Raport NIK. MSZ sprzeniewierzyło środki?

Przy zakupie i adaptacji budynku przeznaczonego na nową rezydencję ambasadora RP w Waszyngtonie doszło do nieprawidłowości - wynika z raportu po kontroli NIK. Zakup nowej rezydencji był uzasadniony, a inwestycja przebiegała zgodnie ze standardami, transparentnie i oszczędnie - odpowiada MSZ.

Aktualizacja 14:20

NIK przeprowadziła kontrolę funkcjonowania ambasady w okresie od 1 października 2011 do 31 października 2012 oraz prace przy adaptacji i rozbudowie rezydencji ambasadora począwszy od 2008 r. Realizację objętych kontrolą zadań Izba oceniła negatywnie, uzasadniając to _ skalą i charakterem stwierdzonych nieprawidłowości _.

Część z nich dotyczyła rozbudowy nowej rezydencji ambasadora. Ten budynek z 1926 r. o powierzchni użytkowej 1200 m. kw. zakupiono w 2008 r. za 9,55 mln USD. Według NIK nieprawidłowości dotyczyły m.in. _ niezapewnienia profesjonalnej oceny stanu technicznego budynku _ oraz _ zakupu tego budynku z naruszeniem ustawy o finansach publicznych _, która mówi m.in. że wydatki publiczne powinny być dokonywane w sposób oszczędny i celowy z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów.

Izba wytyka, że zakupu nieruchomości dokonano bez przeprowadzenia wcześniejszych ekspertyz stanu technicznego budynku, który by spełnić wymagania MSZ dla rezydencji ambasadora, wymagał dodatkowych nakładów w wysokości ponad 7,6 mln USD, co - jak napisano w raporcie - _ stanowi niemal czterokrotność szacowanej pierwotnie kwoty na jego adaptację i rozbudowę _.

NIK stwierdziła, że wydano 39,2 tys. USD na zakup usług doradczych dotyczących m.in. wyboru budynku na rezydencję z pominięciem przepisów ustawy o zamówieniach publicznych. Ponadto nierzetelnie oszacowano koszty realizacji adaptacji i rozbudowy budynku i budżet musiał być kilkakrotnie zwiększany, ostatecznie do kwoty 8,6 mln USD.

Izba wskazała też, że w niespełna rok po oddaniu do użytkowania nowej rezydencji przeprowadzono tam kolejne prace inwestycyjne; wartość robót wyniosła 134 500 USD.

Ponadto - według raportu Izby - nie został sporządzony raport z zamknięcia inwestycji, udzielono zamówienia publicznego w na wykonanie architektonicznej dokumentacji wykonawczej i świadczenie usług technicznego nadzoru budowlanego w trybie wolnej ręki, pomimo braku przesłanek dla takiego trybu oraz dokonywano wydatków na zakup usług architektonicznych bez zawarcia pisemnej umowy.

Rzecznik MSZ Marcin Wojciechowski, odnosząc się do raportu, ocenił, że _ biorąc pod uwagę uwarunkowania rynku nieruchomości w Waszyngtonie _, dokonano _ oszczędnego zakupu, który gwarantuje Polsce odpowiedni poziom reprezentacji _. _ Waszyngton jest stolicą naszego ważnego sojusznika i jedynego supermocarstwa, reprezentacja w tym miejscu musi być na najwyższym, światowym poziomie. Zakup został dokonany w korzystnej sytuacji na rynku nieruchomości oraz po bardzo korzystnym kursie wymiany walut _ - napisał rzecznik MSZ.

Podkreślił, że zakup nowej rezydencji ambasadora RP w Waszyngtonie był uzasadniony, a proces inwestycyjny przebiegał zgodnie ze standardami, transparentnie i oszczędnie. _ Rezydencja usytuowana jest na trakcie dyplomatycznym, obok prywatnego domu państwa Clintonów. Przy tej samej ulicy mieści się nowa Ambasada Włoch, a w pobliżu znajduje się dom wiceprezydenta USA. Jest to inwestycja wieloletnia, która w długoterminowej perspektywie przyniesie Polsce wymierne korzyści polityczne _ - ocenił.

Wojciechowski poinformował, że cena nabytej przez MSZ rezydencji to: 9 mln 550 tys. dolarów (plus koszty remontu), a dla porównania nową rezydencją ambasadora Włoch od 2012 r. jest _ Villa Firenze _ - wyceniana na około 42 mln dolarów.

_ W ramach modernizacji, do rezydencji dobudowano salę recepcyjną na kilkaset osób. Przy wysokich cenach wynajmu sal bankietowych w Waszyngtonie, pozwoli to na oszczędności dużych kwot. Niedługo po otwarciu rezydencji gościli w niej sekretarz stanu oraz wiceprezydent USA - to ewenementy na skalę waszyngtońskiej dyplomacji. Koszty remontu zwiększył inteligentny system ochrony budynku. Waszyngton jest miastem o dużym stopniu przestępczości, w ostatnich latach nawet w prestiżowej północno-zachodniej części miasta (w której znajduje się rezydencja), dochodziło do strzelanin czy morderstw _ - zauważył rzecznik MSZ.

Wojciechowski zaznaczył też, że w toku kilkumiesięcznego użytkowania domu przez poprzedniego i obecnego ambasadora stwierdzono błędy wykonawcze, które nie podlegały reklamacjom, natomiast w zasadniczy sposób zakłócały właściwe wykorzystywanie budynku do celów mieszkalnych i reprezentacyjnych.

_ Usterki dotyczyły głównie sali recepcyjnej oraz sanitariatów. Mankamentów tych nie można było dostrzec poprzez rutynowe oględziny, a jedynie w trakcie użytkowania, m.in. ze względu na wilgotny i gorący klimat w Waszyngtonie. Po dokonaniu niezbędnych zmian w okresie październik 2012 - styczeń 2013 (remont wentylacji, łazienek dla gości, wymiana i uszczelnienie drzwi) rezydencja jest w pełni funkcjonalna i z powodzeniem spełnia swoją rolę _ - podkreślił rzecznik MSZ.

NIK w raporcie podała, że ambasada w Waszyngtonie dysponuje pięcioma nieruchomościami będącymi własnością Skarbu Państwa. Są to: budynek główny ambasady (28 pomieszczeń biurowych i pięć sal recepcyjnych); budynek Wydziału Konsularnego (powierzchnia użytkowa 852 m.kw.); nieruchomość, w skład której wchodzi dawny budynek mieszkalny placówki, który ze względu na zły stan techniczny został wyłączony z użytkowania w 2010 r.; budynek byłej rezydencji ambasadora, wykorzystywany teraz jako służbowe mieszkania rotacyjne, który ma zostać sprzedany; budynek nowej rezydencji ambasadora.

W ocenie NIK obecna siedziba ambasady nie zapewnia części pracowników właściwych warunków pracy oraz dostępu osobom niepełnosprawnym. W pomieszczeniach m.in. jest utrudniony dostęp światła dziennego, odczuwalny podwyższony poziom wilgotności, modernizacji wymaga instalacja elektryczna i hydrauliczna.

Z kolei w budynku Wydziału Konsularnego - zwraca uwagę NIK - do obsługi interesantów przeznaczono jedno niewielkie pomieszczenie o wymiarach ok 9 m.kw., gdzie znajduje się tylko jedno okienko obsługi, pięć miejsc siedzących dla interesantów, którzy nie mają zapewnionego dostępu do urządzeń sanitarnych, a gdy konieczna jest rozmowa z konsulem odbywa się ona w pomieszczeniach biurowych; ponadto również ten budynek nie jest przystosowany dla osób niepełnosprawnych.

NIK uważa, że konieczne są intensywne działania na rzecz poprawy warunków pracy w ambasadzie oraz warunków przyjmowania interesantów w Wydziale Konsularnym.

To nie pierwszy raz, kiedy NIK ma zastrzeżenia co do gospodarowania pieniędzmi przez MSZ. W sierpniu zarzuciła już resortowi niegospodarność po tym, jak w 2012 roku wydał 300 tys. złotych na zakup 28 luksusowych foteli. W zależności od modelu, meble kosztowały 5,2 tys. zł, 8,5 tys. zł i 13 tys. zł brutto za sztukę.