Podstawowym celem przeprowadzenia postępowania upadłościowego konsumenta ma być zarówno oddłużenie osoby fizycznej, która z powodu wydarzeń losowych znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, jak również zaspokojenie wierzycieli konsumenta.
Postępowanie upadłościowe ma prowadzić do likwidacji majątku upadłego, spieniężenia go i spłacenia długów upadłego.
| Podstawa prawna |
| --- |
| Nowelizacja ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, która będzie obowiązywać od 31 marca 2009 roku, wprowadza nową, nieznaną dotychczas polskiemu prawu, regulację tzw. upadłości konsumenckiej. Część ustawy zatytułowana _ Postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej _ określa przebieg i szczegółowe warunki procedury oddłużeniowej. |
Upadłość konsumencka w innych krajach Unii Europejskiej regulowana jest zarówno w ramach postępowania zmierzającego do zawarcia układu z wierzycielami, jak i polegającego na likwidacji majątku dłużnika. W Europie w zdecydowanej większości odbywa się ono w ramach postępowania sądowego.
W Polsce zrezygnowano z możliwości zawarcia układu z wierzycielami upadłego, co z pewnością skróci postępowanie i spowoduje, iż stanie się ono mniej skomplikowane, a tym samym tańsze. Co do zasady doprowadzi ono również do szybszego zaspokojenia wierzycieli.
| Raport Money.pl | |
|---|---|
 |
*Upadłość konsumencka. Wyjście nie dla wszystkich * Od dziś można ogłosić upadłość konsumencką. Ustawa pomoże nielicznym - prorokują prawnicy. Ma też kilka istotnych wad. Na przykład: daje furtkę oszustom. Czytaj w Money.pl |
Możliwości skorzystania przez osobę fizyczną z dobrodziejstwa postępowania upadłościowego obwarowane są, przynajmniej teoretycznie, licznymi ograniczeniami. Ich wprowadzenie ma na celu zapobieżenie nadużywaniu przez konsumentów tej procedury. Nie może ona bowiem stać się regułą i sposobem na uchylanie się od lekkomyślnie zaciąganych zobowiązań. Dlatego też sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli niewypłacalność dłużnika nie powstała wskutek wyjątkowych i niezależnych od niego okoliczności, a dłużnik zaciągnął zobowiązanie, będąc już niewypłacalnym. Ustawa nie pozwala na skorzystanie z procedury dłużnikom-recydywistom.
Nie jest bowiem możliwe uwzględnienie wniosku dłużnika, wobec którego w ciągu dziesięciu lat przed złożeniem wniosku prowadzono postępowanie upadłościowe lub inne postępowanie, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań, lub też zawarto układ. Dotyczy to również sytuacji, gdy prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym nie zaspokojono wszystkich wierzycieli, a dłużnik po zakończeniu lub umorzeniu postępowania nie wykonał swoich zobowiązań.
Z nowej regulacji nie można również skorzystać, gdy wobec dłużnika w ciągu dziesięciu lat przed złożeniem wniosku prowadzono postępowanie upadłościowe, które zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek wszystkich wierzycieli, lub gdy czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.
Mimo dość restrykcyjnych zapisów ustawy istnieje pewne realne ryzyko, iż nie będzie ona stosowana w takim zakresie i w taki sposób, jak zamierzał ustawodawca. Kategoria _ wyjątkowych i niezależnych od konsumenta okoliczności _ - jako niedookreślone pojęcie - może być rozmaicie interpretowana i stwarza możliwości nadużywania instytucji upadłości konsumenckiej przez tych, którzy z prawa takiego korzystać nie powinni.
Konsumenci muszą pamiętać, że w związku z ogłoszeniem upadłości zostanie na nich nałożony szereg obowiązków, warto więc bardzo dokładnie rozważyć taki krok. Jeśli upadły posiada mieszkanie, będzie musiał je sprzedać, a z transakcji uzyska jedynie środki, które pozwolą sfinansować roczny wynajem. W ten sposób osoba pozbawia się swojego lokum, bez gwarancji posiadania własnego miejsca zamieszkania w przyszłości. Ponadto upadły konsument będzie zobowiązany spłacać długi według planu ustalonego przez sąd. Upadły nie będzie mógł również w okresie wykonywania planu spłaty dokonywać czynności prawnych przekraczających granice zwykłego zarządu, zakupów na raty lub zakupów z odroczoną płatnością. Upadły będzie też zobowiązany składać sądowi corocznie do końca kwietnia sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli.
Pewnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa obrotu jest brak w nowelizacji zapisów dotyczących trybu przekazywania do BIG danych osób postawionych w upadłość. Tymczasem dane o toczącym się postępowaniu o ogłoszenie upadłości konsumenta z pewnością byłyby istotne dla ewentualnych kontrahentów takiej osoby. Fakt iż konsument wnioskuje o ogłoszenie upadłości, jest już sygnałem o prawdopodobnej jego niewypłacalności. Stanowi zatem o oczywistym ryzyku transakcji zawieranej z taką osobą, co zwłaszcza w dobie kryzysu jest sporym zagrożeniem dla bezpieczeństwa obrotu.
Autorka jest adwokatem z LSJ Kancelaria Prawna Szczesna-Jędrych Olejnik-Roszkowska Spółka Jawna