Wyrok z dnia 13 maja 1998 r.
I PKN 99/98

Przy braku planu urlopów wypoczynkowych samo złożenie wniosku o
udzielenie urlopu nie usprawiedliwia nieobecności pracownika.


Przewodniczący SSN: Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie: SN Adam
Józefowicz, SA Alina Krusz-Stankiewicz (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 13 maja 1998 r. sprawy z powództwa
Marka A. przeciwko [...] Przedsiębiorstwu Budownictwa Przemysłowego ,,P." S.A. w
B. o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódz-
kiego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z dnia 9 lipca 1997 r.
[...]


1) o d d a l i ł kasację,

2) nie obciążył powoda kosztami postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Białymstoku wyrokiem z 28 kwietnia 1997 r. [...]
oddalił powództwo Marka A. o przywrócenie do pracy w [...] Przedsiębiorstwie Bu-
downictwa Przemysłowego ,,P." S.A. w B. Uznając, że brak jest podstaw do uwzględ-
nienia żądania Sąd pierwszej instancji przyjął, iż pracodawca prawidłowo zastosował
wobec powoda art. 52 § 1 pkt 1 KP, gdyż naruszył on ciężko podstawowe obowiązki
pracownicze poprzez nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy. Nieobecność ta
została potraktowana jako nieusprawiedliwiona w sytuacji, gdy powód złożył wnioski
o udzielenie mu urlopu wypoczynkowego początkowo od 3 do 7 lutego 1997 r., a
następnie na dalszy okres do 28 lutego 1997 r. i wnioski te nie uzyskały akceptacji
jego przełożonego. Mimo odmowy udzielenia urlopu powód nie stawił się do pracy.

Stanowisko Sądu pierwszej instancji podzielił Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku, który wyrokiem z 9 lipca 1997 r. [...] oddalił
apelację.

Sąd ten przyjął za własne ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy i
podobnie jak on uznał, że powód samowolnie nie przystąpił do pracy mimo braku
zgody na korzystanie przez niego z urlopu wypoczynkowego. Dodatkowo powód nie
wykonał polecenia przełożonego przeprowadzenia w dniach 3 - 6 lutego badań le-
karskich niezbędnych do oceny stanu jego zdrowia w kontekście możliwości wyko-
nywania pracy na określonym stanowisku.
Ustalony stan faktyczny pozwolił - zdaniem Sądu Wojewódzkiego - na uzna-
nie, iż zachodziły przesłanki do rozwiązania z powodem umowy o pracę z jego winy z
powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych.

Kasację od tego wyroku wniósł powód, zarzucając naruszenie prawa material-
nego - art. 161 KP poprzez błędną wykładnię i pominięcie obowiązku zakładu pracy
udzielenia powodowi urlopu wypoczynkowego oraz naruszenie przepisów postępo-
wania mające istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności art. 227 i art. 233 §
1 KPC poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i błędne
uznanie, iż powód naruszył obowiązki pracownicze, a także uznanie, że potrzeby
zakładu pracy uniemożliwiały udzielenie powodowi urlopu wypoczynkowego. W
związku z tymi zarzutami powód wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przeka-
zanie sprawy do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu kasacji powód podniósł,
że w pozwanym zakładzie pracy nie ustalono planu urlopów, a dotychczasowa
praktyka ograniczała działania przy uzyskiwaniu urlopu wypoczynkowego do złożenia
podania o urlop. Zarzucał ponadto, że Sąd Rejonowy, a za nim odwoławczy dał wiarę
zeznaniom przełożonego powoda o braku zgody na udzielenie urlopu wypo-
czynkowego, podczas gdy powód był przekonany, że zgodę taką uzyskał. Sąd nie
ustalił także, czy zachodziły szczególne potrzeby zakładu pracy uniemożliwiające
udzielenie powodowi urlopu.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje.


Powód wskazał, że zostały naruszone przepisy art. 227 KPC i art. 233 pkt 1
KPC oraz twierdził, iż Sąd Wojewódzki przyjmując za podstawę wyrokowania usta-
lenia stanu faktycznego dokonane przez Sąd pierwszej instancji błędnie uznał, iż
powód nie uzyskał zgody na korzystanie z urlopu wypoczynkowego i że brak było
okoliczności uzasadniających odmowę udzielenia tego urlopu.

