Każdy przedsiębiorca przed wdaniem się w często kosztowny i długotrwały proces przed sądem powszechnym powinien rozważyć, czy nie korzystniej zawezwać przeciwnika do próby ugodowej. W ten sposób, spór może zostać zakończony przez zawarcie ugody sądowej jeszcze przed wniesieniem pozwu do sądu.
Z instytucji zawezwania do próby ugodowej może skorzystać osoba, która zamierza doprowadzić do polubownego załatwienia sporu ze swym kontrahentem. Legitymację do wszczęcia postępowania pojednawczego ma więc strona danego stosunku prawnego. Osoby spoza tego stosunku obligacyjnego takiego uprawnienia nie posiadają, chociażby w ich interesie było zażegnanie istniejącego sporu. W postępowaniu pojednawczym strona może działać osobiście lub przez profesjonalnego pełnomocnika, który musi mieć umocowanie do zawarcia ugody w imieniu mandanta.
Zawezwanie do próby ugodowej należy wnieść do sądu rejonowego ogólnie właściwego dla przeciwnika bez względu na właściwość rzeczową, oraz opłacić je w wysokości 40 złotych. W wezwaniu należy zwięźle oznaczyć sprawę oraz dane adresowe przeciwnika. Oznaczenie sprawy powinno być na tyle precyzyjne aby zarówno sąd, jak i osoba wezwana mogli się zorientować czego sprawa dotyczy oraz jaki jest jej zakres.
Samo postępowanie pojednawcze prowadzi sąd w składzie jednego sędziego. W toku tego postępowania nie prowadzi się postępowania dowodowego, ponieważ sąd nie zmierza do rozstrzygnięcia sprawy a pełni niejako rolę bezstronnego arbitra, przed którym strony mogą dobrowolnie zawrzeć ugodę. Oczywiście wyjątkowo dowody mogą zostać przeprowadzone jeżeli od nich uzależniona jest dopuszczalność samego postępowania pojednawczego. W tym miejscu należy wskazać, że nie każda sprawa może być rozstrzygnięta w formie ugody.
Warto podkreślić, że zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg przedawnienia roszczeń wnioskodawcy sprecyzowanych we wniosku. Można więc skorzystać z tej instytucji gdy obawiamy się rychłego przedawnienia roszczeń a przygotowanie dokumentacji dowodowej do procesu wymaga czasu.
Jeżeli w toku posiedzenia strony zawrą ugodę sąd sporządza protokół, w którym zamieszcza treść ugody. Ugoda zawarta w toku postępowania pojednawczego podlega więc kontroli sądu. W pozostałych przypadkach sąd również sporządza protokół, w którym czyni wzmiankę o niemożliwości zawarcia ugody. Sąd kończy postępowanie orzeczeniem gdy uzna zawartą ugodę za niedopuszczalną lub gdy przeciwnik zażąda zwrotu kosztów wywołanych próbą ugodową. Na tego rodzaju postanowienia stronom przysługuje zażalenie.
Milena Domalewska jest aplikantką radcowską z Kancelarii BSO Prawo & Podatki we Wrocławiu