poz. 95 i Nr 40, poz. 399, z 2000 r. Nr 93, poz. 1027, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191, Nr 116, poz. 1216, Nr 119, poz. 1252 i Nr 122, poz. 1316 oraz z 2001 r. Nr 8, poz. 64, Nr 100, poz. 1084, Nr 111, poz. 1195 i Nr 130, poz. 1450 i 1452),

3) skonsolidowane sprawozdanie finansowe banku - sprawozdanie finansowe, o którym mowa w art. 55 ustawy, sporządzone dla grupy kapitałowej, w której jednostką dominującą jest bank,

4) podmioty powiązane kapitałowo lub organizacyjnie - podmioty określone w art. 4 pkt 16 ustawy - Prawo bankowe,

5) holding finansowy - grupę podmiotów, o której mowa w art. 4 pkt 10 ustawy - Prawo bankowe,

6) skonsolidowane sprawozdanie finansowe holdingu finansowego - skonsolidowane sprawozdanie finansowe jednostki dominującej i jednostek od niej zależnych wszystkich szczebli zestawione w taki sposób, jakby holding stanowił jedną jednostkę,

7) skonsolidowane sprawozdanie finansowe - skonsolidowane sprawozdanie finansowe banku lub skonsolidowane sprawozdanie finansowe holdingu finansowego,

8) przedsiębiorstwo pomocniczych usług bankowych - podmiot, o którym mowa w art. 4 pkt 12 ustawy - Prawo bankowe,

9) instytucja kredytowa - podmiot, o którym mowa w art. 4 pkt 17 ustawy - Prawo bankowe,

10) instytucja finansowa - podmiot, o którym mowa w art. 4 pkt 7 ustawy - Prawo bankowe,

11) bliskie powiązania - powiązania, o których mowa w art. 4 pkt 15 ustawy - Prawo bankowe,

12) podmiot będący jednostką dominującą - bank, będący jednostką dominującą lub jednostkę dominującą w holdingu finansowym.

§ 3. Bank, będący jednostką dominującą, oraz jednostka dominująca w holdingu finansowym sporządzają skonsolidowane sprawozdania finansowe dla celów nadzoru skonsolidowanego na podstawie przepisów rozporządzenia.

Rozdział 2

Sporządzanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego

§ 4. 1. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe sporządza się, stosując dla wszystkich objętych nim jednostek jednakowe zasady grupowania operacji gospodarczych, metody wyceny aktywów i pasywów oraz zasady ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych, zgodne z zasadami (polityką) rachunkowości przyjętymi przez podmiot będący jednostką dominującą, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Jeżeli z ważnych przyczyn stosowanie przez niektóre jednostki objęte skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym jednakowych zasad grupowania operacji gospodarczych, metod wyceny aktywów i pasywów oraz zasad sporządzania sprawozdań finansowych nie jest możliwe, to można od tego wymogu odstąpić, pod warunkiem jednak, że skonsolidowane sprawozdanie finansowe spełni wymagania, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy. Zależnie od znaczenia różnic, jakie zachodzą między metodami i zasadami przyjętymi przez podmiot będący jednostką dominującą a metodami i zasadami stosowanymi przez jednostkę podporządkowaną:

1) należy dokonać odpowiednich przekształceń sprawozdania finansowego tej jednostki, dostosowując dane do metod i zasad przyjętych przez podmiot będący jednostką dominującą; informacje o korektach zamieszcza się w dodatkowych informacjach i objaśnieniach skonsolidowanego sprawozdania finansowego oraz ujawnia się wielkości poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego, dla których przyjęto odmienne metody i zasady,

2) można zaniechać dokonywania korekt, o których mowa w pkt 1, jeśli nie zniekształci to obrazu przedstawianego przez skonsolidowane sprawozdanie finansowe, jak również wtedy, gdy dokonanie odpowiednich przekształceń nie jest możliwe; przyjęcie takiego rozwiązania należy uzasadnić w dodatkowych informacjach i objaśnieniach skonsolidowanego sprawozdania finansowego.

3. W kolejnych latach obrotowych stosuje się w sposób ciągły jednolite metody i zasady obejmowania jednostek powiązanych skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym. Ewentualne zmiany metod i zasad obejmowania jednostek powiązanych skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym, dokonane w celu rzetelnego i jasnego przedstawienia obrazu grupy jednostek powiązanych ze skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego ujawnia się we wprowadzeniu do skonsolidowanego sprawozdania finansowego, podając przyczyny zmian, ich wpływ liczbowy na wynik finansowy oraz zapewnia się porównywalność danych za poszczególne okresy sprawozdawcze.

