Wyrok z dnia 2 sierpnia 2000 r.
I PKN 747/99

Pracownikowi, który w związku z przejściem zakładu pracy na innego
pracodawcę skorzystał z możliwości rozwiązania stosunku pracy bez wypo-
wiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem (art. 231 § 4 KP), nie przysługuje
ani wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, ani odszkodowanie.

Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Katarzyna
Gonera, Józef Iwulski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 2 sierpnia 2000 r. sprawy z powództwa
Mirosława K. przeciwko M. Urzędowi Wojewódzkiemu w W. o odszkodowanie, na
skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Radomiu z dnia 7 września 1999 r. [...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d ni e n i e

Wyrokiem z dnia 14 czerwca 1999 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Radomiu
oddalił powództwo Mirosława K. przeciwko M. Urzędowi Wojewódzkiemu w W. o za-
płatę kwoty 7.665 zł z odsetkami tytułem odszkodowania za brak trzymiesięcznego
okresu wypowiedzenia. Sąd pierwszej instancji ustalił, że powód był zatrudniony na
podstawie mianowania w Urzędzie Wojewódzkim w R. od 10 listopada 1987 r. do 10
grudnia 1998 r., ostatnio na stanowisku zastępcy dyrektora Wydziału Organizacji i
Nadzoru. W dniu 10 listopada 1998 r. pracodawca powiadomił go, że z dniem 1
stycznia 1999 r. stanie się pracownikiem Urzędu Wojewódzkiego w W. oraz że ma
możliwość rozwiązania stosunku pracy w trybie art. 231 § 4 KP. Powód, korzystając z
tego uprawnienia, w dniu 3 grudnia 1998 r. złożył oświadczenie o rozwiązaniu sto-
sunku pracy z dniem 10 grudnia 1998 r. Z tym też dniem doszło do rozwiązania sto-
sunku pracy na mocy art. 231 § 4 KP oraz art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 wrze-
śnia 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. Nr 31, poz. 214 ze zm.).
Powodowi nie wypłacono odszkodowania za okres wypowiedzenia. W ocenie Sądu
Rejonowego, art. 231 § 4 KP, z którego powód skorzystał na mocy art. 57 ust. 2
ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące funk-
cjonowanie gospodarki i administracji publicznej (Dz.U. Nr 106, poz. 497 ze zm.), nie
daje uprawnienia do odszkodowania za okres wypowiedzenia. Przemawia za tym
brak wyraźnego zapisu postanowienia co do odszkodowania, który występuje przy-
kładowo w art. 361 KP.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Radomiu wyrokiem z
dnia 7 września 1999 r. [...] oddalił apelację powoda. Sąd Okręgowy podzielił stano-
wisko Sądu Rejonowego, że brak jest podstaw prawnych dochodzenia przez powoda
odszkodowania równego wynagrodzeniu za okres wypowiedzenia. Ustawa z dnia 8
sierpnia 1996 r. nie przewiduje wynagrodzenia za okres wypowiedzenia ani odszko-
dowania w sytuacji objętej jej art. 57 ust. 2 i odsyła do odpowiedniego stosowania art.
231 § 4 KP. W tym przepisie również nie ma mowy o odszkodowaniu, a jedynie skutki
rozwiązania stosunku pracy w tym trybie są tożsame z rozwiązaniem umowy o pracę
za wypowiedzeniem. Z brzmienia tego przepisu wynika, że chodzi o skutki związane
z rozwiązaniem stosunku pracy, a nie o złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu,
konsekwencją czego jest wystąpienie okresu wypowiedzenia, za który przysługuje
wynagrodzenie lub odszkodowanie w razie jego skrócenia. Słusznie Sąd Rejonowy
przyjął więc, iż tam gdzie ustawodawca przewidział wypłatę wynagrodzenia lub odsz-
kodowania za okres wypowiedzenia to wyraźnie znalazło to odzwierciedlenie w prze-
pisie, czego przykładem jest art. 361 KP czy art. 7a ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r.
o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przy-
czyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr
4, poz. 19 ze zm.). Przeciwne rozumienie art. 231 § 4 KP stawiałoby pracowników
