F*akt, że nie mamy wpływu na to, co będzie się działo po naszej śmierci wydaje się być niezaprzeczalny. Chyba, że weźmiemy pod uwagę to, co będzie się działo z naszym majątkiem i rozpatrzymy to w dwóch przypadkach - istnienia testamentu oraz jego braku.*
Spisanie testamentu może rozwiązać wiele problemów i zawiłości. Komplikacje pojawiają się wówczas, gdy w swojej ostatniej woli spadkodawca chce pominąć kogoś, komu przysługuje prawo do tak zwanego dziedziczenia ustawowego, a na jego miejsce powołuje osobę, która niekoniecznie jest z nim spokrewniona. A zatem z ustawowego punktu widzenia ta druga osoba nie posiada prawa do otrzymania czegokolwiek, co składa się na majątek spadkodawcy; chyba, że spadkodawca postanowi inaczej w stosownym dokumencie.
Ponadto, jedynie w testamencie można ustanowić daną osobę spadkobiercą określonych przedmiotów (np. ukochanej kolekcji książek), które przy dziedziczeniu ustawowym mogą przypaść innej osobie, niekoniecznie zainteresowanej w otrzymaniu i dbaniu o te szczególne przedmioty. Dodatkowo testament może zawierać polecenie określonego działania lub zaniechania skierowane do spadkobiercy lub zapisobiercy, czego nie można domagać się od spadkobierców dziedziczących drogą ustawow_ ą. _
Spisując testamentu można ustanowić jego wykonawcę, który zgodnie z wolą spadkodawcy może m.in. zarządzać majątkiem spadkowym. Kwestia ta ma ogromne znaczenie np. w przypadku, gdy jedno z rodziców dziecka nie będące małżonkiem drugiego z rodziców chce ustanowić dla dziecka jako spadkobiercy testamentowego zarządcę do czasu uzyskania przez dziecko pełnoletności.
Sprawność i szybkość postępowania spadkowego ma wpływ na inne toczące się postępowania dotyczące praw lub rzeczy wchodzących w skład masy spadkowej. Sąd może zawiesić inne postępowanie, jeżeli jego wynik zależy od toczącego się postępowania spadkowego. Oprócz tego, w wielu przypadkach do wykonywania określonego prawa (sprzedaży, pobierania pożytków, publikacji dzieła spadkodawcy czy też przyjęcia w poczet członków spółdzielni mieszkaniowej spadkobiercy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu) wymagana jest legitymacja prawna, czyli stwierdzenie nabycia spadku.
ZOBACZ TAKŻE:
W przypadku postępowania spadkowego prowadzonego w związku z pozostawionym testamentem, niewątpliwie o wiele szybciej można uzyskać wspomnianą legitymację ze względu na - co do zasady- krótszy czas trwania postępowania. Ma to ogromne znaczenie w przypadku dziedziczenia nieruchomości, gdyż szybsze zakończenie postępowania prowadzi do szybszego zakończenia procedury zmian w księdze wieczystej, a co za tym idzie przyspiesza proces m.in. ubiegania się o kredyt hipoteczny.
Kodeks cywilny, który reguluje wszelkie kwestie związane z prawem spadkowym, nie przewiduje sporządzania testamentów wspólnych, zatem małżonkowie muszą sporządzać dokumenty oddzielnie. Jak często pokazuje praktyka, nie dla każdego jest to oczywiste. A co się dzieje wówczas, gdy z różnych przyczyn nie zdążymy przygotować - samodzielnie bądź z pomocą specjalisty - stosownego dokumentu? Możliwe jest pozostawienie po sobie testamentu ustnego. Idea jest prosta: to oświadczenie ostatniej woli, które musi zostać złożone w obecności co najmniej trzech świadków. Co istotne, świadkiem nie może być żadna z osób w jakikolwiek sposób ujęta w testamencie. Warto jednak zauważyć, że testament ustny jest bardzo rzadko stosowany, w wyjątkowych sytuacjach.
Autor jest aplikantem radcowskim z Kancelarii Paszowski&Wspólnicy Kancelaria Prawna Spółka Komandytowa