23

Postanowienie

z dnia 14 listopada 1990 r.

( U . 6/90)

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Przewodniczący: sędzia TK Remigiusz Orzechowski

Sędziowie TK: Antoni Filcek (sprawozdawca)

Henryk Groszyk

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 listopada 1990 r. sprawy z wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich, z udziałem uczestników postępowania: Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej, Ministra Spraw Wewnętrznych oraz Prokuratora Generalnego, o stwierdzenie, że ograniczenie zawarte w § 14 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Spraw Wewnętrznych z dnia 13.10.1983 r. w sprawie kierowców pojazdów silnikowych (Dz.U. Nr 59, poz. 269 ze zm.), dopuszczając do prowadzenia ośrodków kursowego szkolenia kierowców tylko jednostki organizacji społecznych lub instytucji państwowych:

a) zostało przez wskazane rozporządzenie wprowadzone z przekroczeniem upoważnienia zawartego w art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 01 .02.1983 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. Nr 6, poz. 35),

b) pozostaje w sprzeczności z konstytucyjną gwarancją swobody działalności gospodarczej zawartą w art. 6 Konstytucji RP,

c) pozostaje w sprzeczności z postanowieniami art. 1 i 2 ustawy z dnia 23.12.1988 r. o działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 41, poz. 324),

postanawia:

umorzyć postępowanie.

UZASADNIENIE

W uzasadnieniu wniosku Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał, że wynikające z kwestionowanego przepisu wyłączenie osób fizycznych od możliwości uzyskania zezwolenia na prowadzenie kursowego szkolenia kierowców pojazdów silnikowych pozostaje w sprzeczności z art. 6 Konstytucji RP, gwarantującym swobodę działalności gospodarczej bez względu na formę własności. Swoboda ta może być ograniczona jedynie ustawą. Tymczasem zarówno ustawa z dnia 01.02.1983 r. Prawo o ruchu drogowym, jak też ustawa z dnia 23.12.1988 r. o działalności gospodarczej nie zawierają przepisów ograniczających krąg podmiotów uprawnionych do kursowego szkolenia kierowców. Przeciwnie, przepisy tej ostatniej ustawy stanowią, że podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej jest wolne i dozwolone każdemu na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa (art. 1), a działalnością gospodarczą jest działalność wytwórcza, budowlana, handlowa i usługowa prowadzona w celu zarobkowym i na własny rachunek podmiotu prowadzącego taką działalność (art. 2 ust 1 ), natomiast podmiotem gospodarczym może być zarówno osoba fizyczna, osoba prawna, a także jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej (art. 2 ust. 2). Tymczasem w kwestionowanym przepisie § 14 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Spraw Wewnętrznych z dnia 13.10.1983 r. w sprawie kierowców pojazdów silnikowych przewidziano udzielanie zezwoleń na prowadzenie kursowego szkolenia kierowców tylko jednostkom organizacji społecznych lub instytucji państwowych. Podstawę wydania wymienionego rozporządzenia stanowi przepis art. 79 ust. 1 ustawy z 1983 r. Prawo o ruchu drogowym, wedle którego Ministrowie Komunikacji i Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej upoważnieni zostali do określenia, w drodze rozporządzenia, szczegółowych warunków uzyskiwania uprawnień do kierowania pojazdami silnikowymi, zasad szkolenia kierowców oraz wzorów dokumentów uprawniających do kierowania pojazdami. Poddany kontroli przepis, zdaniem wnioskodawcy, niezależnie od sprzeczności z przytoczonymi przepisami Konstytucji RP i ustawy z 1988 r. o działalności gospodarczej, wykracza poza zakres przytoczonego upoważnienia.

Stanowisko wnioskodawcy podzielił Prokurator Generalny w piśmie z dnia 20.09.1990 r.

Również uczestnicy postępowania: Minister Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Minister Spraw Wewnętrznych w pisemnych wystąpieniach do Trybunału Konstytucyjnego zgodzili się ze stanowiskiem Rzecznika Praw Obywatelskich, czemu dali normatywny wyraz przez wydanie rozporządzenia z dnia 3.10.1990 r. zmieniającego objęte wnioskiem rozporządzenie w sprawie kierowców pojazdów silnikowych (Dz.U. Nr 73, poz. 438). Zmiana polega m.in. na skreśleniu kwestionowanego przepisu § 14. Nowe rozporządzenie weszło w życie dnia 13 listopada 1990 r., co uzasadnia umorzenie postępowania w niniejszej sprawie zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 29.04.1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 22, poz. 98 ze zm.).

Na marginesie należy zauważyć, że wnioskodawca w ust. 4 uzasadnienia wniosku wyraził pogląd, jakoby termin do wniesienia niniejszej sprawy do Trybunału Konstytucyjnego został w świetle art. 35 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym zachowany dlatego, że nowelizacja objętego wnioskiem rozporządzenia miała miejsce 14.01.1987 r., co wskazuje na założenie, że gdyby nie nowelizacja z 1987 r., to wniosek z dnia 03.08.1990 r. nie podlegałby rozpoznaniu przez Trybunał Konstytucyjny jako spóźniony. Założenie takie jest nietrafne i wskazuje na nieprawidłowe odczytanie art. 35 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Zgodnie z ust. 2 tego artykułu - właściwością Trybunału Konstytucyjnego objęte są również akty normatywne wym. w art. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, wydane przed dniem wejścia jej w życie (tj. przed 1.01.1986 r.), jeżeli zostały ogłoszone, a gdy chodzi o dekrety - zatwierdzone, bądź uzyskały moc obowiązującą - po dniu wejścia w życie ustawy z dnia 26.03.1982 r. o zmianie Konstytucji PRL (Dz.U. Nr 11 , poz. 83), tj. po 6.04.1982 r. Objęte wnioskiem rozporządzenie wydane zostało 13.10.1983 r., a ogłoszone w Dzienniku Ustaw 10.11.1983, zatem podlegało właściwości Trybunału Konstytucyjnego bez względu na to, czy było później nowelizowane. Pięcioletni termin do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym określony w art. 21 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym biegnie w stosunku do aktów normatywnych objętych art. 35 ust. 2 tejże ustawy - od dnia jej wejścia w życia, czyli od 1.01.1986 r. (art. 35 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym).