Postanowienie SN - I PKN 684/01
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:I PKN 684/01
Typ:Postanowienie SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/12/212
Data wydania:2002-09-16

Postanowienie z dnia 16 września 2002 r.
I PKN 684/01

Obowiązek orzekania ponad żądanie (art. 4771 § 1 k.p.c.) nie oznacza, że
sąd może orzec o roszczeniach opartych na faktach, które nie zostały wskaza-
ne i następnie udowodnione jako uzasadnienie zgłoszonych roszczeń, wyrę-
czając dowodową inicjatywę pracownika.


Sędzia SN Andrzej Kijowski

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 16 wrześ-
nia 2002 r. sprawy z powództwa Zdzisława R. przeciwko Hucie ,,K." Spółce Akcyjnej
w D.G. o odszkodowanie i ustalenie, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu
Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 12 lipca
2001 r. [...]

o d m ó w i ł przyjęcia kasacji do rozpoznania.

U z a s a d n i e n i e

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Dąbrowie Górniczej wyrokiem z dnia 13 lutego
2001 r. [...] oddalił powództwo powoda Władysława R. przeciwko pozwanej Hucie K.
S.A. w D.G. o ustalenie, iż jego schorzenia w postaci choroby wibracyjnej i pylicy
płuc są związane z warunkami świadczenia pracy u pozwanej i - pomimo negatywnej
decyzji Powiatowego Inspektora Sanitarnego w D.G., zatwierdzonej przez
Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w K. - stanowią chorobę zawodową , zasą-
dzenia z tego tytułu odszkodowania w wysokości 10.000 zł, a ponadto ustalenia wy-
stępowania choroby zawodowej w postaci przewlekłego schorzenia narządu ruchu
spowodowanego sposobem wykonywania pracy. W motywach tego rozstrzygnięcia
Sąd Rejonowy podał, że powód mógłby w niniejszym procesie domagać się na pod-
stawie przepisów prawa cywilnego odszkodowania z tytułu choroby wibracyjnej i pyli-
cy płuc, lecz nie udowodnił żadnej z przesłanek odpowiedzialności pracodawcy. Na-
tomiast żądanie odszkodowania z tytułu innych schorzeń zawodowych jest przed-
wczesne, gdyż wymaga uprzedniego wyczerpania trybu postępowania przed orga-
nami administracji sanitarnej. Apelację wniesioną przez powoda oddalił Sąd Okręgo-
wy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach wyrokiem z dnia 12 lipca
2001 r. [...] podzielając ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu pierwszoin-
stancyjnym oraz przypisaną im kwalifikację prawną.
Kasację od powyższego wyroku wniósł w imieniu powoda radca prawny Komi-
sji Międzyzakładowej NSZZ ,,Solidarność" Huty K. S.A. w D.G., zarzucając błędną
wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie prawa materialnego, jak też naruszenie
prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności naru-
szenie: ,,art. 7 i art. 9 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wy-
padków przy pracy i chorób zawodowych; pkt 2 i 16 załącznika do rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1983 r. w sprawie chorób zawodowych; art. 2, art.
7, art. 32 i art. 177 Konstytucji; art. 6 k.c.; art. 227, art. 233 § 1, art. 245, art. 252, art.
258, art. 278, art. 286, art. 299, art. 473 i art. 4771 k.p.c.". Na tej podstawie skarżący
domagał się zmiany zaskarżonego orzeczenia przez uwzględnienie powództwa i
ustalenie występowania zawodowej choroby wibracyjnej i pylicy płuc oraz zasądze-
nia z tego tytułu odszkodowania w kwocie 10.000 zł , ewentualnie uchylenia kwestio-
nowanego rozstrzygnięcia i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego
rozpoznania, przy uwzględnieniu - w obu przypadkach - kosztów procesu według
norm przepisanych.
Ponadto skarżący wniósł o ,,rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego, czy w po-
stępowaniu przed sądami pracy pierwszeństwo ma zasada wynikająca z art. 6 k.c.,
czy też z art. 4771 k.p.c.". Natomiast w piśmie procesowym z dnia 26 października
2001 r., wniesionym przed upływem miesięcznego terminu z art. 3934 §1 k.p.c. i za-
tytułowanym ,,uzupełnienie kasacji powoda", skarżący podał, że okolicznościami uza-
sadniającymi rozpoznanie kasacji są: ,,1) nie odbieranie powodowi ostatniej nadziei
na prawo i sprawiedliwość w Rzeczypospolitej Polskiej; 2) konieczność rozstrzygnię-
cia istotnego zagadnienia prawnego, od którego zależy końcowy wynik w niniejszej
sprawie; 3) możliwość naprawienia przez Sąd Najwyższy wyroków Sądu Rejonowe-
go i Okręgowego (wiara w dogłębne i wszechstronne rozpatrzenie sprawy); 4) ocze-
kiwanie na ziszczenie się uprawnień konstytucyjnych (art. 67 ust. 1, art. 77 ust. 2, art.
175 ust. 1 i art. 193 Konstytucji); 5) celowość ostatecznego rozpatrzenia sprawy
przez polski Sąd; 6) chęć zaoszczędzenia zbędnych kosztów polskim podatnikom w
razie ewentualnego wniesienia skargi przez powoda do Europejskiego Trybunału
Prawa Człowieka w Strasbourgu i uzyskania pozytywnego wyroku. Koszty te po ko-
rzystnym (dla powoda) wyroku polskiego Sądu poniesie tylko pracodawca".

