79/7A/2004

POSTANOWIENIE

z dnia 21 lipca 2004 r.

Sygn. U 16/02

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Ewa Łętowska - przewodniczący

Marian Grzybowski - sprawozdawca

Marek Mazurkiewicz

po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 21 lipca 2004 r. wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich o stwierdzenie, że:

1) przepisy § 3 ust. 1 i § 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 lipca 2001 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania konkursu dla kandydatów na aplikantów notarialnych (Dz. U. Nr 77, poz. 829) są niezgodne z art. 71 ust. 4 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369), a tym samym z art. 92 ust. 1 oraz z art. 65 ust. 1 Konstytucji,

2) przepisy § 4 ust. 1 pkt 5 i § 4 ust. 2 rozporządzenia powołanego w pkt 1 w związku z pkt VI Wzoru Ogłoszenia o Konkursie, stanowiącego załącznik do rozporządzenia, są niezgodne z art. 71 ust. 4 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie, a tym samym z art. 92 ust. 1 Konstytucji,

3) przepisy § 2 pkt 4 i § 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 maja 2002 r. w sprawie przeprowadzenia konkursu o wpis na listę, organizacji szkolenia, wzoru listy i legitymacji aplikantów rzecznikowskich (Dz. U. Nr 56, poz. 505) są niezgodne z art. 39 ustawy z dnia 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych (Dz. U. Nr 49, poz. 509), a tym samym z art. 92 ust. 1 oraz z art. 65 ust. 1 Konstytucji,

4) przepis § 6 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania konkursu dla kandydatów na aplikantów notarialnych w związku z pkt V Wzoru Ogłoszenia o Konkursie, stanowiącego załącznik do rozporządzenia (Dz. U. Nr 67, poz. 629), jest niezgodny z art. 71 § 4 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369 ze zm.), a tym samym z art. 92 ust. 1 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638 oraz z 2001 r. Nr 98, poz. 1070) umorzyć postępowanie w zakresie dotyczącym badania przepisów:

1) § 3 ust. 1 i § 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 lipca 2001 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania konkursu dla kandydatów na aplikantów notarialnych (Dz. U. Nr 77, poz. 829) z art. 71 ust. 4 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369) i art. 92 ust. 1 oraz z art. 65 ust. 1 Konstytucji,

2) § 4 ust. 1 pkt 5 i § 4 ust. 2 rozporządzenia powołanego w pkt 1 w związku z pkt VI Wzoru Ogłoszenia o Konkursie, stanowiącego załącznik do rozporządzenia z art. 71 ust. 4 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369) i z art. 92 ust. 1 Konstytucji,

na skutek cofnięcia wniosku w tym zakresie.

UZASADNIENIE:

I

1. Rzecznik Praw Obywatelskich, pismem z 26 listopada 2002 r., wniósł o stwierdzenie, że:

1) przepisy § 3 ust. 1 i § 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 lipca 2001 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania konkursu dla kandydatów na aplikantów notarialnych (Dz. U. Nr 77, poz. 829) są niezgodne z art. 71 ust. 4 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369), a tym samym z art. 92 ust. 1 oraz z art. 65 ust. 1 Konstytucji;

2) przepis § 2 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 maja 2002 r. w sprawie przeprowadzenia konkursu o wpis na listę, organizacji szkolenia, wzoru listy i legitymacji aplikantów rzecznikowskich (Dz. U. Nr 56, poz. 505) jest niezgodny z art. 39 ustawy z dnia 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych (Dz. U. Nr 49, poz. 509), a tym samym z art. 92 ust. 1 oraz z art. 65 ust. 1 Konstytucji;

Pismem z 25 lutego 2003 r. Rzecznik Praw Obywatelskich rozszerzył wniosek i wniósł ponadto o stwierdzenie, że:

3) przepisy § 4 ust. 1 pkt 5 i § 4 ust. 2 rozporządzenia powołanego w pkt 1 w związku z pkt V Wzoru Ogłoszenia o Konkursie, stanowiącego załącznik do rozporządzenia, są niezgodne z art. 71 ust. 4 ustawy z 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie, a tym samym z art. 92 ust. 1 Konstytucji;

4) przepis § 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia powołanego w pkt 2) jest niezgodny z art. 39 ustawy z 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych, a tym samym z art. 92 ust. 1 oraz z art. 65 ust. 1 Konstytucji.

