Obowiązki małżonków dotyczą nie tylko sfery materialnej

Małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie - zgodnie z brzmieniem art. 23 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Co w praktyce oznacza taki zapis?

Przede wszystkim wynika z niego zasada równości małżonków w zawiązanym przez nich małżeństwie. Zasada ta ma zastosowanie zarówno do praw i obowiązków niemajątkowych, jak i majątkowych.

Zakłada się w orzecznictwie i doktrynie, że wszystkie przykłady naruszenia wyżej powołanego zapisu, stanowią przyczyny rozkładu pożycia między małżonkami. W praktyce oznacza to możność powoływania się na owe naruszenia obowiązków w procesie rozwodowym, czy też o separację, co w konsekwencji przedkłada się na orzeczenie winy współmałżonka.

Prawa i obowiązki określone w ramach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotyczą wszystkich małżonków, nie ma tutaj znaczenia ustrój majątkowy, w którym oni pozostają.

Wyżej wspomniane obowiązki stanowią: obowiązek wspólnego pożycia, obowiązek wzajemnej pomocy, obowiązek wierności, obowiązek współdziałania dla dobra rodziny, którą małżonkowie przez swój związek założyli. Oczywiście w każdym przypadku obowiązki te nabierają cech zindywidualizowanych, adekwatnych dla danego małżeństwa.

Obowiązek wspólnego pożycia dotyczy trzech sfer, a mianowicie sfery duchowej, fizycznej oraz gospodarczej. W przypadku naruszenia powyższych obowiązków, fakt ich nie przestrzegania, ignorowanie, czy też brak współdziałania w tych sferach, powoduje skutek w postaci powstania zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, który stanowi pozytywną przesłankę orzeczenia rozwodu, co oznacza, że sąd w sprawie o rozwód zobowiązany jest zbadać, czy owe więzi istnieją czy nie, na dzień orzekania o rozwodzie. W przypadku ich nieistnienia, przy jednoczesnym braku przesłanek negatywnych (np. dobro małoletniego dziecka stron), rozwiązuje małżeństwo przez rozwód.

Małżonkowie mają obowiązek wspierać się zarówno w sferze duchowej, jak i materialnej. Pierwsza z tych sfer jest niematerialnym obowiązkiem, dotyczy sfery emocjonalnej, lojalności, wierności.

Druga ma wymiar finansowy, a wynika on wprost z art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który mówi, iż małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli.

Małżonkowie mają obowiązek zarządzać dla dobra rodziny, którą założyli, majątkiem wspólnym. Muszą to robić z uwzględnieniem wszelkich aspektów ważnych dla danej rodziny.

Małżonków obowiązuje obowiązek wzajemnej pomocy i wierności. Wierność pojmowana jest nie tylko w aspekcie fizycznym, ale również odnosi się do sfery pomocy wobec współmałżonka. Przyjmuje się, że w prawidłowo funkcjonującym małżeństwie, małżonkowie winni sobie nawzajem udzielać pomocy w najtrudniejszych chwilach życiowych. Takimi momentami, w których jako słuszne jawi się oczekiwanie na pomoc ze strony współmałżonka, to bez wątpienia między innymi choroba małżonka, śmierć osoby bliskiej współmałżonka. Jeśli w takich chwilach nie można liczyć na pomoc współmałżonka, wówczas naruszony zostaje obowiązek pomocy i wierności.

Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/39/262439.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/majatek;dorobkowy;malzonkow;nie;warto;zwlekac;z;podzialem,211,0,1255379.html) *Stracił przez żonę miliony. 10 lat po rozwodzie! * Pozew o podział majątku dorobkowego małżonków można złożyć w dowolnym terminie - niezwłocznie po orzeczeniu rozwodu albo nawet kilkanaście lat później.

Również wspólne zamieszkiwanie jest przedmiotem prawa i obowiązku małżonków.

Opisane wyżej obowiązki i skorelowane razem z nimi prawa, dotyczą ściśle małżonków, ponieważ to oni zawiązują wspólnotę, jaką jest rodzina. Małżonkowie tworzą rodzinę, nawet mimo braku potomstwa. Jednak kiedy małżonkowie stają się rodzicami, wspólnota powiększa się i tworzą się nowe obowiązki, takie jak więź rodzicielska oraz prawa i obowiązki rodzicielskie. Powstaje wówczas więź osobista o nowym charakterze, także bezpośrednio między małżonkami. Rodzicielstwo tworzy zatem obowiązki wobec dzieci oraz współmałżonka, jako rodzica, których rzetelne wypełnianie jest gwarantem funkcjonowania prawidłowo rodziny, a co za tym idzie całego społeczeństwa.

Małżonkowie mają prawo wymagać od siebie nawzajem, by obowiązki powyższe były realizowane. Nie można wymagać od jednego z małżonków jednostronnego tylko wykonywania omawianych obowiązków, w sytuacji braku odpowiedniego, wzajemnego zachowania ze strony drugiego z nich. Niewłaściwe zachowanie drugiego z małżonków nie powoduje ustania samego obowiązku pierwszego z nich, ale uniemożliwia jego prawidłowe i zgodne z normami prawnymi oraz zasadami współżycia społecznego wykonywanie, co w dalszej perspektywie skutkuje zachwianiem rodziny, którą małżonkowie założyli. Często bowiem brak właściwego i pełnego zaangażowania w sprawy dotyczące małżeństwa odbija się negatywnie nie tylko na samych małżonkach, ale przedkłada się na sytuację wspólnych dzieci pochodzących z tego związku.

Powyższe wywody nie oznaczają, że przez fakt istnienia obowiązków małżeńskich, małżonkowie stają się tylko rodziną i tracą swoją autonomię, jako osoby. Przeciwnie. Jednak obowiązki te wynikają z samego faktu zawarcia małżeństwa, a zachowania małżonka, jako osoby mają wpływ na strukturę tego związku, którą odpowiednio regulują stosowne przepisy prawa.

Autorka jest adwokatem w Kancelarii Hejnar-Zawisza w Warszawie