20

WYROK Z DNIA 9 GRUDNIA 2005 R.
WK 24/05

Jeżeli prokurator w uzgodnionym z oskarżonym wniosku, o którym mowa w
art. 335 k.p.k., domaga się orzeczenia środka karnego w postaci zakazu
prowadzenia wszelkich pojazdów w ruchu lądowym (art. 42 § 1 k.k.), to sąd w
trybie określonym w art. 343 k.p.k., bez odpowiedniej i zgodnej modyfikacji
wniosku przez strony, nie może orzec tego środka w innej postaci, także
łagodniejszej, jakim jest zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów
mechanicznych w tymże ruchu (art. 42 § 2 k.k.).

Przewodniczący: sędzia SN M. Buliński.
Sędziowie SN: W. Maciak, E. Matwijów (sprawozdawca).
Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: płk J.
Ciepłowski.

Sąd Najwyższy w sprawie mar. rez. Adama G., skazanego za popełnienie
przestępstwa określonego w art. 178a § 1 k.k., po rozpoznaniu w Izbie Wojskowej
na rozprawie w dniu 9 grudnia 2005 r. kasacji, wniesionej przez Zastępcę
Prokuratora Generalnego Naczelnego Prokuratora Wojskowego od wyroku
Wojskowego Sądu Okręgowego w P. z dnia 7 czerwca 2005 r., utrzymującego w
mocy wyrok Wojskowego Sądu Garnizonowego w G. z dnia 21 marca 2005 r.,

zaskarżony wyrok oraz utrzymany nim wyrok Wojskowego Sądu Garnizonowego w
G. u c h y l i ł i sprawę mar. rez. Adama G. p r z e k a z a ł sądowi pierwszej instancji
do ponownego rozpoznania.

U z a s a d n i e n i e :

