8 lutego 2008 roku do Sejmu trafił senacki projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz ustawy Prawo o notariacie. Jest to kolejna próba uregulowania instytucji zrzeczenia się własności nieruchomości, zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 marca 2005 roku, stwierdzającego niezgodność przepisu art. 179 Kodeksu cywilnego z Konstytucją.
Poważną zmianą jest wprowadzenie wymogu uzyskania na zrzeczenie zgody starosty wykonującego to zadanie jako zadanie z zakresu administracji rządowej. Projekt skierowano do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach.
_ Poważną zmianą jest wprowadzenie wymogu uzyskania na zrzeczenie zgody starosty wykonującego to zadanie jako zadanie z zakresu administracji rządowej. _Przypomnijmy, iż w dniu 13 lipca 2006 roku Sejm uchwalił ustawę wprowadzającą nowy przepis art. 179 Kodeksu cywilnego, nie zdołał jednak odrzucić weta Prezydenta RP w tym zakresie, co spowodowało, iż ustawa nie weszła w życie. Przedstawiony projekt przywraca do Kodeksu cywilnego instytucję zrzeczenia się własności nieruchomości, wprowadzając przepis art. 179 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z projektem właściciel tak, jak w to przewidywał przepis art. 179 Kodeksu cywilnego w poprzednio obowiązującym brzmieniu, może wyzbyć się własności nieruchomości przez to, że się jej zrzeknie.
Zrzeczenie wymaga formy aktu notarialnego. Ustawodawca nie wprowadził żadnych ograniczeń przedmiotowych i podmiotowych czynności zrzeczenia się. Przedmiotem zrzeczenia może być każda nieruchomość, (gruntowa, budynkowa , lokalowa). Poważną zmianą jest wprowadzenie wymogu uzyskania na zrzeczenie zgody starosty wykonującego to zadanie jako zadanie z zakresu administracji rządowej.
Jak stwierdzono w uzasadnieniu projektu: _ instytucja zrzeczenia się prawa własności nie może pomijać elementu, jakim jest wola podmiotu, który uzyska to prawo _. Podobnie też uznał Trybunał Konstytucyjny, który stwierdził, iż własność nie jest prawem absolutnym i musi być ukształtowana w sposób zapewniający poszanowanie innych podmiotów, w tym nabywającego nieruchomość.Takie bowiem nabycie powoduje szereg konsekwencji w sferze praw i obowiązków nabywcy i może powodować obowiązek ponoszenia kosztów np. związanych z utrzymaniem nieruchomości uzyskanych w stanie odpowiadającym powszechnie obowiązującym przepisom porządkowym, budowlanym, dotyczącym ochrony środowiska.
_ Zrzeczenie wymaga formy aktu notarialnego. Ustawodawca nie wprowadził żadnych ograniczeń przedmiotowych i podmiotowych czynności zrzeczenia się. Przedmiotem zrzeczenia może być każda nieruchomość, (gruntowa, budynkowa , lokalowa). _Trybunał Konstytucyjny wskazał, iż - _ nie widzi przyczyn, dla których czynność zrzeczenia się własności nieruchomości miałaby być ukształtowana jako wyraz absolutnej, niepodlegającej żadnej kontroli, swobody właściciela _.
Kolejną zmianą jest wprowadzenie w ust. 2 art. 179? Kodeksu cywilnego postanowienia, iż nieruchomość, której własności właściciel się zrzekł, staje się własnością Skarbu Państwa, a więc nie gminy.
Modyfikacji ulegnie także zasada ponoszenia odpowiedzialności nabywcy (Skarbu Państwa), z nieruchomości za jej obciążenia. Jeżeli bowiem w chwili zrzeczenia się własności nieruchomości Skarbowi Państwa przysługiwało w stosunku do nieruchomości ustawowe prawo pierwokupu, odpowiedzialność ta ograniczy się do sumy, która należałaby się zrzekającemu w razie wykonania prawa pierwokupu.
Jednocześnie projekt przewiduje zmianę przepisu art. 92 § 5 ustawy Prawo o notariacie, wprowadzając obowiązek niezwłocznego przesłania z urzędu przez notariusza wypisu aktu notarialnego zawierającego zrzeczenie się staroście właściwemu ze względu na miejsce położenia przedmiotowej nieruchomości.
Jak wynika z przedstawionej propozycji uregulowania instytucji zrzeczenia się własności nieruchomości, odzwierciedla ona postanowienia przepisu art. 179 Kodeksu cywilnego w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z 14 lutego 2003 roku o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, w tym przywraca obowiązek uzyskania zgody starosty na zrzeczenie.
I czytanie na posiedzeniu Sejmu odbyło się w dniu 28 marca 2008 roku. Projekt skierowano do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach.
Autorka jest radcą prawnym, ekspertem prawa nieruchomości z kancelarii Krawczyk i Wspólnicy Spółka Komandytowa