4. Jeżeli w ciągu roku obrotowego istotnie zmienił się skład jednostek podporządkowanych, objętych skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym, we wprowadzeniu do skonsolidowanego sprawozdania finansowego podaje się dane umożliwiające dokonanie oceny tej zmiany, w tym podstawowe wielkości sprawozdań finansowych, nazwy i siedziby jednostek, które zaprzestano obejmować skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym, oraz jednostek nieobjętych skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym w poprzednim roku obrotowym.

§ 5. 1. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe sporządza się na ten sam dzień bilansowy i za ten sam okres, co sprawozdanie finansowe podmiotu będącego jednostką dominującą, włączając do niego sprawozdania finansowe jednostek podporządkowanych, sporządzone na ten sam dzień bilansowy i za ten sam okres.

2. Jeżeli nie zniekształca to obrazu przedstawianego przez skonsolidowane sprawozdanie finansowe, dzień bilansowy, na który sporządzane jest sprawozdanie finansowe objętej skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym jednostki podporządkowanej, może wyprzedzać dzień bilansowy, na który sporządza się skonsolidowane sprawozdanie finansowe, nie więcej jednak niż o trzy miesiące, przy czym sprawozdanie to obejmuje taką samą liczbę kolejnych miesięcy, jak skonsolidowane sprawozdanie finansowe, i jest sporządzane za taki sam okres i na taki sam dzień bilansowy w kolejnych latach. W takim przypadku w dodatkowych informacjach i objaśnieniach skonsolidowanego sprawozdania finansowego podaje się istotne zdarzenia dotyczące zmian stanu aktywów, pasywów oraz zysków i strat tej jednostki podporządkowanej, jakie nastąpiły w okresie między dniem bilansowym, na który sporządzono skonsolidowane sprawozdanie finansowe, a dniem bilansowym jednostki podporządkowanej.

3. W przypadkach innych niż określone w ust. 2, jednostki podporządkowane, sporządzające sprawozdania finansowe na inny dzień bilansowy, aniżeli przyjęty dla skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sporządzają, z zastrzeżeniem art. 58 ust. 1 pkt 2 ustawy, dodatkowo oddzielne sprawozdania finansowe za okres objęty skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym, które obejmuje się skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym.

§ 6. 1. Bank, będący jednostką dominującą, mający siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe banku, obejmując nim swoje dane oraz dane jednostek podporządkowanych bez względu na ich siedzibę, z zastrzeżeniem art. 57 ust. 1 i art. 58 ustawy oraz z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Konsolidacją nie obejmuje się jednostek zależnych oraz niebędących spółkami handlowymi jednostek współzależnych, które nie są bankami, instytucjami kredytowymi lub instytucjami finansowymi. Dane tych jednostek włącza się do skonsolidowanego sprawozdania finansowego, stosując metodę praw własności, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Bank, sprawujący kontrolę nad jednostką zależną będącą przedsiębiorstwem pomocniczych usług bankowych, uwzględnia dane tej jednostki w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym, stosując metodę pełną.

§ 7. 1. Jednostka dominująca w holdingu finansowym, mająca siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe holdingu, włączając do niego dane własne oraz dane jednostek podporządkowanych bez względu na ich siedzibę, z zastrzeżeniem art. 57 ust. 1 i art. 58 ustawy oraz z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Konsolidacją nie obejmuje się jednostek zależnych oraz niebędących spółkami handlowymi jednostek współzależnych, które nie są bankami, instytucjami kredytowymi lub instytucjami finansowymi. Dane tych jednostek włącza się do skonsolidowanego sprawozdania finansowego holdingu finansowego, stosując metodę praw własności.

§ 8. 1. Jeżeli na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzenia podmiot będący jednostką dominującą nie sporządza skonsolidowanego sprawozdania finansowego, to fakt ten ujawnia się we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego.

2. Jeżeli udziały w jednostce podporządkowanej przeznaczone są do odsprzedaży w okresie roku od dnia ich nabycia, to fakt ten powinien być wiarygodnie uzasadniony; jeśli te udziały nie zostaną zbyte w ciągu roku od dnia ich nabycia, to do czasu ich zbycia jednostkę taką obejmuje się skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym.

