54

WYROK Z DNIA 27 LUTEGO 2003 R.
WK 2/03

Jakkolwiek zarówno art. 335 k.p.k., jak i art. 387 k.p.k. normują instytucje
,,dobrowolnego poddania się odpowiedzialności karnej", to należy zwrócić
uwagę na to, że w odróżnieniu od art. 387 k.p.k., który umożliwia wymierzenie
oskarżonemu - po stosownym uzgodnieniu - ,,określonej kary lub środka
karnego", art. 335 k.p.k. dopuszcza jedynie ,,wymierzenie kary z
zastosowaniem nadzwyczajnego jej złagodzenia, orzeczenie środka karnego
wymienionego w art. 39 pkt 1-3, 5-8 Kodeksu karnego, odstąpienie od
wymierzenia kary lub warunkowe zawieszenie wykonania kary".

Przewodniczący:
sędzia
SN
płk
J.
Steckiewicz
(sprawozdawca).
Sędziowie SN: płk W. Błuś, płk A. Kapłon.
Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: ppłk J. Żak.

Sąd Najwyższy w sprawie Rafała L., skazanego za popełnienie przestępstwa
określonego art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k., po rozpoznaniu na rozprawie
w dniu 27 lutego 2003 r. kasacji na korzyść, wniesionej przez Naczelnego
Prokuratora Wojskowego od wyroku Wojskowego Sądu Garnizonowego w W. z
dnia 27 marca 2002 r.

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Wojskowemu Sądowi
Garnizonowemu w W. do ponownego rozpoznania (...)

U z a s a d n i e n i e :

