121/10/A/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 8 listopada 2005 r.

Sygn. akt K 3/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Wiesław Johann - przewodniczący

Ewa Łętowska

Marek Mazurkiewicz - sprawozdawca

Janusz Niemcewicz

Mirosław Wyrzykowski,

po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 listopada 2005 r., wniosku grupy posłów na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej o zbadanie zgodności:

1) art. 1 pkt 3a - w części odnoszącej się do dodawanego w ustępie 1 punktu 2b oraz pkt 8 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o zmianie ustawy o grach losowych, zakładach wzajemnych i grach na automatach oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 84, poz. 774) z art. 2, art. 7 oraz art. 213 ust. 1 Konstytucji,

2) art. 1 pkt 7 i art. 1 pkt 44 oraz w zakresie dotyczącym braku limitów lokalizacyjnych dla urządzania wideoloterii - ustawy wymienionej w pkt 1 - z art. 2, art. 7 oraz art. 32 Konstytucji,

3) ustawy wymienionej w pkt 1, w zakresie dopuszczającym do nieograniczonego dostępu nieletnich do gier hazardowych transmitowanych przez środki masowego przekazu, z art. 2, art. 7, art. 48 oraz art. 72 Konstytucji,

4) art. 1 pkt 19 ustawy wymienionej w pkt 1, w części dotyczącej art. 20 ust. 2 i 4, z art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 153 Konstytucji,

5) całej ustawy wymienionej w pkt 1 z art. 2 i art. 7 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638 oraz z 2001 r. Nr 98, poz. 1070) umorzyć postępowanie ze względu na niedopuszczalność orzekania.

UZASADNIENIE:

I

1. Grupa posłów na Sejm 29 stycznia 2004 r. wystąpiła do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie, że:

„ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o zmianie ustawy o grach losowych, zakładach wzajemnych i grach na automatach oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 84, poz. 774) jest:

1) niezgodna w zakresie regulowanym art. 1 pkt 3a - w części odnoszącej się do dodawanego w ustępie 1 punktu 2b oraz pkt 8 skarżonej ustawy - z art. 2, art. 7 oraz art. 213 Konstytucji,

2) niezgodna w zakresie regulowanym art. 1 pkt 7 i art. 1 pkt 44 oraz w zakresie dotyczącym braku limitów lokalizacyjnych dla urządzania wideoloterii - z art. 2, art. 7 oraz art. 32 Konstytucji,

3) niezgodna w zakresie dopuszczającym do nieograniczonego dostępu nieletnich do gier hazardowych transmitowanych przez środki masowego przekazu (telewizja) - z art. 2, art. 7, art. 48 oraz art. 72 Konstytucji,

4) niezgodna w zakresie regulowanym art. 1 pkt 19 w części dotyczącej ust. 2 i ust. 4 w nowelizowanym art. 20 - z art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 153 Konstytucji,

5) niezgodna w całości - z art. 2 Konstytucji,

6) niezgodna w całości - z art. 7 Konstytucji”.

Zarzut naruszenia zasad stanowienia ustawy wynika, zdaniem wnioskodawcy, z niepoddania projektu ustawy opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, niesporządzeniu przez Rządowe Centrum Studiów Strategicznych oceny skutków regulacji (§ 11 ust. 1) oraz niespełnieniu wymogów określonych dla uzasadnień projektów.

Naruszenie zasady legalizmu grupa posłów zarzuca także art. 1 pkt 3a tiret pierwsze ustawy zmieniającej, dodającemu w art. 2 ust. 1 ustawy nowelizowanej pkt 2b, oraz art. 1 pkt 19 ustawy zmieniającej. Wnioskodawca zarzuca, że przepis wprowadzający telebingo wydany został z niedochowaniem, wynikającego z art. 213 Konstytucji oraz z art. 6 ust. 2 pkt 7 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2001 r. Nr 101, poz. 1114 ze zm.) wymogu zasięgnięcia opinii Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, konstytucyjnego organu ustawowo uprawnionego do wyrażania opinii o projektach aktów ustawodawczych dotyczących telewizji. Niezgodności zaskarżonego przepisu z art. 213 Konstytucji upatrują również w braku regulacji wyposażającej Krajową Radę Radiofonii i Telewizji w instrumenty prawne, umożliwiające jej realizację konstytucyjnego obowiązku strzeżenia w radiofonii i telewizji interesu publicznego, w związku z transmisją gry losowej - telebingo. Art. 1 pkt 19 ustawy zmieniającej nie został poddany opinii Rady Służby Cywilnej, do której ustawowych zadań należy opiniowanie aktów normatywnych dotyczących służby cywilnej, a nie jest dopuszczalne by dodatkowe wynagradzanie członków tego korpusu za czynności urzędowe wykonywane było w ramach służby cywilnej i w czasie pracy.

Cała ustawa, zdaniem grupy posłów, narusza art. 2 Konstytucji (zasadę demokratycznego państwa prawnego). Wnioskodawca wywodzi z niej obowiązek władzy publicznej konsultowania „swoich zamierzeń” z innymi organami władzy oraz „reprezentującymi obywateli lub ich samorządy podmiotami wywodzącymi się spoza kręgu władzy wykonawczej”. Ten obowiązek nie został - zdaniem wnioskodawcy - dochowany w toku prac nad projektem ustawy zmieniającej.

Wnioskodawca zarzuca art. 1 pkt 44 ustawy zmieniającej nierówne traktowanie podatników podatku od gier na automatach. Zróżnicowanie tej grupy podatników wyraża się w ustaleniu różnych stawek podatku, w zależności od rodzaju automatu, na jakim podatnik prowadzi grę.

