52/5A/2004

POSTANOWIENIE

z dnia 18 maja 2004 r.

Sygn. akt K 15/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Zdyb - przewodniczący

Jerzy Ciemniewski - sprawozdawca

Teresa Dębowska-Romanowska

Jerzy Stępień

Bohdan Zdziennicki,

po rozpatrzeniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 18 maja 2004 r. wniosku grupy posłów o zbadanie zgodności:

1) art. 8 oraz art. 9 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego (Dz. U. Nr 25, poz. 219) w zakresie, w jakim przyznaje prawo wybieralności do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom Unii Europejskiej niebędącym obywatelami polskimi,

2) art. 174 ustawy powołanej w punkcie pierwszym,

3) postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 marca 2004 r. w sprawie zarządzenia wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego (Dz. U. Nr 40 poz. 354),

- z art. 4 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638 oraz z 2001 r. Nr 98, poz. 1070) umorzyć postępowanie w zakresie badania zgodności postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 marca 2004 r. w sprawie zarządzenia wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego (Dz. U. Nr 40, poz. 354) z art. 4 ust. 1 Konstytucji z uwagi na niedopuszczalność wydania wyroku.

UZASADNIENIE:

I

1. Grupa posłów we wniosku do Trybunału Konstytucyjnego wniosła o zbadanie art. 8, art. 9 i art. 174 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego (Dz. U. Nr 25, poz. 219) oraz postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 marca 2004 r. w sprawie zarządzenia wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego (Dz. U. Nr 40 poz. 354).

Wnioskodawcy podnieśli, że Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał Ordynację wyborczą do Parlamentu Europejskiego w momencie, gdy jeszcze nie wszystkie państwa Unii Europejskiej ratyfikowały Traktat Akcesyjny. Ponadto - stwierdzają - Traktat Akcesyjny nie został opublikowany w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, nie wszedł więc do polskiego obrotu prawnego. Mimo to, na podstawie Ordynacji z 23 stycznia 2004 r., Prezydent wydał 9 marca 2004 r. zakwestionowane postanowienie, którego załącznik stanowi kalendarz wyborczy. W ocenie wnioskodawców Prezydent umożliwił tym samym obywatelom państw Unii Europejskiej niebędącym obywatelami polskim uczestnictwo w wyborach do Parlamentu Europejskiego i korzystanie z praw wyborczych jeszcze przed datą wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Zdaniem wnioskodawców postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 9 maja 2004 r. w sprawie zarządzenia wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego jest niezgodne z art. 4 ust. 1 Konstytucji.

2. Prokurator Generalny w pisemnym stanowisku podniósł, że zakwestionowane postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 9 marca 2004 r. nie zawiera żadnych unormowań, które określałyby prawa wyborcze obywateli innych państw w wyborach do Parlamentu Europejskiego przeprowadzanych w Polsce, lub decydowałyby o prawach wyborczych obywateli polskich w tych wyborach. Postanowienie Prezydenta RP przede wszystkim ustala datę przeprowadzenia wyborów oraz kalendarz wyborczy. Regulacje zawarte w postanowieniu mają zastosowanie do wyborów do Parlamentu Europejskiego kadencji 2004-2009 przeprowadzanych w Polsce niezależnie od tego, komu przysługują prawa wyborcze w tych wyborach. Dlatego też, zdaniem Prokuratora Generalnego, powołany jako wzorzec art. 4 ust. 1 Konstytucji nie jest adekwatny do badania konstytucyjności zakwestionowanego postanowienia.

3. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w piśmie z 17 maja 2004 r. podniósł, że kontrola aktów o charakterze konkretno-indywidualnym, a takim aktem jest kwestionowane postanowienie, pozostaje poza kognicją Trybunału Konstytucyjnego. W związku z tym zachodzą przesłanki do umorzenia postępowania na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

II

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej został upoważniony, na podstawie art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego (Dz. U. Nr 25, poz. 219), do zarządzenia, w drodze postanowienia, wyborów do Parlamentu Europejskiego, nie później niż na 90 dni przed dniem wyborów. Data wyborów wyznaczona na dzień wolny od pracy wypada w okresie wyborczym ustalonym w przepisach prawa Unii Europejskiej (art. 10 ust. 2 w zw. z art. 10 ust. 1).

Zakwestionowane postanowienie poza wyznaczeniem daty wyborów określa - w ślad za ustawą z 23 stycznia 2004 r. - liczbę posłów do Parlamentu Europejskiego. Załącznik do postanowienia Prezydenta zawiera kalendarz wyborczy dla wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego 13 czerwca 2004 r., który określa dni, w których upływają terminy wykonania czynności wyborczych.

Jak trafnie zauważa Prokurator Generalny, postanowienie Prezydenta z 9 marca 2004 r. nie zawiera żadnych unormowań, które określałyby prawa wyborcze obywateli innych państw w wyborach do Parlamentu Europejskiego przeprowadzanych w Polsce lub decydowałyby o prawach wyborczych obywateli polskich w tych wyborach. Wskazane w ramach Kalendarza wyborczego uprawnienia i obowiązki określonych podmiotów wynikają z Ordynacji wyborczej do Parlamentu Europejskiego.

Kompetencja Prezydenta do zarządzenia wyborów do Parlamentu Europejskiego wynika z ustawy z 23 stycznia 2004 r. - Ordynacja wyborcza do parlamentu Europejskiego. Forma zarządzenia wyborów - postanowienie - jest analogiczna do formy, w jakiej Prezydent zarządza wybory do Sejmu i Senatu. To ostatnie postanowienie zalicza się do aktów urzędowych Prezydenta, które wydaje, korzystając ze swoich konstytucyjnych i ustawowych kompetencji (art. 144 ust. 1 w zw. z ust. 3 pkt 1 Konstytucji). Akty urzędowe Prezydenta można podzielić na akty prawotwórcze (rozporządzenia z mocą ustawy, rozporządzenia, zarządzenia) oraz akty niemające charakteru prawotwórczego - postanowienia (Prawo konstytucyjne RP, red. P. Sarnecki, Wyd. C.H.Beck, Warszawa 2000, s. 310).

Należy stwierdzić, że zakwestionowane we wniosku postanowienie Prezydenta ma charakter organizacyjny. Z uwagi na brak cechy normatywności postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie zarządzenia wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego Trybunał Konstytucyjny nie znalazł podstaw do badania zgodności postanowienia z art. 4 ust. 1 Konstytucji. Zgodnie bowiem z art. 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym przedmiotem kontroli w postępowaniu przed Trybunałem są akty normatywne i (lub) zawarte w nich normy prawne. Poza kognicją Trybunału pozostają więc regulacje niemające normatywnego charakteru.

Mając na względzie powyższe przesłanki, Trybunał Konstytucyjny postanowił umorzyć postępowanie w zakresie badania zgodności postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 marca 2004 r. w sprawie zarządzenia wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego (Dz. U. Nr 40, poz. 354) z art. 4 ust. 1 Konstytucji z uwagi na niedopuszczalność wydania wyroku.

2