Wnosząc do Wojskowego Sądu Garnizonowego w W. akt oskarżenia przeciwko
Rafałowi L, któremu zarzucono popełnienie przestępstwa określonego w art. 18 § 3
k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k., prokurator dołączył do niego - za zgodą oskarżonego
- wniosek, o którym mowa w art. 335 § 1 k.p.k. We wniosku tym postulowano
skazanie Rafała L. na karę grzywny w wysokości 20 stawek dziennych, każda po 10
złotych.
Po skierowaniu sprawy na posiedzenie Wojskowy Sąd Garnizonowy w W.
wyrokiem z dnia 27 marca 2002 r., uznał oskarżonego Rafała L. za winnego
popełnienia zarzucanego mu czynu i orzekł wnioskowaną karę. Wyrok ten
uprawomocnił się w pierwszej instancji.
Kasację od tego orzeczenia, na korzyść skazanego, na podstawie art. 521 k.p.k. w
zw. z art. 657 § 1 k.p.k., wniósł Naczelny Prokurator Wojskowy, zarzucając:
,,rażącą obrazę prawa procesowego, a to art. 343 § 5 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1
k.p.k., mającą istotny wpływ na treść orzeczenia, poprzez uwzględnienie wniosku
prokuratora i wymierzenie oskarżonemu kary 20 stawek dziennych grzywny po 10
złotych każda, podczas, gdy - działając w ramach art. 335 § 1 k.p.k. - sąd
uwzględnić mógł tylko wniosek o orzeczenie kary z nadzwyczajnym złagodzeniem,
odstąpienie od jej wymierzenia lub warunkowe zawieszenie wykonania, albo też
popr estanie na or ec eni środka karnego o jakim mo a
art 39 pkt 1 3 5 8
k.k., nie mógł zatem akceptować swoistej <> i uznając, że nie zachodzą
podstawy do orzekania na posiedzeniu powinien sprawę rozpoznać na zasadach
ogólnych (art. 343 § 5 k.p.k.)", i postulował uchylenie zaskarżonego wyroku w
całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojskowemu Sądowi
Garnizonowemu w W.
W uzasadnieniu kasacji jej autor stwierdził m.in., że sąd ,,zaakceptował błędny
wniosek o dobrowolne poddanie się karze, uchybiając art. 343 § 5 k.p.k. w zw. z art.
335 § 1 k.p.k., bowiem był on <<... sprzeczny z zasadami wymiaru kary>> (w trybie
art. 335 k.p.k. - dop. SN )". W ocenie Naczelnego Prokuratora Wojskowego
Wojskowy Sąd Garnizonowy w W. nie powinien zatem kończyć na posiedzeniu
postępowania przeciwko Rafałowi L., a jedynie ,,wydać postanowienie o
skierowaniu sprawy do rozpoznania na zasadach ogólnych, tzn. na rozprawie".
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest zasadna.
Artykuł 335 § 1 k.p.k., w przeciwieństwie do art. 387 § 1 k.p.k., który również
dotyczy instytucji ,,dobrowolnego poddania się karze", nie jest całkowicie jasny, a
jego stosowanie - czego przykładem może być niniejsza sprawa - bywa błędne.
Powodem niejasności jest zapis ustawy dotyczący wniosku o skazanie. O ile
bowiem w art. 387 § 1 k.p.k. mowa jest o wniosku o wydanie wyroku skazującego i
wymierzenie oskarżonemu określonej kary, o tyle w art. 335 § 1 k.p.k. mowa jest o
wymierzeniu oskarżonemu kary z zastosowaniem nadzwyczajnego jej złagodzenia,
orzeczeniu środków karnych wymienionych w art. 39 pkt 1-3, 5-8 k.k., odstąpieniu
od wymierzenia kary lub warunkowym zawieszeniu wykonania kary.
Jak zatem należy interpretować w tym kontekście art. 335 § 1 k.p.k.? Czy treścią
uzgodnień między oskarżonym a prokuratorem ma być kwestia dotycząca ogólnej
formy złagodzenia odpowiedzialności karnej, przez zastosowanie jednej z instytucji,
o której mowa w powołanym przepisie, czy też może (a nawet powinno) być to
porozumienie konkretne. Ponadto jeżeli miałoby być to porozumienie konkretne, to
czy byłaby nim każda kara uzgodniona pomiędzy oskarżycielem publicznym a
oskarżonym (wszak ,,chcącemu nie dzieje się krzywda"), czy też kara oparta na
którejś z reguł zawartych w art. 335 § 1 k.p.k.
Sąd w wyroku zaskarżonym kasacją, w ślad za dołączonym do aktu oskarżenia
wnioskiem, stanął na stanowisku, że możliwą do uzgodnienia i zaakceptowania na
posiedzeniu może być kara, na którą zgadzają się prokurator i oskarżony.
Pogląd ten jest błędny, ponieważ wniosek o skazanie bez rozprawy może być
skuteczny wówczas, gdy będzie on nie tylko konkretny, a więc określi rodzaj kary i
jej wysokość, albo rodzaj i wymiar środka karnego lub - w wypadku warunkowego
zawieszenia wykonania kary - długość okresu probacyjnego, ale również formę
(sposób) jej złagodzenia przez pryzmat art. 335 § 1 k.p.k.
Ograniczenie omawianej ugody tylko do ogólnej formuły złagodzenia
odpowiedzialności lub kary (środka karnego), na którą godzą się uprawnione strony,
bez uwzględnienia reguł zawartych w powołanym przepisie, musi powodować
niemożność zakończenia sprawy na posiedzeniu, chyba że sąd, włączając się
aktywnie do negocjacji, zdoła doprowadzić do ugody odpowiadającej wnioskowi o
skazanie w rozumieniu art. 335 § 1 k.p.k.
W niniejszej sprawie - na co zasadnie zwrócił uwagę autor kasacji - wniosek,
który dołączono do aktu oskarżenia, a w efekcie, na skutek jego bezkrytycznego
zaakceptowania, również zapadły wyrok, były wadliwe.
W rok sąd
pier s ej instancji jest
adli
dlatego
że
s oim
rozstrzygnięciu nie zawiera form złagodzenia kary, o których mowa w art. 335 § 1
k.p.k. Gdyby bowiem zastosowano którąś z tych reguł, to kara grzywny musiałaby
być orzeczona z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.
Zastosowanie innych form złagodzenia odpowiedzialności, przewidzianych w
art. 335 § 1 k.p.k., musiałoby z kolei prowadzić do orzeczenia środka karnego lub
odstąpienia od wymierzenia kary, nigdy zaś kary bezwzględnej (patrz również art.
60 § 7 k.k.).
Mając wskazane okoliczności na uwadze, należało uwzględnić kasację i
zaskarżony nią wyrok uchylić i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania
Wojskowemu Sądowi Garnizonowemu w W.
Sąd procedując ponownie może skazać oskarżonego bez rozprawy, gdy zdoła (z
udziałem oskarżonego) doprowadzić do zmodyfikowania wniosku przez
prokuratora w sposób zgodny z regułami wynikającymi z art. 335 § 1 k.p.k.
Jeżeli do takiej ugody nie dojdzie lub sąd uzgodnionego wniosku nie uwzględni,
sprawa powinna zostać skierowana do rozpoznania na zasadach ogólnych (art. 343 §
5 k.p.k.).