Kolejnym pismem z 3 czerwca 2003 r., zmodyfikowanym następnie pismem z 5 stycznia 2004 r., Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł o umorzenie postępowania w części dotyczącej badania przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 12 lipca 2001 r. ze względu na utratę ich mocy obowiązującej przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny oraz wniósł o stwierdzenie, że przepis § 6 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania konkursu dla kandydatów na aplikantów notarialnych w związku z pkt V Wzoru Ogłoszenia o Konkursie, stanowiącego załącznik do tego rozporządzenia (Dz. U. Nr 67, poz. 629), jest niezgodny z art. 71 ust. 4 ustawy z 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie, a tym samym z art. 92 ust. 1 Konstytucji.

W przypadku uznania zakwestionowanych przepisów Ministra Sprawiedliwości za niezgodne z Konstytucją, Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł o odroczenie terminu utraty ich mocy obowiązującej.

W uzasadnieniu wniosku, Rzecznik Praw Obywatelskich podniósł, iż z dniem 25 kwietnia 2003 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 11 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania konkursu dla kandydatów na aplikantów notarialnych. W oparciu o § 18 tego rozporządzenia w całości utraciło moc obowiązującą rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 12 lipca 2001 r., będące przedmiotem pierwotnego wniosku. Nadal jednak obowiązują przepisy dotyczące zakresu materiału obowiązującego na konkursie.

2. Do wniosków Rzecznika Praw Obywatelskich ustosunkował się Prokurator Generalny w pismach - odpowiednio - z 6 lutego 2003 r., 19 maja 2003 r., 24 lipca 2003 r., 28 listopada 2003 r. oraz 16 marca 2004 r. i ostatecznie wniósł o stwierdzenie, że:

1) § 6 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 11 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania konkursu dla kandydatów na aplikantów notarialnych w związku z pkt V Wzoru Ogłoszenia o Konkursie, stanowiącego załącznik do rozporządzenia, jest niezgodny z art. 71 § 4 ustawy z 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie oraz z art. 92 ust. 1 Konstytucji;

2) § 2 pkt 4 i § 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 9 maja 2002 r. w sprawie przeprowadzenia konkursu o wpis na listę, organizacji szkolenia, wzoru listy i legitymacji aplikantów rzecznikowskich są niezgodne z art. 39 ustawy z 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych oraz z art. 92 ust. 1 Konstytucji,

Jednocześnie, w pismach z 19 maja 2003 r. i 16 marca 2004 r., Prokurator Generalny wniósł o umorzenie postępowania - na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym - w zakresie, w jakim wniosek został cofnięty przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Ponadto Prokurator Generalny uznał, iż w pozostałym zakresie postępowanie podlega umorzeniu - na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym - wobec zbędności orzekania przez Trybunał.

II

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) wnioskodawca może do rozpoczęcia rozprawy wycofać wniosek w całości lub w części (odpowiednio pytanie prawne albo skargę konstytucyjną). W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego przyjmuje się, że prawo do cofnięcia wniosku przed rozpoczęciem rozprawy mieści się w granicach swobodnego uznania wnioskodawcy i jest jednym z przejawów zasady dyspozycyjności, na której opiera się postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym (por. postanowienie TK z 6 kwietnia 2004 r., SK 17/03, OTK ZU nr 4/A/2004, poz. 34 i powołane tam orzeczenia). Cofnięcie wniosku lub jego części przed rozpoczęciem rozprawy nie podlega zatem kontroli Trybunału Konstytucyjnego, co w konsekwencji prowadzi do umorzenia postępowania stosownie do art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Z. Czeszejko-Sochacki, L. Garlicki, J. Trzciński, Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1999, s. 112). Kierując się powyższymi ustaleniami należy stwierdzić, że Rzecznik Praw Obywatelskich skutecznie cofnął wniosek w zakresie dotyczącym badania: 1) § 3 ust. 1 i § 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 12 lipca 2001 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania konkursu dla kandydatów na aplikantów notarialnych z art. 71 ust. 4 ustawy z 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie oraz z art. 92 ust. 1 i art. 65 ust. 1 Konstytucji, 2) § 4 ust. 1 pkt 5 i § 4 ust. 2 rozporządzenia powołanego w pkt 1 w związku z pkt VI Wzoru Ogłoszenia o Konkursie, stanowiącego załącznik do rozporządzenia z art. 71 ust. 4 ustawy z 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie i z art. 92 ust. 1 Konstytucji.

Z tych wszystkich względów Trybunał Konstytucyjny postanowił, jak na wstępie.

3