Wyrok z dnia 9 lutego 1999 r.
I PKN 565/98

Konieczność zatrudnienia nowych pracowników z odpowiednimi kwalifi-
kacjami, których powód nie posiada przemawia za uznaniem niecelowości
przywrócenia go do pracy (art. 45 § 2 KP).


Przewodniczący: SSN Józef Iwulski, Sędziowie SN: Teresa Flemming-
Kulesza, Maria Mańkowska (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 1999 r. sprawy z powództwa
Marii U. przeciwko Zespołowi Opieki Zdrowotnej w U.D. o uznanie za bezskuteczne
wypowiedzenia umowy o pracę, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Woje-
wódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie z dnia 14 lipca 1998 r.
[...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Powódka Maria U. w pozwie przeciwko Zakładowi Opieki Zdrowotnej w U.D.
wniosła o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia jej umowy o pracę z powodu
ukończenia wieku emerytalnego i uzyskania uprawnień emerytalnych, jako sprzecz-
nego z art. 113 KP.

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Sanoku, wyrokiem z dnia 8 maja 1998 r., oddalił
powództwo i ustalił, iż powódka była zatrudniona u strony pozwanej od 1 marca 1968
r., od 1 stycznia 1989 r. na stanowisku statystyka medycznego. W dniu 27 stycznia
1998 r. powódka osiągnęła wiek emerytalny i posiada ponad 20-letni okres zatrud-
nienia. Trzy związki zawodowe działające na terenie ZOZ-u nie sprzeciwiły się roz-
wiązaniu z powódką umowy o pracę z dniem 30 czerwca 1998 r. Strona pozwana
wprowadza bowiem rejestr usług medycznych, polegający na pełnym skomputeryzo-
waniu statystyki i wiąże się to z koniecznością zatrudnienia osób o wyższych kwalifi-
kacjach. Sąd pierwszej instancji nie dopatrzył się dyskryminacyjnych praktyk w dzia-
łaniu pozwanego, a w dokonanym wypowiedzeniu nie stwierdził naruszenia art. 45 §
1 KP, skoro uzasadnia je planowana reorganizacja działu zatrudniającego powódkę.

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie, wyrokiem
z dnia 14 lipca 1998 r., zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził na rzecz
powódki odszkodowanie w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia na podsta-
wie art. 471 KP i oddalił dalej idącą apelację powódki. Sąd Wojewódzki uznał, że
osiągnięcie wieku emerytalnego i uzyskanie uprawnień do emerytury nie mogą sta-
nowić samodzielnej podstawy wypowiedzenia umowy o pracę z uwagi na art.113 KP,
zakazujący w stosunkach pracowniczych praktyk dyskryminacyjnych ze względu na
wiek. Rozwiązanie z powódką umowy o pracę nastąpiło zatem z naruszeniem prze-
pisów o wypowiadaniu umów o pracę, jednakże przywrócenie powódki do pracy na
dotychczas zajmowane stanowisko byłoby niecelowe ze względu na planowane
zmiany organizacyjne, wynikające z wprowadzenia skomputeryzowanego rejestru
usług medycznych.

Pełnomocnik powódki wniósł kasację od powyższego wyroku, zarzucając na-
ruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art.
45 § 1 i § 2 KP w związku z art. 8 KP oraz naruszenie przepisu postępowania - art.
233 § 1 KPC.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kasacja nie jest zasadna. Sąd drugiej instancji uzupełnił ustalenia faktyczne,
poprzez przeprowadzenie dodatkowego postępowania dowodowego i prawidłowo je
ocenił, nie naruszając granic swobodnej oceny, wyznaczonych w art. 233 § 1 KPC.
Ustalenia te znajdują potwierdzenie w materiale dowodowym zawartym w aktach
sprawy. Planowana u strony pozwanej reorganizacja służby zdrowia i podjęte działa-
nia przygotowawcze celem wprowadzenia skomputeryzowanego rejestru usług me-
dycznych spowodowały konieczność przeszkolenia pracowników i zatrudnienia no-
wych pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami, których nie posiada powódka. Są
to kryteria obiektywne i wynikają z reguł logicznego rozumowania, dlatego w takich
warunkach przywrócenie powódki do pracy na dotychczasowe stanowisko słusznie
uznał Sąd Wojewódzki za niecelowe i zastosował art. 45 § 2 KP. Stanowisko to nie
narusza art. 8 KP w sytuacji, gdy dalsza prawidłowa współpraca z pracownikiem nie
jest możliwa, a powódka nabyła już uprawnienia emerytalne.

Stosownie do art. 39311 KPC Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach
kasacji, zatem występujący w sprawie problem dyskryminacji powódki wymyka się
spod kontroli kasacyjnej. Jedynie zatem na marginesie tej sprawy Sąd Najwyższy
wyraża pogląd, iż z zakazu praktyk dyskryminacyjnych w stosunkach pracy (art. 113
KP ), wprowadzonego do Kodeksu pracy ustawą nowelizacyjną z dnia 2 lutego 1996
r. (Dz.U. Nr 24, poz. 110 ze zm.) wynika niedopuszczalność jakiejkolwiek dyskrymi-
nacji, a w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, naro-
dowość, przekonania oraz przynależność związkową. Zarzut powódki, że została
pozbawiona pracy z uwagi na dyskryminację z powodu wieku nie dotyczył istoty
problemu występującego w postępowaniu kasacyjnym, skoro Sąd uznał powództwo
za usprawiedliwione w zasadzie, jedynie oceniając przywrócenie do pracy jako nie-
celowe (art. 45 § 2 KP). Można zaznaczyć, że oceny czy występuje w sprawie dys-
kryminacja pracownika, należy dokonywać także w płaszczyźnie zasady równego
traktowania z art. 112 KP. Dopiero nieuzasadnione zróżnicowanie sytuacji prawnej
pracowników, na przykład kobiet i mężczyzn, przybiera charakter dyskryminacji ze
względu na płeć lub ze względu na wiek. Problem ten jednak, przy braku zarzutu
kasacyjnego z art. 112 i 113 KP, pozostawał poza zakresem granic rozpoznania ka-
sacji i nie mógł być przez Sąd Najwyższy rozważony.

Z tych wszystkich względów i na podstawie art. 39312 KPC Sąd Najwyższy
orzekł jak w sentencji.
========================================