Sąd Najwyższy zważył , co następuje :
Kasacja nie zasługuje na przyjęcie do rozpoznania. Co prawda wnoszący ka-
sację twierdzi, że w przedmiotowej sprawie występuje zagadnienie prawne sprowa-
dzające się do pytania, czy w sporach z zakresu prawa pracy ,,pierwszeństwo ma
zasada wynikająca z art. 6 k.c., czy też z art. 4771 k.p.c.", lecz nie wskazuje, którą z
trzech jednostek redakcyjnych tego ostatniego przepisu ma na względzie, a nawet w
żaden sposób nie wyjaśnia na czym zagadnienie to polega. Jedynie więc sposób
sformułowania odpowiedniego fragmentu kasacji pozwala spekulować, że chodzi o
relację między art. 6 k.c. i art. 4771 § 1 k.p.c., przy czym regulacje wynikające z po-
wołanych przepisów stanowią zdaniem pełnomocnika ,,zasady" wzajemnie konkuren-
cyjne, czy wręcz sprzeczne. Tymczasem sugestia ta nie ma racjonalnego uzasad-
nienia. Z przepisu art. 6 k.c. wynika bowiem, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa
na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. To samo wskazuje procesowy
odpowiednik tego przepisu, a więc art. 232 k.p.c., stanowiący, iż dowody dla stwier-
dzenia faktów, z których można wywodzić określone skutki prawne, obowiązane są
wskazywać bezpośrednio same strony, choć sąd może wyjątkowo dopuścić także
dowód niewskazany przez stronę. Natomiast szczególny przepis art. 4771 § 1 k.p.c.,
dotyczący postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy, stanowi, że sąd wyda-
jąc wyrok orzeka o roszczeniach, które wynikają z faktów przytoczonych przez pra-
cownika także wówczas, gdy roszczenie nie było objęte żądaniem pracownika lub
było zgłoszone w rozmiarze mniejszym niż usprawiedliwiony wynikiem postępowa-
nia. Obowiązek orzekania ponad żądanie nie oznacza jednak, że sąd mógłby orzec o
roszczeniach opartych na faktach, które nie zostały wskazane i następnie udowod-
nione jako podłoże (uzasadnienie) zgłoszonych roszczeń. Sąd pracy nie może więc
na podstawie art. 4771 §1 k.p.c. wyręczać dowodowej inicjatywy pracownika, zdej-
mując z niego ciężar prowadzenia dowodów. Pośrednio świadczy o tym również art.
4771 § 11 k.p.c., który jedynie w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy sta-
nowi wyjątkowo, że sąd pracy nie może oddalić powództwa tylko na tej podstawie, iż
powód nie udowodnił wszystkich faktów niezbędnych do takiego ustalenia i w takim
ewentualnie wypadku sąd z urzędu prowadzi postępowanie dowodowe. Innymi
słowy, z zastrzeżeniem powołanego wyjątku, sąd pracy może ponad żądanie orzec
jedynie w granicach faktów udowodnionych przez pracownika. Między uregulowa-
niem ciężaru dowodu i kompetencją orzekania ponad żądanie nie ma zatem przeci-
wieństw sugerowanych przez skarżącego.
Za przyjęciem skargi do rozpoznania nie przemawiają tym bardziej okoliczno-
ści wskazane w cytowanym wyżej ,,uzupełnieniu kasacji". Ich katalog i stylizacja
świadczą co najwyżej o próbie ,,wzmocnienia" niezwykle słabego skądinąd uzasad-
nienia podstaw kasacji, by nie powiedzieć wprost, że świadczą o warsztatowej bez-
radności wnoszącego kasację.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na postawie art. 3937 § 2 w związku
z art. 393 §1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.
========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] I PKN 693/01   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/12/205
2002-12-18 
[IA] I PKN 685/01   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/10/168
2002-10-02 
[IA] I PKN 682/01   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/12/211 Monitor Prawa Pracy 2004/11/14
2002-09-04 
[IA] I PKN 668/01   Wyrok SN
Prawo Pracy 2003/7-8/50 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/3/47
2002-12-18 
[IA] I PKN 666/01   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/4/64 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/4/64
2002-02-11 
  • Adres publikacyjny: