Biura podróży kuszą promocjami i obietnicami beztroskich wakacji. Niestety, skorzystanie z usługi turystycznej może wiązać się też z ryzykiem wynikającym z niedokładnego zapoznania się z treścią umowy.
Takim działaniem klienci sami narażają się na szereg problemów, których mogą jednak uniknąć. Ale nawet, jeśli podpiszą umowę, w której znajdą się niedozwolone zapisy, będą one nieważne z mocy prawa i dadzą możliwość uchylenia się od jej negatywnych skutków.
Organizatorzy turystyki, dbając przede wszystkim o swój interes, często zapominają o prawach przysługujących konsumentom, tymczasem osoby korzystające z usług biur podróży objęte są szczególną ochroną na mocy ustawy o usługach turystycznych. Nakłada ona nakłada szereg obowiązków na organizatorów, a także szczegółowo określa zasady ich odpowiedzialności z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o świadczenie usług turystycznych, wyłączenia lub ograniczenia odpowiedzialności z tego tytułu, zasady zmian umów, ich konsekwencje, jak i obowiązki informacyjne związane z ich zawarciem.
*[ *
Blisko 750 tysięcy złotych kar dla biur podróży** ]( http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/blisko;750;tysiecy;zlotych;kar;dla;biur;podrozy,240,0,594160.html ) **Istotnym uzupełnieniem ochrony interesów turystów jest regulacja dotycząca tzw. niedozwolonych postanowień umownych. Są to postanowienia, które kształtują prawa i obowiązki stron umowy w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając interesy konsumentów.
Chodzi tutaj o umowy, które mają charakter wzorców umownych (nienegocjowanych indywidualnie). Kontrola umów turystycznych pod kątem takich postanowień może być realizowana indywidualnie przez samych konsumentów, ale przede wszystkim stanowi domenę działalności Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Wyniki tej kontroli mają charakter powszechny i ogólnie dostępny.
W tym celu UOKiK prowadzi rejestr niedozwolonych postanowień umownych na swojej stronie internetowej – http://www.uokik.gov.pl, który na koniec czerwca zawiera ponad 500 wpisów z branży turystycznej. Już pobieżna analiza rejestru pozwala wskazać najczęściej spotykane rodzaje niedozwolonych postanowień, wśród których wymienić należy postanowienia:
1) wyłączające lub ograniczające odpowiedzialność organizatorów turystyki za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy (np. _ Organizator zastrzega sobie prawo odwołania imprezy z przyczyn od siebie niezależnych, w tym decyzje władz państwowych, działania siły wyższej itp. Uczestnikowi nie przysługuje z tego tytułu odszkodowanie ),
2) uprawniające do jednostronnej zmiany warunków umowy przez organizatora (np. Zmianę cen uzasadniają w szczególności: zmiany kursów walut, wzrostu opłat urzędowych, podatków lub opłat należnych za usługi (lotniskowe, portowe itp.), wzrost kosztów transportu ),
3) uprawniające organizatora do zmiany świadczeń w trakcie imprezy turystycznej lub wyłączające obowiązek zwrotu konsumentowi części ceny stanowiącej ekwiwalent za niewykorzystane świadczenie (np. _ organizator nie zwraca ceny niewykorzystanych punktów programu imprezy, wycieczek na miejscu i imprez w miejscu docelowym) _,
4) wyłączające i ograniczające możliwość reklamowania usług turystycznych (np. _ skrócenie obowiązku poinformowania w formie pisemnej organizatora wyjazdu w ciągu 2 dni od dnia zakończenia, ..zgłoszone niezwłocznie w formie pisemnej lub ustnej w czasie trwania imprezy i potwierdzone przez osobę upoważnioną (pilot, rezydent, przedstawiciel)..., _
