Wyrok z dnia 27 marca 2000 r.
I PKN 564/99

Przewidziany w art. 112 § 1 KP powszechny tryb odwoławczy od zasto-
sowanej kary porządkowej może być ukształtowany korzystniej dla pracowni-
ków w pozakodeksowych źródłach prawa pracy.


Przewodniczący SSN Walerian Sanetra, Sędziowie SN: Katarzyna Gonera,
Barbara Wagner (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2000 r. sprawy z powództwa
Henryka F. przeciwko Telekomunikacji Polskiej S.A. w W. - Zakład Telekomunikacji w
O. o uchylenie kary porządkowej, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Okrę-
gowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Opolu z dnia 15 lipca 1999 r. [...]


u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Opolu do ponownego rozpoznania, pozos-
tawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e

Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Opolu wyrokiem z
dnia 15 lipca 1999 r. [...] oddalił apelację Henryka F. od wyroku Sądu Rejonowego-
Sądu Pracy w Opolu z dnia 26 marca 1999 r. [...], oddalającego powództwo apelują-
cego o uchylenie kary porządkowej.
Sąd ustalił, że powód, był zatrudniony w Telekomunikacji Polskiej S.A. w W. -
Zakład Telekomunikacji w O. od dnia 2 listopada 1989 r. na stanowisku instruktora. Z
dniem 1 stycznia 1992 r. pracodawca powierzył mu obowiązki inspektora do spraw
bhp, przepisów przeciwpożarowych i ochrony środowiska. W dniu 3 lipca 1998 r.
Henryk F. miał udać się w podróż służbową w celu przeprowadzenia kontroli w za-
kresie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciw-
pożarowych i ochrony środowiska w Rejonie G. Nie przeprowadził w tym dniu zleco-
nej kontroli i nie stawił się w miejscu pracy.
Po wysłuchaniu powoda w dniu 9 lipca 1998 r. pracodawca w dniu 17 lipca
zastosował wobec niego karę upomnienia za nieusprawiedliwioną nieobecność w
pracy w dniu 3 lipca. W dniu 22 lipca 1998 r. Henryk F. wniósł ,,na ręce strony poz-
wanej pisemny sprzeciw", odrzucony w dniu 31 lipca. Pismo o odrzuceniu sprzeciwu
z pouczeniem o prawie i terminie odwołania się do sądu powód otrzymał w dniu 3
sierpnia 1998 r. W dniu 16 sierpnia 1998 r. zwrócił się on do Dyrektora Okręgu w K.,
który w odpowiedzi z dnia 7 października 1998 r. podtrzymał decyzję pracodawcy o
odrzuceniu sprzeciwu. Pismo zawierało informację, że zaproponowany przez powo-
da tryb ,, załatwienia" sprawy zastosowanej wobec niego kary porządkowej jest nie-
dopuszczalny i ponowne pouczenie o prawie odwołania się do sądu.
W okresie od 1 sierpnia do 14 września 1998 r. Henryk F. przebywał na zwol-
nieniu lekarskim. W ocenie Sądu, art. 112 KP przewiduje jedynie możliwy tryb od-
woławczy od zastosowania kary porządkowej. Po odrzuceniu sprzeciwu przez pra-
codawcę ukaranemu pracownikowi przysługuje prawo wystąpienia do sądu o uchy-
lenie zastosowanej kary w terminie 14 dni od zawiadomienia o odrzuceniu sprzeciwu.
Termin z art. 112 § 2 KP jest terminem zawitym prawa materialnego i nie podlega
przywróceniu. Henryk F. wniósł pozew w dniu 14 października 1998 r., a zatem
uchybiając czternastodniowemu terminowi z powołanego przepisu.
Henryk F. zaskarżył ten wyrok kasacją. Wskazując jako jej podstawę narusze-
nie prawa materialnego, ,,a w szczególności" art. 112 § 2 KP w związku z art. 168 § 1
KPC wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie spawy do ponownego
rozpoznania. W uzasadnieniu kasacji podniósł, że regulamin pracy obowiązujący w
Zakładzie Telekomunikacji w O. przewiduje rozpoznanie sprzeciwu przez Dyrektora
Okręgu w K. Czternastodniowy termin do wniesienia pozwu o uchylenie kary upom-
nienia powinien być liczony od daty otrzymania przez powoda odpowiedzi na jego
pismo z dnia 16 sierpnia 1998 r.
W odpowiedzi na kasację strona pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie
kosztów postępowania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wbrew odmiennemu twierdzeniu skarżącego, wyrażony przez Sąd w moty-
wach zaskarżonego wyroku pogląd w kwestii charakteru prawnego określonego w