administracji, którzy sami zrezygnowali z pracy, w korzystniejszej sytuacji w porów-
naniu z tymi, którzy zaakceptowali nowego pracodawcę, ale z powodu braku propo-
zycji dalszego zatrudnienia ich stosunek pracy wygasł z dniem 30 czerwca 1999 r.
(art. 58 ust. 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r.) bez prawa do wynagrodzenia za
okres wypowiedzenia. Powód dokonał wyboru co do dalszego zatrudnienia w Urzę-
dzie Wojewódzkim, nie może więc twierdzić, że znalazł się w gorszej sytuacji niż ci
urzędnicy, którzy pozostali u nowego pracodawcy przynajmniej do 30 czerwca 1999
r. Zdaniem Sądu Okręgowego, nie ma racji powód, twierdząc, że został pozbawiony
ochrony, skoro nabył prawo do świadczenia pieniężnego przez okres nie dłuższy niż
6 miesięcy na mocy art. 131 ust. 1 ustawy o pracownikach urzędów państwowych.
Kasację od tego wyroku wniósł powód. Zarzucił naruszenie art. 231 § 4 KP
przez przyjęcie, że nie przysługuje mu świadczenie pieniężne z tytułu rozwiązania
umowy o pracę (powinno być stosunku pracy z mianowania). Zdaniem powoda, art.
231 § 4 KP odwołuje się do skutków rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem
przez pracodawcę. Oznacza to, że pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za
okres wypowiedzenia. Inaczej pracownik, który rozwiązał stosunek pracy w trybie art.
231 § 4 KP, byłby w gorszej sytuacji, niż pracownicy, którzy pozostali w zatrudnieniu
do dnia 30 czerwca 1999 r.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 80 KP wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, a za
czas niewykonywania pracy tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią.
W okresie wypowiedzenia pracownik otrzymuje wynagrodzenie za pracę dlatego, że
wykonuje pracę, a w każdym razie pozostaje w stosunku pracy. W zasadzie nie jest
możliwe zachowanie prawa do wynagrodzenia za pracę po zakończeniu trwania sto-
sunku pracy. W każdym razie dla takiego skutku konieczny byłby konkretny przepis
prawa pracy. Zgodnie z art. 231 § 4 KP pracownik może rozwiązać stosunek pracy
bez wypowiedzenia za siedmiodniowym uprzedzeniem. Przepis ten wyraźnie więc
określa, że jest to rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia. Oczywiste jest
więc, że przy tym trybie rozwiązania stosunku pracy nie biegnie okres wypowiedze-
nia, pracownik nie pozostaje w stosunku pracy, a więc nie może nabyć prawa do wy-
nagrodzenia za pracę (przepis ten nie przewiduje takiego skutku). Przepis ten stano-
wi jedynie, że skutki takiego rozwiązania stosunku pracy, jakie przepisy prawa pracy
wiążą z jego rozwiązaniem, będą takie jak przy rozwiązaniu za wypowiedzeniem pra-
codawcy. Dotyczy to skutków rozwiązania stosunku pracy określonych w przepisach
pozakodeksowych. Jeżeli więc w przyszłości, dla jakichkolwiek celów będzie po-
trzebna ocena sposobu rozwiązania stosunku pracy, to będzie ono w ten sposób
kwalifikowane. Nie oznacza to, że pracownik pozostaje w zatrudnieniu przez okres
wypowiedzenia, a więc że nabywa prawo do wynagrodzenia za pracę. Skoro tak, to
nie można mówić o odszkodowaniu za utratę prawa do wynagrodzenia, a więc o
możliwości odszkodowania. W tym zakresie brak szczególnego przepisu wprowa-
dzającego takie odszkodowanie, a byłby on w tym zakresie niezbędny. Pracownicy,
którzy pozostali w zatrudnieniu do dnia 30 czerwca 1999 r. nabyli prawo do wynagro-
dzenia dlatego, że pozostawali w tym czasie w zatrudnieniu i wykonywali pracę, a nie
dlatego, że ich stosunki pracy wygasły wskutek braku propozycji dalszego zatrudnie-
nia. Również w stosunku do nich nie ma mowy o wynagrodzeniu za okres wypowie-
dzenia, czy o odszkodowaniu.
Wykładnia art. 231 § 4 KP dokonana przez Sądy obu instancji była więc całko-
wicie prawidłowa, co oznacza, że zarzuty kasacji nie były zasadne, a więc podlegała
ona oddaleniu na podstawie art. 39312 KPC.
========================================