Zdaniem wnioskodawcy, ustawa zmieniająca dopuszcza nieograniczony dostęp dzieci i młodzieży do gier hazardowych transmitowanych przez środki masowego przekazu. W tym zakresie, ustawa narusza wyrażoną w art. 72 ust. 1 Konstytucji zasadę ochrony dziecka przed demoralizacją oraz prawo rodziców do wychowania dzieci, zgodnie z własnymi przekonaniami, w tym religijnymi (art. 48 ust. 1 Konstytucji).

W uzasadnieniu wniosku, grupa posłów zarzut niezgodności z art. 48 i art. 72 Konstytucji, odniosła również do braku ustawowego określenia maksymalnej liczby dozwolonych miejsc urządzania gier (wideoloterie, automaty o niskich wygranych) oraz do przepisu ustawy określającego dopuszczalną liczbę kasyn gry oraz salonów gier w danej miejscowości w stosunku do liczby mieszkańców.

2. Pismem z 14 lipca 2004 r. stanowisko przedstawił Prokurator Generalny.

Prokurator Generalny przypomniał, że Trybunał Konstytucyjny, badając dochowanie ustawowych procedur opiniodawczych, nie nadawał przepisom tym nadmiernie rygorystycznej interpretacji. Niedochowania procedury, określonej w Regulaminie prac Rady Ministrów, nie można ocenić więc jako naruszającego art. 7 Konstytucji. W świetle art. 42 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, zakres kontroli Trybunału nie obejmuje szczegółowości uzasadnienia projektu aktu normatywnego.

Również zarzut naruszenia art. 2, art. 7 i art. 153 Konstytucji grupa posłów kieruje również do art. 1 pkt 8 ustawy zmieniającej. Zarzutu tego wnioskodawca nie uzasadnił. Wnioskodawca zarzucając, że cała ustawa narusza, wynikającą z art. 2 Konstytucji, zasadę określoności i jasności przepisów nie wykazał, na czym polega naruszenie tej zasady przez zaskarżoną ustawę i nie skonkretyzował tego zarzutu w petitum wniosku.

Grupa posłów zarzuca też art. 1 pkt 44 ustawy zmieniającej naruszenie art. 2, art. 7 i art. 32 Konstytucji, przez to, że regulacja ta miałaby w nieuzasadniony sposób różnicować sytuację prawną w zakresie obowiązku daniowego podmiotów prowadzących gry. Zdaniem Prokuratora Generalnego, ustalenie maksymalnych stawek oraz wysokości wygranych w grach na automatach o niskich wygranych oraz brak podobnej regulacji w przypadku gier na automatach wskazuje, że wprowadzono kryterium różnicujące sytuację podmiotów prowadzących te gry i przepis ten jest zgodny z art. 2, 32 i art. 7 Konstytucji.

Zdaniem Prokuratora Generalnego, przepisy ustawy zmieniającej są zgodne z art. 2, 7 i art. 32 Konstytucji.

3. Pismem z 25 lutego 2005 r. Marszałek Sejmu przedstawił stanowisko Sejmu.

Wniósł on o stwierdzenie, że zaskarżone przepisy nie naruszają Konstytucji a częściowo postępowanie winno ulec umorzeniu.

Marszałek Sejmu, uzasadniając swoje stanowisko, zauważył, że zaskarżona ustawa, w zakresie dotyczącym wprowadzenia nowego rodzaju gry losowej - telebingo - nie stanowi lex specialis w stosunku do ustawy o radiofonii i telewizji; nie ma ona również pierwszeństwa nad tą ustawą w myśl reguły lex posterior derogat legi priori. Ustawa ta nie ogranicza konstytucyjnych obowiązków KRRiTV, które znalazły w ustawie o radiofonii i telewizji swoje rozwinięcie. Wpisanie do ustawy o grach losowych dodatkowych narzędzi prawnych przysługujących w tym zakresie KRRiTV byłoby zbędne.

Brak uzasadnienia do zarzutu niekonstytucyjności art. 1 pkt 7 i art. 1 pkt 44 oraz art. 8 nowelizowanej ustawy uzasadnia, zdaniem Marszałka Sejmu, umorzenie postępowania w tym zakresie, ze względu na niedopuszczalność orzekania.

II

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, z wnioskiem o stwierdzenie zgodności ustawy z Konstytucją może wystąpić między innymi grupa 50 posłów. Wnioskodawcami w niniejszej sprawie była grupa 69 posłów Sejmu IV Kadencji. W chwili wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego wnioskodawcy posiadali legitymację do takiego wystąpienia.

W dniu 19 października 2005 r. stosownie do art. 98 ust. 1 zdanie drugie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 września 2005 r. w sprawie zwołania pierwszego posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. Nr 57, poz. 774), zakończyła się IV kadencja Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, na skutek czego wygasły mandaty posłów tej kadencji.

Zgodnie z ustalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego (postanowienia TK: z 2 czerwca 1993 r., sygn. U. 4/93, OTK w 1993 r., cz. II, poz. 21, s. 235 i sygn. U. 5/93, tamże, poz. 22, s. 237; z 12 listopada 1997 r., sygn. K. 21/97, OTK ZU nr 3-4/1997, poz. 58, s. 684 i sygn. K. 27/97, tamże, poz. 59, s. 688) zakończenie kadencji Sejmu i Senatu powoduje utratę uprawnienia wnioskodawców do występowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. Utrata uprawnienia wnioskodawców nie pozwala na merytoryczne rozpoznanie sprawy i dlatego zachodzi konieczność umorzenia postępowania (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym).

Zważywszy powyższe okoliczności Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.

6

4