Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na

Co jest zakazane w reklamach dla dzieci

1
Podziel się:

Reklama skierowana do najmłodszych nie może bezpośrednio nawoływać do kupowania przez nich produktów lub usług.

Co jest zakazane w reklamach dla dzieci

Istnieją surowe zakazy dotyczące reklamy skierowanej do najmłodszych. Ich celem jest przede wszystkim ochrona **zdrowia, w tym psychicznego i moralnego oraz bezpieczeństwa dzieci.

Prawo nakazuje uwzględniać oczywisty fakt naturalnej ufności przejawianej przez dzieci, ich łatwowierności, niedojrzałości psychicznej i społecznej oraz braku doświadczenia w zakresie realiów ekonomicznych. Zakazuje także nadużywania autorytetu rodziców albo nauczycieli czy innych osób, do których odwołania mogłyby wprowadzać dzieci w błąd co do zasadności dokonania zakupu, jak również zachęcać do wywierania presji na rodziców, na zasadzie _ a przecież inni rodzice kupują _.

Zabronione jest również bezpośrednie nawoływania małoletnich do nabywania produktów lub usług, co powinno przekładać się na formę reklam skierowanych do dzieci, która nie może być krzykliwa i napastliwa. Także w stosunku do dzieci zabronione jest stosowanie reklam, które mogłyby oddziaływać w sposób ukryty na ich podświadomość. Przy czym poziom ochrony w tym przypadku jest znacznie wyższy niż w stosunku do osób dorosłych, o dojrzałej świadomości. Niedopuszczalne w przypadku dzieci i małoletnich jest również reklamowanie wyrobów alkoholowych i papierosów.

Luki w prawie?

Problemem tak naprawdę nie są luki w prawie, lecz jego przestrzeganie przez reklamodawców i stosowanie przez sądy. Same przepisy, zarówno ustawowe, jak i tzw. zasady _ soft law _ (przede wszystkim wszelkiego rodzaju kodeksy etyki reklamy), w stopniu wystarczającym chronią dzieci i małoletnich przed szkodliwą lub nierzetelną reklamą.

Należy również podkreślić, że ograniczenia prawne nie ochronią dzieci same z siebie. To rodzice powinni kontrolować zarówno ilość czasu, jaki dzieci spędzają przed telewizorem, jak i dobór audycji. Należy mieć świadomość, że dzieci oglądają nie tylko reklamy kierowane do nich, ale siłą rzeczy, przede wszystkim reklamy kierowane do osób dorosłych, które nie podlegają tak znaczącym obostrzeniom i kontroli.

Prawo nie zakazuje bezpośredniego adresowania reklam do dzieci

Zakazane jest jedynie ich bezpośrednie namawianie do kupna produktu lub usługi. Reklama dla dzieci powinna więc raczej prezentować produkt lub usługę w formie dobranej do poziomu percepcji dziecka, niż mówić wprost _ kup mnie _. Należy dodać, że granica pomiędzy namawianiem bezpośrednim i pośrednim jest płynna, co każdorazowo wymaga oceny konkretnego przekazu reklamowego, w tym wszystkich jego elementów: tekstowych, graficznych, dźwiękowych, a nawet kontekstu okoliczności towarzyszących emisji danej reklamy.

Obejście prawa

Nie jest ono możliwe z uwagi na regulacje, które chronią dobre imię nadawców reklam. Jednak granica między nakłanianiem bezpośrednim i pośrednim jest bardzo wąska. Można nawet stwierdzić, że co do zasady, każda reklama wykorzystuje w jakiś sposób naiwność i łatwowierność dzieci, a przede wszystkim ich niedojrzałość, co przejawia się np. w odwołaniach do postaci bajkowych, które mogą mieć dla dziecka równie duży - o ile nie większy - autorytet jak jego rodzice.


Sam fakt odwoływania się przez reklamę do uczuć nie kwalifikuje reklamy jako nieuczciwej. Zasadniczo bowiem każda reklama do nich w jakiś sposób nawiązuje. Jej cechą zasadniczą jest budowanie nastroju, zachęcanie lub perswadowanie. Zakaz, o którym mowa, ma na celu jedynie wyeliminowanie przypadków budzenia u adresata reklamy takich emocji, które dominowałyby nad cechami produktu, całkowicie pozbawiając konsumenta zdolności świadomego sterowania własnym wyborem rynkowym.

Zdaniem ustawodawcy, stan taki może być wynikiem m.in. wykorzystania łatwowierności dzieci. Łatwowierność to synonim określenia _ naiwność _, oznaczający prostoduszność, bezkrytyczność, zaślepienie, infantylizm, zdziecinnienie, dziecinność, brak doświadczenia czy też wiedzy. Dla interpretacji omawianego tu pojęcia ustawowego, tj. _ uczuć _ na tle reklam kierowanych do dzieci, szczególnie pomocne może być ostatnie wskazanie, przybliżające pojęcie _ łatwowierności _do braku doświadczenia lub niewiedzy.