art. 112 § 2 KP terminu do wystąpienia do sądu o uchylenie zastosowanej kary po-
rządkowej jest trafny. Jest to termin prawa materialnego i jego przywrócenie na pods-
tawie art. 168 § 1 KPC nie jest możliwe. Jest to termin zawity, który, wobec braku
podstawy prawnej w przepisach materialnoprawnych, co słusznie podnosi w odpo-
wiedzi na kasację strona pozwana, nie może być przywrócony w żadnych okoliczno-
ściach. Podstawy jego przywrócenia nie może stanowić, co zdaje się sugerować
Sąd, art. 265 KP. Przepis ten wymienia bowiem wyczerpująco czynności, do doko-
nania których przywrócenie uchybionego - bez winy pracownika - terminu jest do-
puszczalne. Nie ma wśród nich żądania uchylenia zastosowanej wobec pracownika
kary porządkowej. Stanowisko Sądu, że ,,wybór niewłaściwej drogi odwołania mógłby
być skutecznym powodem przywrócenia terminu tylko w takim przypadku, gdyby po-
wód został niewłaściwie pouczony o środkach odwoławczych, albo gdyby pismo o
ukaraniu takiego pouczenia nie zawierało" jest błędne także z tego względu, że po-
uczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania się do sądu nie stanowi
koniecznego elementu treści zawiadomienia o odrzuceniu sprzeciwu. Gdyby było
inaczej ustawodawca przewidziałby taki obowiązek pracodawcy wyraźnie, jak to
uczynił w innych przypadkach, np. w art. 30 § 5 KP. Zatem ustalenie, że pozew o
uchylenie zastosowanej kary porządkowej został wniesiony przez Henryka F. po
upływie 14 dni od zawiadomienia go o odrzuceniu sprzeciwu, uzasadniało oddalenie
powództwa.
Rozpoznając sprawę Sąd nie ustosunkował się do podnoszonej przez skarżą-
cego kwestii, że ten odwołując się od decyzji pracodawcy o odrzuceniu sprzeciwu od
nałożenia kary upomnienia do Dyrektora Okręgu Telekomunikacji Polskiej S.A. w K.,
przed wystąpieniem do sądu, zastosował się do procedury przewidzianej w regula-
minie pracy. Regulamin pracy Telekomunikacji Polskiej S.A. Zakładu Telekomunika-
cji w O. z dnia 12 sierpnia 1996 r., a więc wydany po wejściu w życie nowelizacji Ko-
deksu pracy ustawą z dnia 2 lutego 1996 r. (Dz.U. Nr 24, poz. 142 ze zm.), w § 69
ust. 4 stanowił, że odwołanie od wymierzenia kary wnosi się do Dyrektora Okręgu w
K. w terminie 7 dni od dnia następnego po doręczeniu pracownikowi decyzji o ukara-
niu. Postanowienie to wprowadzało inny (wewnątrzzakładowy) tryb postępowania w
zakresie stosowania kar porządkowych niż przewidziany w art. 112 § 1 KP. Zgodnie
z art. 9 § 2 KP regulamin pracy nie może być mniej korzystny od przepisów Kodeksu
pracy, ale może być, a contrario, korzystniejszy. Sąd nie rozważał wzajemnej relacji
między postanowieniem § 69 obowiązującego u strony pozwanej regulaminu pracy i
art. 112 § 1 KP w aspekcie ,, korzystności" obu tych regulacji. Nie odniósł się do kwe-
stii czy tryb rozpatrzenia sprzeciwu przewidziany w regulaminie, zgodnie z którym
zastosowanie przez pracodawcę kary porządkowej podlega kontroli kierownika jed-
nostki nadrzędnej, nie jest korzystniejszy od przewidzianego w Kodeksie pracy,
zgodnie z którym sprzeciw od decyzji pracodawcy o ukaraniu pracownika rozpoznaje
sam pracodawca. Twierdzenie, że art. 112 KP przewiduje jedynie dopuszczalny tryb
stosowania kar porządkowych wymagało dla swej zasadności wykazania, że przepis
ten zawiera normy o charakterze bezwzględnie obowiązującym. Tego Sąd nie uczy-
nił, choć dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy była to istotna okoliczność
prawna. Gdyby bowiem podzielić pogląd prezentowany w uzasadnieniu kasacji, iż
powód zastosował się do trybu odwoławczego przewidzianego w regulaminie pracy, i
gdyby Sąd ów tryb regulaminowy uznał za dopuszczalny, termin do wystąpienia do
sądu o uchylenie kary upomnienia należałoby wówczas liczyć nie od 3 sierpnia 1998
r., lecz od 7 października 1998 r.
Kierując się powyższymi motywami Sąd Najwyższy, stosownie do art. 39313 §
1 KPC, orzekł jak w sentencji.
========================================