*Szczególne uregulowanie kwestii związanej z odpowiedzialnością hoteli za wniesione rzeczy gości ma uzasadnienie związane z faktem, iż gość korzystający z usług hotelu nie ma faktycznej możliwości sprawowania pełnej i co ważne skutecznej pieczy nad swoimi rzeczami. *
Wynika to między innymi ze specyfiki miejsca, jakim jest hotel lub podobny zakład. W praktyce, do pokoju z którego korzysta gość wnoszący swoje rzeczy, dostęp ma nie tylko on, lecz również personel czy nawet przygodni ludzie zajmujący pomieszczenie wspólnie z danym gościem. Jest zatem sprawą zupełnie zrozumiałą, że takie warunki stwarzają znacznie większe ryzyko utraty czy też zniszczenia wniesionych rzeczy.
Odpowiedzialność osób utrzymujących zarobkowo hotel lub podobny zakład jest odpowiedzialnością opartą na zasadzie ryzyka, odnoszącą się do utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych przez osobę korzystająca z usług hotelu lub podobnego zakładu. Problematykę tę reguluje kodeks cywilny, który został znowelizowany w tym zakresie, w związku z koniecznością dostosowania polskiego prawa do konwencji europejskiej z 17.12.1962 r. o odpowiedzialności utrzymujących hotele za rzeczy wniesione przez gości hotelowych, która w stosunku do Rzeczpospolitej Polskiej weszła w życie 19.06.1997 r.
Omawiana odpowiedzialność odnosi się do podmiotów, które zarobkowo prowadzą hotel lub podobny zakład, są zatem nimi osoby fizyczne, prawne lub inne jednostki organizacyjne mające zdolność prawną, które we własnym imieniu prowadzą działalność hotelarską w formie organizacyjnej hoteli, moteli, zajazdów, pensjonatów, domów wycieczkowych, schronisk młodzieżowych czy też sanatoriów.
[
Na stoku narciarskim w kaskach ]( http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/na;stoku;narciarskim;w;kaskach,188,0,563388.html )
Odpowiedzialność powstaje, gdy osoba najczęściej nazywana gościem, korzysta z usług hotelu lub podobnego zakładu i jednocześnie wnosi rzeczy. Art. 846 § 2 kodeksu cywilnego, jako rzecz wniesioną określa taką, która w czasie korzystania przez gościa z usług hotelu lub podobnego zakładu, znajduje się w tym hotelu lub podobnym zakładzie albo pozostaje poza nim, a została powierzona utrzymującemu zarobkowo hotel lub podobny zakład lub osobie u niego zatrudnionej albo umieszczona w miejscu przez niego wskazanym lub na ten cel przeznaczonym.
Należy pamiętać, że powstanie odpowiedzialności za rzecz wniesioną przez gościa hotelowego, nie jest uzależnione od tego, czy jest on jej właścicielem czy też nie, a samo określenie _ wniesienie rzeczy _ nie odnosi się wyłącznie do fizycznego przemieszczenia rzeczy, ale w ujęciu szerszym obejmuje także zamiar jej wniesienia przy jednoczesnej akceptacji hotelu.
Ustawodawca, jako rzecz wniesioną zdefiniował również rzecz, która w krótkim, zwyczajowo przyjętym okresie poprzedzającym lub następującym po tym, kiedy gość korzystał z usług hotelu lub podobnego zakładu, została powierzona utrzymującemu zarobkowo hotel lub podobny zakład lub osobie u niego zatrudnionej albo umieszczona w miejscu przez nich wskazanym lub na ten cel przeznaczonym. Powierzenie rzeczy wniesionej, może mieć również miejsce poza terenem hotelu lub podobnego zakładu, np. na lotnisku. Do powstania odpowiedzialności wystarczy przekazanie, zgodnie z umową bądź choćby miejscowym zwyczajem, rzeczy personelowi hotelu.
Nie stanowi natomiast rzeczy wniesionej pojazd mechaniczny wraz z rzeczami w nim pozostawionymi oraz żywe zwierzęta- w tych wypadkach odpowiedzialność osoby prowadzącej zarobkowo hotel czy podobny zakład może powstać na podstawie odrębnej umowy przechowania zawartej z gościem i w tym wypadku osoba ta odpowiada tak jak przechowawca.
Dosyć surowe zasady, określające odpowiedzialność hotelarzy, mają przede wszystkim na celu zapewnienie bezpieczeństwa klientom oraz ochronę ich wniesionego mienia.