3. Jeżeli na skutek ograniczeń w sprawowaniu kontroli lub współkontroli, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy, podmiot będący jednostką dominującą nie jest zdolny do wywierania co najmniej znaczącego wpływu, to udział jednostki podporządkowanej wycenia się w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym w kolejnych latach obrotowych w wartości wynikającej z zastosowania metody praw własności, o której mowa w art. 62 ustawy, na dzień wystąpienia tych ograniczeń.

§ 9. 1. Jeżeli jednostka dominująca niższego szczebla sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe, wówczas jednostka dominująca wyższego szczebla obejmuje swoim skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym skonsolidowane sprawozdanie finansowe sporządzone przez zależną od niej jednostkę dominującą niższego szczebla. W przypadku gdy jednostka dominująca wyższego szczebla posiada bezpośrednio udziały w jednostce podporządkowanej, objętej skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym jednostki dominującej niższego szczebla, to jednostka dominująca wyższego szczebla obejmuje tę jednostkę podporządkowaną skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym metodą pełną, proporcjonalną lub praw własności zależnie od stopnia podporządkowania tej jednostki jednostce dominującej wyższego szczebla.

2. Jeżeli jednostka dominująca niższego szczebla prowadzi całkowicie odmienny rodzaj działalności od jednostki dominującej wyższego szczebla i sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe obejmujące dane jednostki podporządkowanej, prowadzącej rodzaj działalności zbliżony do rodzaju działalności jednostki dominującej wyższego szczebla, to przy sporządzaniu skonsolidowanego sprawozdania finansowego przez jednostkę dominującą wyższego szczebla należy dostosować metodę konsolidacji do stopnia podporządkowania jednostki zależnej lub współzależnej od jednostki dominującej niższego szczebla.

§ 10. Do sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych dla celów nadzoru skonsolidowanego podmiot będący jednostką dominującą stosuje metodę konsolidacji pełnej, konsolidacji proporcjonalnej oraz metodę praw własności, zgodnie z przepisami art. 60, art. 61 i art. 62 ustawy.

Rozdział 3

Składniki skonsolidowanego sprawozdania finansowego

§ 11. 1. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe składa się z:

1) wprowadzenia,

2) skonsolidowanego bilansu,

3) skonsolidowanego rachunku zysków i strat,

4) skonsolidowanego rachunku przepływów pieniężnych,

5) zestawienia zmian w skonsolidowanym kapitale własnym,

6) dodatkowych informacji i objaśnień.

2. Zakres informacji wykazywanych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym banku określa załącznik nr 1 do rozporządzenia, a w przypadku skonsolidowanych sprawozdań finansowych holdingu finansowego - załącznik nr 2.

3. Do rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego dołącza się sprawozdanie z działalności sporządzone odpowiednio według zasad, o których mowa w art. 49 ust. 2 ustawy.

§ 12. 1. Na dzień objęcia kontroli (współkontroli) wszystkie pozycje wyrażonego w walucie obcej sprawozdania finansowego jednostki podporządkowanej przelicza się na walutę polską według ogłoszonego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski kursu średniego na ten dzień, po uprzednim uwzględnieniu ust. 2 i 3.

2. Na dzień bilansowy sprawozdania finansowe jednostek objętych skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym, wyrażone w walutach obcych, przelicza się na walutę polską według następujących zasad:

1) poszczególne pozycje aktywów i pasywów bilansu, z wyjątkiem kapitałów własnych, przelicza się według ogłoszonego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski kursu średniego na dzień bilansowy,

2) poszczególne pozycje rachunku zysków i strat przelicza się po kursie stanowiącym średnią arytmetyczną średnich kursów na dzień kończący każdy miesiąc roku obrotowego, a w uzasadnionych przypadkach - po kursie będącym średnią arytmetyczną średnich kursów na dzień kończący poprzedni rok obrotowy i dzień kończący bieżący rok obrotowy, ogłoszonych dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski,

3) kapitały własne, przeliczone według ich stanu na dzień objęcia kontroli przez jednostkę dominującą według kursu średniego ogłoszonego na ten dzień przez Narodowy Bank Polski, wykazuje się w tej wysokości w kolejno sporządzanych skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych, z uwzględnieniem ust. 3; w przypadku emisji dodatkowych udziałów, do ich przeliczenia stosuje się średni kurs ogłoszony dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski na dzień wpisu do rejestru podwyższenia kapitału.