Zarzut ten nie znajduje uzasadnienia w materiale sprawy, gdyż Sąd pierwszej
instancji prowadził postępowanie dowodowe również na okoliczność udzielenia po-
wodowi urlopu wypoczynkowego, a więc ustalał fakty mające dla rozstrzygnięcia
sprawy istotne znaczenie (art. 227 KPC) i dokonał oceny dowodów nie przekraczając
granic tej oceny zakreślonych w art. 233 § 1 KPC. W uzasadnieniu wyroku Sąd wy-
jaśnił z jakich względów nie dał wiary twierdzeniom powoda i brak jest jakichkolwiek
podstaw do podważenia tej oceny. Zaakceptowanie ustaleń faktycznych przez Sąd
drugiej instancji nie narusza zatem wskazanych przepisów. Oznacza to, że Sąd Naj-
wyższy rozpoznaje zarzut naruszenia prawa materialnego w stanie faktycznym
ustalonym w postępowaniu przez Sądem pierwszej instancji i przyjętym przez Sąd
Wojewódzki. Z ustaleń tych wynika, że powód nie wykonał badań lekarskich, do
których był zobowiązany przez pracodawcę i nie uzyskał zgody na korzystanie z
urlopu wypoczynkowego, we wskazanym wyżej terminie.

Nie uwzględniając powództwa, Sąd nie naruszył wskazanego w zarzutach ka-
sacji art. 161 KP. W myśl tego przepisu pracodawca jest obowiązany udzielić pra-
cownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał prawo do
urlopu. Przepis ten nie może być jednak rozumiany jako bezwzględny nakaz
uwzględniania każdego wniosku pracownika o udzielenie urlopu, złożonego w każ-
dym czasie. Świadczy o tym chociażby treść art. 163 KP, według którego urlopy po-
winny być udzielane zgodnie z planem urlopów, a więc ich terminy muszą być
uzgadniane między pracodawcą, a pracownikiem. Uzgodnieniem takim jest więc w
pierwszej kolejności ustalony plan urlopów, a w przypadku jego braku każdorazowa
akceptacja osoby upoważnionej przez pracodawcę do udzielania urlopu wypoczyn-
kowego. Konstytucyjne prawo do urlopu i konieczność wykorzystania urlopu w da-
nym roku kalendarzowym lub najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego
roku kalendarzowego (art. 168 KP) nie może być realizowane w sposób dowolny bez
uzgodnienia z pracodawcą.

Pracownik nie może sam sobie udzielić urlopu, a samo złożenie wniosku o
udzielenie urlopu wypoczynkowego nie może być również traktowane jako uzgod-
nienie w terminu i wymiaru urlopu.

Niejako przy okazji kasacja zarzuca, iż Sąd nie ustalił czy istniały okoliczności
uniemożliwiające udzielenie powodowi urlopu (szczególne potrzeby zakładu pracy).
Ustalenie to nie ma w sprawie żadnego znaczenia. Brak zgody na udzielenie urlopu
w określonym terminie nie wymaga szczególnego uzasadnienia, a jedynie gdy termin
ten jest wcześniej ustalony w planie urlopów lub uzgodniony indywidualnie, to jego
przesunięcie przez pracodawcę może nastąpić tylko wówczas, gdy nieobecność
pracownika spowoduje zakłócenia w pracy (art. 164 § 2 KP). Jak wskazano wyżej nie
było żadnych wcześniejszych uzgodnień w zakresie terminu urlopu wypoczynkowego
powoda i pracodawca nie musiał uzasadniać odmowy udzielenia urlopu. Brak jest
podstaw do uznania iż Sąd naruszył art. 161 KP tym bardziej, że wniosek o udziele-
nie urlopu powód złożył w lutym, a więc na początku roku kalendarzowego, w którym
nabył prawo do urlopu. Oznacza to, że nieobecność powoda w pracy prawidłowo
została potraktowana jako nieusprawiedliwiona, a to dawało podstawę do rozwiąza-
nia z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia z jego winy z powodu ciężkiego naru-
szenia podstawowych obowiązków pracowniczych.

Z tych względów i na mocy art. 39312 KPC Sąd Najwyższy oddalił kasację.
========================================