Jeśli zatem w konkretnym przypadku reklama wykorzystuje te elementy, to staje się reklamą nieuczciwą. Należy dodać, że w przypadku reklamy dla dzieci mamy do czynienia z ciekawym przypadkiem. Z jednej strony zakazane jest ich bezpośrednie nakłanianie do zakupu, a z drugiej, większość form pośrednich w jakiś sposób odwołuje się do emocji, a więc i uczuć dziecka. Co więcej, dziecko z założenia kieruje się raczej emocjami niż świadomym wyborem danego produktu. Wybiera raczej to co barwne i hałaśliwe, a najlepiej, jeśli skomponowane na kształt bajki, a więc budzące u niego jak najbardziej infantylne uczucia.

Gdy reklama narusza prawo

Konsument, który stwierdzi, że reklama łamie prawo lub narusza dobre obyczaje, może skierować zawiadomienie do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w tym za pośrednictwem miejskich/powiatowych rzeczników konsumentów. Może również wystąpić ze skargą do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, w tym pisemnie na adres: Biuro Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Departament Prezydialny KRRiT Wydział Skarg i Wniosków, Skwer Ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego Prymasa Polski 9, 01-015 WARSZAWA, bądź pocztą elektroniczną na adres: skargi@krrit.gov.pl.

Niezadowolony konsument może również wystąpić ze skargą do Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, która jest organizacją odpowiadającą za samoregulację w dziedzinie reklamy w Polsce, w tym wypełniając formularz zamieszczony na stronie internetowej http://www.radareklamy.org/formularz-zgloszeniowy-online.htm, gdzie można podnosić zarzuty związane z naruszeniem zasad określonych w Kodeksie Etyki Reklamy.

Do najważniejszych aktów prawnych regulujących zasady tworzenia przekazów reklamowych skierowanych do dzieci należą:

  • Ustawa o radiofonii i telewizji, której art. 16B ust.2 jest w całości poświęcony tematyce ochrony małoletnich przed reklamami. Ustawa o RTV zakazuje również przerywania reklamami audycji dla dzieci;
    • Rozporządzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z 23 czerwca 2005 r. w sprawie kwalifikowania audycji lub innych przekazów mogących mieć negatywny wpływ na prawidłowy fizyczny, psychiczny lub moralny rozwój małoletnich oraz audycji lub innych przekazów przeznaczonych dla danej kategorii wiekowej małoletnich, stosowania wzorów symboli graficznych i formuł zapowiedzi, które określa warunki, na jakich rozpowszechniane mogą być audycje lub inne przekazy (w tym reklamowe), które mogą mieć negatywny wpływ na rozwój małoletnich;
    • Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, która w art. 16 ust.1 pkt 3 również zakazuje prowadzenia reklamy w sposób, który mógłby wykorzystywać łatwowierność dzieci;
    • Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi;
    • Europejska Konwencja o Telewizji Transgranicznej z 5 maja 1989 (weszła w życie 1 maja 1993 r. - od roku 1995 Polska stała się jej stroną), która wymaga, aby reklamy adresowane do dzieci lub wykorzystujące dzieci w charakterze aktorów unikały wszystkiego, co mogłoby przynieść szkodę ich interesom, oraz uwzględniać szczególny charakter tej grupy widzów;
    • prawo UE, w tym przede wszystkim dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych);
Więcej na temat ograniczeń reklamy czytaj w Money.pl
[ ( http://static1.money.pl/i/h/45/t86061.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/gdzie;jest;granica;miedzy;informacja;a;reklama;leku,99,0,895843.html) Gdzie jest granica między informacją, a reklamą leku Na stronach internetowych lub w serwisach dla profesjonalistów, dopuszczalne jest umieszczanie informacji o produktach leczniczych, które nie są reklamą.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/168/t21672.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/jakie;wymogi;musi;spelniac;reklama;leku,240,0,839920.html) Jakie wymogi musi spełniać reklama leku Wśród najczęściej stwierdzanych przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego naruszeń jest reklama produktów leczniczych wprowadzająca w błąd.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/55/t80951.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/reklama;piwa;w;mediach;jednak;od;godz;20,188,0,812732.html) Reklama piwa w mediach jednak od godz. 20 Senatorowie odrzucili wniosek PiS, by emisja takich spotów była dozwolona dopiero od godz. 23.

Autor jest radcą prawnym w Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna, Oddział w Toruniu

reklama
porady
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
KOMENTARZE
(1)
Qwert
2 miesiące temu
Na dziecięcych kanałach lecą reklamy skierowane dla dorosłych, zawsze wyłączam telewizor, bo co moje dziecko ma się uczyć, ze będąc dorosłych to się bierze same leki ... Już lepiej jak pokazywali zabawki..... Patologia