Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, definiuje i rozróżnia cudzoziemców, którzy mogą prowadzić działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak przedsiębiorcy polscy oraz takich, którzy podlegają pewnym ograniczeniom.
Jednakże co do zasady należy uznać, że dla większości cudzoziemców zakładanie spółek kapitałowych oraz przystępowanie do nich jest nieograniczone.
Przepisy dzielą cudzoziemców na dwie grupy, z których jedna posiada takie same prawa jak podmioty polskie w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, zaś druga nieco ograniczone.
Na takich samych zasadach jak obywatele polscy mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą:
a. osoby zagraniczne z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej oraz państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi;
b. obywatele państw niewymienionych powyżej, którzy:
- otrzymali zezwolenie na osiedlenie się w Polsce lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich,
- uzyskali w Polsce zgodę na pobyt tolerowany lub status uchodźcy,
- korzystają z ochrony czasowej na terytorium Polski.
Oznacza to, że wyżej wymienieni obcokrajowcy mogą prowadzić działalność gospodarcza w każdej dozwolonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej formie, tj. indywidualnej działalności na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej lub dowolnego rodzaju spółki.
_ Podstawa prawna: ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych1) (Dz. U. z dnia 8 listopada 2000 r.) ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z dnia 6 sierpnia 2004 r.) _ Osoby zagraniczne inne niż wskazane powyżej mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terenie Polski tylko w ściśle określonych formach prawnych. Mogą one prowadzić działalność jedynie w formie spółki:
- komandytowej,
- komandytowo-akcyjnej,
- z ograniczoną odpowiedzialnością,
- akcyjnej.
Jak przygotować się do założenia spółki
Jak do tej pory największą popularnością wśród obcokrajowców cieszą się spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne.
Obok przygotowania założeń funkcjonowania spółki kapitałowej, projektu umowy spółki, uzgodnień co do składu osobowego organów spółki, niezbędne jest też przygotowanie szeregu dokumentów. Cudzoziemcy nie będący osobami fizycznymi, do założenia spółki kapitałowej powinni przedłożyć:
- aktualne odpisy z rejestru sądowego każdego ze wspólników wraz z apostille,
- przetłumaczenia przysięgłe odpisów z rejestrów sądowych oraz apostille.
Zawarcie umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, bądź spółki akcyjnej następuje przed notariuszem w Polsce. Do zawarcia umowy spółki powinni przystąpić wszyscy jej przyszli wspólnicy / akcjonariusze, reprezentowani przez uprawnione osoby - najczęściej zarządzających bądź prokurentów. Gdy obcokrajowiec nie włada biegle językiem polskim, przy podpisaniu aktu notarialnego umowy spółki, wymagana jest również obecność tłumacza przysięgłego.
Z uwagi na częste trudności w ustaleniu dogodnego dla wszystkich wspólników terminu notarialnego zawarcia umowy, praktykowane jest udzielanie przez przyszłych wspólników pełnomocnictw polskim doradcom.
Takie pełnomocnictwo powinno zostać sporządzone w formie aktu notarialnego zarówno w Polsce, jak i za granicą. Jeżeli jednak pełnomocnictwo sporządzi notariusz zagraniczny niezbędne będzie uzyskanie apostille i tłumaczenie przysięgłe pełnomocnictwa.
_ Apostille - poświadczenie autentyczności dokumentu; klauzula sporządzana według wzoru dołączonego do tekstu Konwencji Haskiej; nadawana na wniosek osoby, która podpisała dany dokument lub tej, która jest jego posiadaczem. Wymagana dla dokumentów urzędowych wydawanych w krajach objętych Konwencją Haską (np. Niemy, Holandia) _Dodatkowe wskazówki
Czasami umowa albo statut przedsiębiorstwa zagranicznego albo prawo kraju, w którym podmiot zagraniczny zakładający spółkę w Polsce ma siedzibę, mogą przewidywać, że do zawiązania spółki za granicą potrzebna jest zgoda odpowiedniego organu (np. zgoda wspólników lub rady nadzorczej spółki). Z formalnego punktu widzenia do samego założenia spółki w Polsce nie jest taka zgoda potrzebna, niemniej jednak mając na uwadze odpowiedzialność osobistą przed tymi organami, właściwe jest uzyskanie przez zarządzających wspólników polskiej spółki takich dokumentów.
Dla podmiotów zamierzających zawiązać w Polsce spółkę z o.o. istotne jest, że zgodnie z kodeksem spółek handlowych jednoosobowa spółka z o.o. nie może zostać założona przez inną jednoosobową spółkę z o.o. Wynika z tego, że jeżeli zagraniczny przedsiębiorca sam jest spółką jednoosobową, powinien wprowadzić do planowanej w Polsce spółki dodatkowego wspólnika. Częsta praktyką jest powoływanie jako mniejszościowego wspólnika prezesa zakładanej spółki.
Autorka jest asystentką radcy prawnego w Kancelarii BSO Prawo & Podatki - Bramorski Szermach Okorowska z Wrocławia