Zgodnie z art. 151 § 1 Kodeksu pracy, pracą w godzinach nadliczbowych jest wykonywanie czynności i zadań ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. Zasadniczo, dobowa norma czasu pracy dla pracownika pełnoetatowego wynosi 8 godzin, tygodniowa zaś - 40 godzin.
Jeżeli pracownik pełnoetatowy nie pracuje w specjalnym systemie przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy (np. równoważny - do 12 godzin), nadgodziny stanowić dla niego będzie praca powyżej 8 godzin w ciągu doby, bądź też 40 godzin - tygodniowo. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 1511 Kodeksu pracy (k.p.), poza wynagrodzeniem pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości 100 proc. - jeśli praca nadliczbowa świadczona jest w nocy, w niedziele bądź święta bądź innym dniu wolnym dla pracownika, lub 50 proc. wynagrodzenia - w pozostałych przypadkach.
Pracownik, zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, również otrzyma dodatek za godziny nadliczbowe po przekroczeniu obowiązujących go norm czasu pracy. Praca na niepełny etat nie jest jednak równoznaczna z obniżeniem tych norm, kodeks pracy nie stanowi bowiem, iż określone są one proporcjonalnie do wymiaru zatrudnienia. Normy te są takie same w przypadku pracowników zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy. Nawet więc, jeżeli pracownik zatrudniony jest w wymiarze 1/2 etatu i pracuje 4 godziny dziennie, nie oznacza to, iż po przekroczeniu tego czasu świadczy on pracę w godzinach nadliczbowych.
Przepisy prawa pracy przewidują dla pracodawców, zatrudniających pracowników w niepełnym wymiarze czasu pracy, dodatkowy obowiązek. Zgodnie z art. 151 § 5 k.p., taki pracodawca jest zobowiązany zamieścić w umowie o pracę postanowienie, określające limit godzin pracy ponad ustalony wymiar czasu pracy, którego przekroczenie uprawnia pracownika do otrzymania obok wynagrodzenia zasadniczego, również dodatku za nadgodziny w określonej wyżej wysokości.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/50/t115762.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/umowa;o;prace;na;czas;okreslony;zobacz;jak;ja;rozwiazac,21,0,811029.html) Umowa o pracę na czas określony. Zobacz jak ją rozwiązać
Dopiero po przekroczeniu określonej w taki sposób liczby godzin, wskazanej dziennie, bądź tygodniowo, a nie określonego w umowie wymiaru czasu pracy, pracownik nabędzie prawo do dodatku. Pracownik zatrudniony na pół etatu, którego limit dopuszczalnych godzin w umowie ustalony został na 6 godzin dziennie, otrzyma dodatek dopiero za przepracowaną 7. i kolejne godziny.
Przepisy nie określają minimalnej ani maksymalnej liczby godzin, które powinien obejmować limit. Ważne jest jednak, że powinien on oscylować pomiędzy wymiarem zatrudnienia pracownika, a pełnym etatem. Nie ma zatem przeszkód, aby pracodawca określił, iż pracownik niepełnoetatowy nabywa prawo do dodatku dopiero po przepracowaniu 8 godzin dziennie, a zatem na zasadach, obowiązujących zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy.
Nieustalenie limitu godzin nadliczbowych, po przekroczeniu których pracownik jest uprawniony do dodatku sprawia, że pracownika obowiązywać będą zasady rozliczania dodatku, przewidziane przy pełnym etacie, tak więc dodatek otrzyma on dopiero po przepracowaniu 8 godzin dziennie (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z 09 lipca 2008, I PK 315/07). Brak takiego postanowienia nie powoduje wprawdzie nieważności umowy, ale może być uznane za wykroczenie w świetle przepisów k.p. o czasie pracy i podlegać grzywnie w wysokości od 1 do 30 tys. zł.
| Czytaj w Money.pl | |
|---|---|
| [ ( http://static1.money.pl/i/h/167/t34727.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/kiedy;mozna;zawrzec;dlugoterminowa;umowe;o;prace,81,0,831569.html) | Kiedy można zawrzeć długoterminową umowę o pracę Zawarcie długoterminowej umowy o pracę na czas określony może stanowić obejście przepisów prawa pracy. |
| [ ( http://static1.money.pl/i/h/141/t136333.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/pracodawca;moze;zdecydowac;o;zmianie;miejsca;pracy,230,0,809958.html) | Pracodawca może zdecydować o zmianie miejsca pracy Może to zrobić na okres nie dłuższy niż trzy miesiące, bez zmiany umowy o pracę. |
| [ ( http://static1.money.pl/i/h/212/t92628.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/nie;kazde;swieto;obniza;wymiar;czasu;pracy,145,0,827281.html) | Nie każde święto obniża wymiar czasu pracy Według nowych norm obowiązujących od 1 stycznia 2011 r. nie każde święto obniża wymiar czasu pracy. |
Autorka jest aplikantką radcowską w BSO Prawo & Podatki Bramorski Szermach i Wspólnicy Kancelaria Prawna sp.k.
_ _