Odpowiedzialność hotelarza *dotyczy *wyłącznie rzeczy wniesionych przez osoby korzystające z jego usług, nie rozciąga się ona natomiast na osoby odwiedzające gości hotelowych, czy też osoby które jedynie przebywają w hotelowym barze.
Konstrukcja prawna omawianej odpowiedzialności, przewiduje jednak sytuację, w której odpowiedzialność osoby prowadzącej zarobkowo hotel zostaje wyłączona. Ma to miejsce wówczas, gdy szkoda wynikła z właściwości rzeczy wniesionej lub w skutek siły wyższej albo powstała wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby, która mu towarzyszyła, była u niego zatrudniona albo go odwiedzała.
*Ciężar udowodnienia *zaistnienia okoliczności, zwalniających z odpowiedzialności, spoczywa na osobie prowadzącej zarobkowo hotel lub podobny zakład.
Roszczenie o naprawienie szkody powstałej z powodu utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu lub podobnego zakładu wygasa, jeżeli poszkodowany po otrzymaniu wiadomości o szkodzie nie zawiadomił o niej niezwłocznie utrzymującego zakład. Obowiązek zawiadomienia hotelarza przez gościa o powstałej szkodzie jest niezwykle istotny- uchybienie temu obowiązkowi powoduje bowiem wygaśniecie roszczenia, które przysługuje gościowi przeciwko hotelarzowi.
[
Jak trafnie wybrać biuro turystyczne ]( http://www.money.pl/archiwum/poradniki/artykul/wakacje;bez;rozczarowan;jak;trafnie;wybrac;biuro;turystyczne,73,0,162633.html )
Obowiązek ten powstaje w momencie, w którym osoba korzystająca z usług hotelu lub podobnego zakładu, powzięła wiadomość o powstaniu szkody. Należy pamiętać że zgłoszenie musi nastąpić niezwłocznie, dzięki temu możliwe jest zarówno wykrycie sprawców powstania szkody, jak również przyczyn jej powstania, chroniąc w ten sposób jednocześnie interesy osoby ponoszącej odpowiedzialność. Obowiązek niezwłocznego zawiadomienia o szkodzie nie dotyczy sytuacji, w której szkoda została wyrządzona przez osobę utrzymująca zarobkowo hotel lub podobny zakład albo gdy osoba ta przyjęła rzecz na przechowanie. Dotyczy to naturalnie również sytuacji, w której za szkodę odpowiedzialny jest personel hotelu, bądź podobnego zakładu.
Powstanie odpowiedzialności hotelarza za rzeczy wniesione nie jest uzależnione od wartości, rodzaju czy przeznaczenia rzeczy. Natomiast zgodnie z art. 849 § 1 kodeksu cywilnego, zakres obowiązku naprawienia szkody przez utrzymującego zarobkowo hotel lub podobny zakład w wypadku utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych ogranicza się, względem jednego gościa, do wysokości stukrotnej należności za dostarczone mu mieszkanie, liczonej za jedna dobę. Jednakże odpowiedzialność za każdą rzecz nie może przekraczać pięćdziesięciokrotnej wysokości tej należności. Nie bez znaczenia jest zatem kategoria hotelu i związana z tym wysokość należności za dobowy pobyt, bowiem im wyższa należność za dostarczone mieszkanie, tym wyższe jest możliwe odszkodowanie. Należne odszkodowanie nie może być oczywiście wyższe, od wartości utraconej rzeczy wniesionej lub obniżenia wartości na skutek uszkodzenia rzeczy.
Ustawodawca przewidział jednak okoliczności, w których hotelarz ponosi odpowiedzialność w pełnym zakresie, bowiem zgodnie z art. 849 § 2 kodeksu cywilnego, ograniczenia zakresu obowiązku naprawienia szkody nie dotyczą wypadku, gdy utrzymujący zarobkowo hotel lub podobny zakład przyjął rzeczy na przechowanie albo odmówił ich przyjęcia na przechowania, mimo że obowiązany był je przyjąć, jak również wypadku, gdy szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa jego lub osoby u niego zatrudnionej.
Ustawa nakłada na hotelarza obowiązek zawarcia odrębnej umowy przechowania, jeżeli rzeczami których przechowania domaga się gość, są w szczególności pieniądze, kosztowności i przedmioty mające wartość naukową lub artystyczną.
Odmowa przyjęcia wskazanych rzeczy możliwa jest wyłącznie w sytuacji, w której rzeczy te zagrażają bezpieczeństwu albo jeżeli w stosunku do wielkości lub standardu hotelu albo podobnego zakładu mają zbyt dużą wartość lub gdy zajmują zbyt dużo miejsca. Jest to oczywiście rozwiązanie zrozumiałe ze względu na faktyczne zróżnicowanie możliwości lokalowych, stosowanych systemów zabezpieczeń itd. przedsiębiorców działających na polskim rynku hotelarskim.
Osoba chcąca skorzystać z przysługujących jej uprawnień, powinna pamiętać o dość krótkich terminach przedawnienia, bowiem roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu lub podobnego zakładu przedawniają się z upływem sześciu miesięcy od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie, a w każdym razie z upływem roku od dnia, w którym poszkodowany przestał korzystać z usług hotelu lub podobnego zakładu. Terminy te dotyczą także sytuacji, w której szkoda powstała w wyniku winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa hotelarza czy też jego personelu.
Odwiedzając hotele, pensjonaty, sanatoria, schroniska, domy wycieczkowe pamiętajmy, że jakkolwiek zamieszczona _ informacja o treści np. nie odpowiadamy za rzeczy pozostawione przez naszych gości _nie wywołuje żadnych skutków prawnych ograniczających zakres odpowiedzialności hotelarza. _ _
Zapewnienie bezpieczeństwa mieniu jest oczywiście sprawą istotną i ważną dla każdego korzystającego z usług tego typu zakładów, niemniej jednak gość hotelowy przede wszystkim powinien mieć poczucie własnego bezpieczeństwa, zapewnione przez osobę prowadzącą hotel lub inny podobny zakład, osoba ta zaś, powinna dołożyć wszelkich starań, by zapewnić bezpieczeństwo gościom, nie tylko w ich pokojach, ale również na korytarzach, holach, w windach, na schodach, w hotelowym barze, czy też restauracji. Co więcej, obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa nie dotyczy wyłącznie budynku hotelowego, lecz rozciąga się on również na teren należący do hotelu, taki jak park czy chodnik. Trudno bowiem sobie wyobrazić brak odpowiedzialności hotelarza za szkodę wyrządzoną na osobie przez nadłamaną, a nie usuniętą gałąź drzewa rosnącego na terenie udostępnionym gościom, jako miejsce przeznaczone do spaceru.
Zapewnienie bezpieczeństwa gościom hotelu jest obowiązkiem starannego działania- nie zaś zobowiązaniem rezultatu. Odpowiedzialność dotyczy zatem braku należytej staranności po stronie osoby prowadzącej zarobkowo hotel, a także zgodnie z art. 476 kodeksu cywilnego, odpowiedzialność hotelarza dotyczy również winy osób którym zostało powierzone, zlecone wykonanie określonego zobowiązania. Jeżeli zatem, za zapewnienie odpowiedniego stanu technicznego windy w hotelu odpowiada firma zajmująca się serwisem dźwigów osobowych, to fakt ten nie ogranicza odpowiedzialności hotelarza względem gościa hotelowego za szkodę doznaną w wyniku wypadku spowodowanego awarią windy. Umowa, która łączy bowiem hotelarza z firmą serwisującą windę, nie wywiera żadnych skutków względem gościa hotelowego. Obowiązek zapewnienia gościom bezpieczeństwa, który należy uznać na pewno za jeden z podstawowych obowiązków ciążących na osobie prowadzącej hotel lub podobny zakład, nie może być zatem przeniesiony na osoby trzecie.
Odpowiedzialność hotelu uzależniona jest od zachowania należytej staranności. Zachowanie jej, bądź nie, jest oddzielone dość cienką granicą. Miernik staranności może być bowiem zróżnicowany w zależności od miejsca, w którym położony jest hotel, jego rodzaju, specyfiki. Zróżnicowane kryteria odnoszące się do należytej staranności mogą dotyczyć także urządzeń technicznych, z których korzysta hotel. I tak np. innego stopnia zabezpieczenia przeciwpożarowego wymagać będzie drewniany parterowy pensjonat, a innego 10 piętrowy hotel. W tym wypadku kryteria należytej staranności przy zapewnieniu bezpieczeństwa pod tym względem będą zróżnicowane. Podejmując się oceny, czy należyta staranność była zachowana, czy też nie, a więc czy hotelarz ponosi winę, należy pamiętać o bardzo istotnym fakcie- osoba prowadząca hotel lub podobny zakład czyni to zawodowo, posiada zatem odpowiednią wiedzę, doświadczenie, korzysta z usług wyspecjalizowanego personelu, w związku z tym standardy, na podstawie których tworzone są
konkretne mierniki powinny przekraczać poziom przeciętności.