5) ograniczające obowiązek udzielenia poszkodowanemu konsumentowi pomocy (np. W przypadku niestawienia się w wyznaczonym terminie i czasie na miejsce zbiórki określone w programie przez pilota grupy lub rezydenta Organizator nie ma obowiązku ułatwienia Klientowi dołączenia do grupy lub (...) Rozmiar pomocy i poniesionych w związku z tym wydatków przez Biuro Podróży nie może przekroczyć sum określonych w ogólnych warunkach ubezpieczeń i nie obejmuje świadczeń nieprzewidzianych w tym ubezpieczeniu lub cenie wycieczki.), _
[
Wakacje bez rozczarowań? Jak trafnie wybrać biuro turystyczne ]( http://www.money.pl/archiwum/poradniki/artykul/wakacje;bez;rozczarowan;jak;trafnie;wybrac;biuro;turystyczne,73,0,162633.html )
6) nakładające na konsumenta obowiązek naprawienia wyrządzonej przez niego szkody w miejscu i czasie jej powstania (np. ... _ Uczestnik powinien pokryć straty powstałe z tego tytułu w miejscu wyrządzenia szkody; Uczestnik imprezy zobowiązuje się do pokrycia szkód wyrządzonych przez siebie lub osoby będące pod jego opieką w czasie trwania imprezy lub w miejscu ich powstania). _
7) nakładające na konsumenta obowiązek zapłaty rażąco wygórowanego odstępnego w przypadku rezygnacji z usługi ( np. ... _ W przypadku rezygnacji z przyczyn nieleżących po stronie organizatora, dokonuje się następujących potrąceń: _ a) opłatę manipulacyjną w wysokości wpłaconego zadatku, nie mniej, niż 100,-PLN/osoba oraz inne poniesione koszty rzeczywiste (np. koszty anulacji biletów lotniczych) przy rezygnacji do 45 dni przed imprezą; b) 30% ceny przy rezygnacji między 44 a 30 dniem przed imprezą; c) 60% ceny przy rezygnacji między 29 a 15 dniem przed imprezą; d) 90% ceny przy rezygnacji między 14 a 7 dniem przed imprezą; e) 95% ceny przy rezygnacji w terminie krótszym, niż 7 dni przed imprezą).
W przypadku stwierdzenia przez konsumenta, że w zawartej przez niego bądź proponowanej mu umowie znajdują się postanowienia, które co do istoty są tożsame z wymienionymi w rejestrze, ma on możliwość uchylenia się od negatywnych skutków umowy zawartej w organizatorem imprezy.
Od chwili wpisania klauzuli do rejestru obowiązuje bowiem powszechny zakaz jej stosowania przez wszystkich przedsiębiorców. Tak więc, gdyby okazałoby się, że zapis taki mimo wszystko znajdzie się w umowie, będzie on nieważny z mocy prawa.
Co więcej, konsument taki będzie mógł dochodzić odszkodowania na drodze cywilnoprawnej, a nawet wystąpić do Prezesa UOKIK z zawiadomieniem o stosowaniu przez takiego organizatora praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, co grozi wysokimi sankcjami, nawet do 10% wartości rocznego przychodu organizatora turystyki.
W niedługiej perspektywie - tj. począwszy od 19 lipca br., kolejnym elementem systemu ochrony praw turystów będzie instytucja tzw. pozwów zbiorowych, gdzie ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym przewidywać będzie możliwość dochodzenia roszczenia jednego rodzaju przez co najmniej 10 osób, opartego na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Umożliwi to wspólne, w trybie uproszczonym, dochodzenie roszczeń wynikających np. z obniżonego standardu hotelu, niedotrzymania warunków wycieczek fakultatywnych, wyżywienia, itd.
Tym samym, w dobrze rozumianym interesie przedsiębiorców - organizatorów turystyki, leży weryfikacja stosowanych przez nich wzorców pod kątem potencjalnych niezgodności, nie tylko z ustawą o usługach turystycznych, ale także z aktualnym stanem rejestru.
ZOBACZ TAKŻE:
Autor jest prawnikiem z Kancelarii Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna, oddział w Toruniu