Mar. rez. Adamowi G. zarzucono w akcie oskarżenia popełnienie przestępstwa
określonego w art. 178 a § 1 k.k., polegającego na tym, że w dniu 6 lutego 2005 r. w
P., znajdując się w stanie nietrzeźwości (0,28 mg/dm 3 alkoholu w wydychanym
powietrzu), prowadził na drodze publicznej pojazd mechaniczny marki ,,Ford
Sierra" (...).
W załączonym do aktu oskarżenia w tej sprawie wniosku (art. 335 § 1 k.p.k.),
Wojskowy Prokurator Garnizonowy w E. zasugerował wymierzenie oskarżonemu,
bez przeprowadzenia rozprawy, wcześniej z nim uzgodnionej kary 6 miesięcy
ograniczenia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres roku
próby oraz orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich
pojazdów w ruchu lądowym na okres roku i podanie wyroku do publicznej
wiadomości żołnierzom J.W. (...) w G.
Wojskowy Sąd Garnizonowy w G. wyrokiem z dnia 21 marca 2005 r., bez
przeprowadzenia rozprawy, uznał oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanego
mu czynu wyczerpującego znamiona przestępstwa określonego w art. 178a § 1 k.k., i
na podstawie tego przepisu oraz art. 69 § 1, art. 70 § 1 pkt 2 k.k. wymierzył
oskarżonemu Adamowi G. karę 6 miesięcy ograniczenia wolności, której wykonanie
ar nko o a iesił na okres rok prób Na podsta ie art 42 § 2 k k or ekł obec
oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów
mechanicznych w ruchu lądowym na okres roku, a na podstawie art. 50 i art. 178a § 1
k.k. orzekł środek karny w postaci podania treści orzeczenia do publicznej
wiadomości, poprzez jego ogłoszenie w obecności żołnierzy J.W. (...) w G.
W uzasadnieniu wyroku Wojskowy Sąd Garnizonowy w G. przyjmując, że
zachodzą warunki z art. 335 § 1 k.p.k., stwierdził, iż zarówno oświadczenie
oskarżonego, jak i zawarty w akcie oskarżenia wniosek w przedmiocie
sugerowanego środka karnego odnośnie do zakazu prowadzenia pojazdów,
obarczone są ,,błędem pisarskim", polegającym na opuszczeniu słowa
,,mechanicznych". Błąd ten należało zatem naprawić, poprzez orzeczenie środka
karnego zgodnie z treścią art. 42 § 2 k.k., tj. zakazu prowadzenia wszelkich
pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym.
Wyrok ten został zaskarżony apelacją prokuratora na niekorzyść oskarżonego, w
której zarzucono obrazę przepisów postępowania - art. 335 § 1 i 343 § 7 k.p.k., a
która miała wpływ na treść wyroku, wskutek rozpoznania sprawy w trybie art. 335 §
1 k.p.k. na posiedzeniu z jednoczesnym dokonaniem zmian we wniosku prokuratora
dołączonym do aktu oskarżenia, bez uzgodnienia treści tych zmian z prokuratorem i
oskarżonym oraz nieskierowania sprawy do rozpoznania na zasadach ogólnych; na
tej podstawie prokurator domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania
sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Wyrokiem z dnia 7 czerwca 2005 r. Wojskowy Sąd Okręgowy w P. zaskarżony
wyrok utrzymał w mocy.
Od tego wyroku kasację na niekorzyść, w trybie art. 521 k.p.k., wniósł Zastępca
Prokuratora Generalnego Naczelny Prokurator Wojskowy, który zarzucił ,,rażące
naruszenie prawa, a to art. 437 § 2 k.p.k. oraz art. 42 § 1 k.k., mające istotny wpływ
na treść orzeczenia, polegające na zaniechaniu w postępowaniu odwoławczym
niezbędnego uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy
Wojskowemu Sądowi Garnizonowemu w G. do ponownego rozpoznania w sytuacji,
w której było to wymagane powyżej wskazanym przepisem prawa procesowego, a
wręcz konieczne, gdyż wyrok sądu pierwszej instancji, naruszając przepis art. 335 §
1 k.p.k. oraz art. 347 § 7 k.p.k., obarczony był niesłusznym poglądem ogólnym,
jakoby sprawcy przestępstwa określonego w art. 178 a § 1 k.k. w ogóle nie mógł
dotyczyć przytoczony na wstępie art. 42 § 1 k.k., podczas gdy, in concreto przepis
ten należało do oskarżonego zastosować, jako że wyraził on zgodę na orzeczenie
wobec niego między innymi zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów w ruchu
lądowym na okres roku, a w konsekwencji Wojskowy Sąd Okręgowy w P., zamiast
niezbędnego uchylenia wyroku, mylny pogląd ogólny zaaprobował oraz
nieprawidłowe orzeczenie sądu pierwszej instancji utrzymał w mocy".
Na tej podstawie skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku
Wojskowego Sądu Okręgowego w P. i przekazanie sprawy mar. rez. Adama G.
temu sądowi do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest słuszna i zasługuje na uwzględnienie.
W zgłoszonym przy akcie oskarżenia wniosku, prokurator po uzgodnieniu z
oskarżonym domagał się orzeczenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia
wszelkich pojazdów w ruchu lądowym. Skoro Sąd pierwszej instancji uznał, że
zachodzą podstawy do uwzględnienia wniosku, powinien był orzec zgodnie z jego
treścią - zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów w ruchu lądowym, a nie zakaz
pro ad enia poja dó
mechanic n ch
r ch lądo
m któr to środek karn
jest łagodniejszy ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2000 r., WKN
16/2000, OSNKW 2000, z. 11-12, poz. 101).
Zgodzić się należy z autorem kasacji, że dokonana przez Sąd pierwszej instancji
w uzasadnieniu jego orzeczenia interpretacja wniosku prokuratora, co do
przyświecających mu intencji w zakresie orzeczenia środka karnego, która następnie
została w całej rozciągłości zaaprobowana przez Sąd odwoławczy, była
niedopuszczalna i całkowicie chybiona. Powołując się na ,,błąd pisarski", którym
rzekomo były obarczone zarówno wniosek prokuratora oraz oświadczenie
oskarżonego wskutek pominięcia słowa ,,mechanicznych", Sąd pierwszej instancji
zmienił wcześniej uzgodniony z oskarżonym przedmiotowy zakres prowadzenia
pojazdów, który prokurator zawarł w załączonym do aktu oskarżenia wniosku.
Zdaniem Sądu Najwyższego, dostrzegając potrzebę ewentualnej korekty treści
wniosku zgłoszonego w trybie art. 335 k.p.k., sąd może dokonać jego modyfikacji
tylko z udziałem stron, które wcześniej uzgodniły jego treść.
Jeżeli nie ma takiej możliwości na posiedzeniu sprawę należy skierować na
rozprawę.
W sprawie niniejszej, mimo że treść wniosku załączonego do aktu oskarżenia nie
budziła wątpliwości, Sąd pierwszej instancji poprzez własną jego interpretację, bez
wysłuchania stron, dokonał jego zmiany orzekając wobec oskarżonego środek karny
de facto łagodniejszy. To stanowisko sądu pierwszej instancji zostało zaaprobowane
przez instancję odwoławczą.
W nawiązaniu do argumentacji sądów obu instancji zmierzających do
uzasadnienia rzekomych błędów pisarskich, którymi obarczone były zarówno
oświadczenie oskarżonego, jak i wniosek prokuratora wskutek pominięcia słowa
,,mechanicznych", to zgodzić się należy z autorem kasacji, że zawartą we wniosku
propozycję w przedmiocie orzeczenia wobec oskarżonego środka karnego w postaci
zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów w ruchu lądowym należało uznać za
prawidłową, mającą pełne uzasadnienie w aktualnie obowiązujących przepisach
ustawy karnej oraz orzecznictwie.
Uzgadniając z oskarżonym przedmiotowy zakres zakazu prowadzenia pojazdów,
prokurator ukształtował go w oparciu o zintegrowaną dyspozycję dwóch przepisów
ustawy karnej, a mianowicie obligatoryjnego art. 42 § 2 k.k. oraz mającego
charakter fakultatywny art. 42 § 1 k.k. Sugerowany zatem we wniosku środek karny
w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów (nie tylko mechanicznych) w
ruchu lądowym, Sąd pierwszej instancji powinien był zaakceptować.
W tej sytuacji, nie może być mowy o omyłce pisarskiej, którą należało naprawić
tak, jak uczynił to Sąd pierwszej instancji.
Z przytoczonych powodów należało uchylić orzeczenia sądów obu instancji i
przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Wojskowemu Sądowi
Garnizonowemu w G.