Biorąc pod uwagę zróżnicowanie hoteli i podobnych zakładów, wyliczenie sytuacji mogących rodzić niebezpieczeństwo dla gości hotelowych, jest możliwe wyłącznie w sposób przykładowy. I tak np. niezapewnienie bezpieczeństwa może polegać na niezachowaniu wymogów sanitarnych w toaletach, nienależytym sprzątnięciu pokoi po gościach poprzednio przebywających i pozostawieniu np. chociażby kawałka szkła na wykładzinie pokoju, nienależytym stanem mebli, okien, balkonów, schodów, wind. Powstanie odpowiedzialności może być również związane z niezapewnieniem bezpieczeństwa na terenie hotelu, niezapewnieniu ochrony przeciwpożarowej itd.
Oczywiście tylko wtedy hotel poniesie za to odpowiedzialność, jeżeli na skutek tych okoliczności gość doznał szkody pozostającej w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem. Jeżeli natomiast, nie można przypisać po stronie hotelu winy w zaistnieniu sytuacji, w związku z którą powstała szkoda na osobie, nie będzie on ponosił oczywiście odpowiedzialności np. jeżeli gość hotelowy wyłącznie z własnej nieostrożności poślizgnął się w łazience i złamał rękę, czy też używając niewłaściwie krzesła spadł z niego łamiąc jednocześnie nogę.
Powstanie szkody na osobie, w związku z niezachowaniem należytej staranności osoby prowadzącej hotel, musi udowodnić gość hotelowy, w związku z tym, powinien o zdarzeniu niezwłocznie poinformować osobę odpowiedzialną, najczęściej będzie to recepcja, na której gość hotelowy powinien domagać się spisania protokołu, wyjaśniającego wszystkie okoliczność zdarzenia i jego skutki. Bezzwłoczne działanie jest konieczne ze względu na późniejsze trudności w udowodnieniu powstania szkody w okolicznościach, na które powołuje się gość hotelowy, czy wręcz udowodnienia, że szkoda powstała w hotelu. Niejednokrotnie w sytuacjach, w których dochodzi do szkody na osobie wręcz konieczne jest skorzystanie z konsultacji lekarskiej.
Odpowiedzialność kontraktowa hotelu, wynikająca z umowy hotelowej, może również łączyć się z odpowiedzialnością deliktową, opartą na niemal wszystkich przepisach dotyczących czynów niedozwolonych. Osoba prowadząca hotel odpowiada zatem zarówno na zasadzie winy, np. w sytuacji ataku na gościa psa hotelowego, jak też na zasadzie ryzyka, np. w sytuacji w której szkodę na osobie spowodował oderwany element elewacji zewnętrznej czy wypadek hotelowego samochodu przewożącego gości na dworzec.
Hotel odpowiada również za szkodę powstałą w wyniku zatrucia np. nieświeżym jedzeniem lub napojem serwowanym w hotelowej restauracji, czy też barze. Hotelarz może również ponosić winę w złym doborze personelu np. zatrudniając osobę bez niezbędnych kwalifikacji, doświadczenia lub osobę, która ze względu na posiadaną opinię nie powinna zajmować określonego stanowiska.
Zgodnie z art. 444 kodeksu cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. W razie wystąpienia szkody na osobie, gość hotelowy może żądać pokrycia kosztów leczenia, a w przypadku utraty zdolności do pracy odpowiedniej renty. Sąd może także przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art.445 k.c.) Jeżeli zaś, na skutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, poszkodowany gość hotelowy poniesie śmierć, roszczenia odszkodowawcze mają osoby bliskie, pośrednio poszkodowane. Hotelarz ponoszący odpowiedzialność powinien w takiej sytuacji zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto faktycznie je poniósł.
Zgodnie ze znowelizowanym w tym zakresie art. 446 § 4 kodeksu cywilnego, sąd może również przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
Autor jest radcą prawnym z Kancelarii Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna Oddział w Gdańsku_ _