3. Skonsolidowane kapitały własne, o których mowa w ust. 2 pkt 3, obejmują:

1) kapitał podstawowy,

2) pozostałe kapitały własne,

3) wynik finansowy netto za rok obrotowy, przeliczony zgodnie z ust. 2 pkt 2,

4) różnice kursowe z przeliczenia, na które składają się w szczególności:

a) różnice kursowe powstałe przy przeliczeniu na walutę polską kapitału własnego zgodnie z ust. 2 pkt 3 oraz przy jego przeliczaniu według ogłoszonego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski kursu średniego na dzień bilansowy,

b) różnice kursowe powstałe z przeliczenia na walutę polską wyniku finansowego netto, obliczonego zgodnie z ust. 2 pkt 2, i jego przeliczenia według ogłoszonego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski kursu średniego na dzień bilansowy.

4. Na dzień zbycia udziałów jednostki objętej skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym różnice kursowe z przeliczenia, związane z tą jednostką, podlegają odpisaniu na skonsolidowany rachunek zysków i strat.

Rozdział 4

Dokumentacja konsolidacyjna

§ 13. 1. Podstawą do sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego jest dokumentacja konsolidacyjna, na którą składają się w szczególności:

1) sprawozdania finansowe jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej,

2) wszelkie korekty i wyłączenia konsolidacyjne sprawozdań finansowych objętych konsolidacją,

3) obliczenia wartości godziwej aktywów netto jednostek podporządkowanych,

4) obliczenia wartości firmy oraz ujemnej wartości firmy z konsolidacji i ich odpisów, w tym korygujących,

5) obliczenia kapitałów własnych akcjonariuszy (udziałowców) mniejszościowych,

6) obliczenia różnic kursowych z przeliczenia sprawozdań finansowych jednostek grupy kapitałowej.

2. Podmiot będący jednostką dominującą jest obowiązany sporządzać i aktualizować dokumentację konsolidacyjną.

3. Do ochrony i przechowywania dokumentacji konsolidacyjnej stosuje się odpowiednio przepis art. 74 ust. 2 pkt 8 ustawy.

Rozdział 5

Przepisy końcowe

§ 14. Jednostka dominująca w holdingu finansowym, posiadająca udziały w jednostkach zależnych, podlegających konsolidacji przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, może ustalić wartość godziwą aktywów i pasywów tych jednostek na dzień objęcia kontroli i uwzględniać te wartości w sporządzonych skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych. Wartość firmy lub ujemna wartość firmy podlega korekcie o różnicę pomiędzy wartością godziwą i wartością rynkową na dzień nabycia, z uwzględnieniem odpisów dokonanych do dnia 31 grudnia 2001 r.

§ 15. 1. Bank, będący jednostką dominującą, przekazuje Komisji Nadzoru Bankowego roczne sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej wraz z opinią i raportem biegłego rewidenta, w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego, a także udostępnia te dokumenty w siedzibie banku i jego jednostkach organizacyjnych do wglądu zainteresowanym osobom, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Bank, który jest jednostką dominującą w stosunku do innego banku krajowego, banku zagranicznego, instytucji kredytowej, instytucji finansowej lub przedsiębiorstwa pomocniczego usług bankowych, lub który posiada bliskie powiązania z innym podmiotem lub podmiotami, przekazuje Komisji Nadzoru Bankowego niezwłocznie, lecz nie później niż w ciągu 30 dni od dnia zatwierdzenia, skonsolidowane sprawozdanie finansowe oraz sprawozdania finansowe wszystkich jednostek zależnych lub z którymi posiada bliskie powiązania.

3. Jednostka dominująca w holdingu finansowym przekazuje Komisji Nadzoru Bankowego roczne sprawozdanie finansowe holdingu finansowego niezwłocznie, lecz nie później niż w terminie 30 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego, wraz ze sprawozdaniami finansowymi wszystkich jednostek zależnych.

4. W przypadku gdy jednostka dominująca ma siedzibę za granicą, bank krajowy przekazuje Komisji Nadzoru Bankowego skonsolidowane sprawozdanie holdingu, w terminie 90 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego, wraz ze sprawozdaniami finansowymi tych podmiotów holdingu, w stosunku do których bank jest wierzycielem lub dłużnikiem, wraz z ich tłumaczeniem na język polski, dokonanym przez tłumacza przysięgłego.

5. Sprawozdanie finansowe banku sporządzone na dzień połączenia z inną jednostką bądź na dzień przejęcia innej jednostki podlega badaniu na zasadach określonych w rozdziale 7 ustawy.

§ 16. Rozporządzenie ma zastosowanie po raz pierwszy do skonsolidowanych sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się w 2002 r.

§ 17. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2002 r.

Minister Finansów: M. Belka

Załącznik do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. (poz. 1728)

Załącznik 1

Załącznik 2