Pracodawca może bez zgody pracownika zobowiązać go do pracy w innym mieście na czas nie dłuższy niż trzy miesiące.
Na okres nieprzekraczający trzech miesięcy, przy zaistnieniu kodeksowych przesłanek, pracodawca może zmienić miejsce świadczenia pracy pracownika bez jego zgody. Jeżeli natomiast ma to ma być stała zmiana miejsca wykonywania pracy, pracodawca musi złożyć pracownikowi wypowiedzenie zmieniające warunki pracy.
Zgodnie z art. 42 § 4 Kodeksu pracy wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika.
Instytucja uregulowana w art. 42 § 4 kp jest przewidziana dla sytuacji tymczasowych. Nie ma zastosowania w przypadku konieczności dłuższej zmiany warunków pracy pracownika. Warunkiem dopuszczalności zmiany miejsca świadczenia pracy z jednego miasta na drugie są:
- uzasadnione potrzeby pracodawcy,
- powierzana praca ma odpowiadać kwalifikacjom pracownika na podstawie, których został on zatrudniony;
- niezmieniona na niekorzyść pracownika wysokość wynagrodzenia.
Oznacza to, że pracodawca nie może w sposób dowolny zmienić warunków pracy pracownika. Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego I PR 55/79, OSNCP 1980, nr 2, poz. 30: Użyte w art. 42 § 4 k.p. określenie _ uzasadnione potrzeby zakładu pracy _ oznacza uzasadnione potrzeby zakładu pracy jako całości, a nie tylko jednostki (komórki) organizacyjnej zakładu pracy, do pracy w której pracownik został skierowany. Oznacza to, że pracodawca nie może się kierować tylko potrzebami występującymi w oddziale firmy w danym mieście, ale powinien wziąć pod uwagę potrzeby np. całej sieci sklepów, jeśli do któregoś z nich chciałby skierować pracownika.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/32/t89376.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/z;jakich;przyczyn;mozna;wypowiedziec;umowe;o;prace;,175,0,640687.html) Z jakich przyczyn można wypowiedzieć umowę o pracę ?
Początkowo interpretowano wskazany przepis Kodeksu pracy w sposób bardzo restrykcyjny, niepozwalający pracodawcy czasowo zmienić pracownikowi miejsce świadczenia pracy. W chwili obecnej dopuszcza się zmianę miejsca świadczenia pracy w okresie nieprzekraczającym trzech miesięcy kalendarzowych, pod warunkiem zachowania przesłanek kodeksowych. Sporne jest, czy przepis art. 42 § 4 k.p., który mówi o _ powierzeniu pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę _, obejmuje tym określeniem także zmianę miejsca wykonywania pracy. Wcześniejsze poglądy na temat zakresu tego przepisu były dosyć restrykcyjne. Ostatnio jednak dopuszcza się zastosowanie tego przepisu także w razie przejściowej zmiany miejsca pracy. Wskazuje na to pośrednio wyrok SN z dnia 16 lutego 1995 r., I PRN 122/94, OSNAPiUS 1995, nr 15, poz. 189). [Komentarz do art.42 kodeksu pracy L. Florek Kodeks pracy. Komentarz, LEX, 2009, wyd. V].
Spełnienie przesłanek uzasadnionych potrzeb, odpowiadania kwalifikacjom i stabilności wysokości wynagrodzenia uzasadniają zmianę miejsca świadczenia pracy przez pracownika, jednak tylko w okresie nieprzekraczającym trzech miesięcy.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/89/t115545.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/masz;umowe;o;prace;na;czas;okreslony;sprawdz;warunki;rozwiazania,235,0,809963.html) Masz umowę o pracę na czas określony? Sprawdź warunki rozwiązania
Nauka prawa pracy wyraża trafny pogląd, że pracownikowi przysługuje uprawnienie do kwestionowania przed sądem, że zmiana warunków pracy jest spowodowana rzeczywistymi potrzebami pracodawcy a nie stanowi np. wyrazu złośliwości pracodawcy. Co więcej, zgodnie z orzecznictwem SN, w razie braku uzasadnionych podstaw do zastosowania przez pracodawcę zmiany warunków pracy na podstawie art. 42 § 4 kp, pracownika nie można zwolnić dyscyplinarnie w razie odmowy pracownika podjęcia pracy w nowym mieście (wyrok SN z 18.11.1999 r., I PKN 370/99, OSNAPiUS 2001, nr 7, poz. 225). Jednak to na pracowniku ciąży ryzyko odmówienia wykonania polecenia pracy w nowym miejscu pracy z uwagi na brak uzasadnionych potrzeb pracodawcy. Sąd Najwyższy stwierdził bowiem w wyroku z 18.08.1976 r., I PR 103/76, PiZS 1978/11/60, iż pracownik ma prawo kwestionować twierdzenie, że powierzenie mu okresowo innej pracy niż określona w umowie o pracę jest podyktowane uzasadnionymi potrzebami zakładu pracy (art. 42 § 4 k.p.) i okoliczność ta podlega
ocenie komisji odwoławczej do spraw pracy oraz sądu. Jeżeli jednak, kwestionując tę okoliczność, zaprzestaje świadczenia pracy, a twierdzenia swojego nie udowodni, wówczas ponosi konsekwencje swojego postępowania.
Wymóg niezmienionej wysokości wynagrodzenia pracownika jest jasny i nie wymaga komentarza. Natomiast obowiązek powierzenia pracy odpowiadającej kwalifikacjom pracownika powinien być rozumiany szeroko zgodnie z wyrokiem SN z 4.10.2000 r., I PKN 61/00 : Pod pojęciem kwalifikacji, o jakich mowa w art. 42 § 4 kp, należy rozumieć nie tylko przygotowanie zawodowe pracownika - jego formalne wykształcenie, zdobyte doświadczenia zawodowe i potrzebne umiejętności, ale także właściwości psychofizyczne pracownika predyspozycje psychiczne oraz zdolności do wykonywania określonych czynności z punktu widzenia zdrowia fizycznego.
Powyższe rozważania potwierdzają ochronną funkcję prawa pracy, chroniącą prawa pracowników.
Autor jest radcą prawnym, specjalistą prawa pracy w Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna.