Wyrok z dnia 9 grudnia 1998 r.
I PKN 505/98

Sąd drugiej instancji może pominąć dowód z przesłuchania strony (art.
381 KPC), jeżeli został on dopuszczony w pierwszej instancji, a strona przez
własne niestawiennictwo uniemożliwiła jego przeprowadzenie (art. 302 § 1
KPC).

Przewodniczący: SSN Andrzej Kijowski, Sędziowie SN: Józef Iwulski (spra-
wozdawca), Roman Kuczyński.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 1998 r. sprawy z powództwa
Rodneya H. przeciwko L.C. Poland Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w M. o
zapłatę, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 22 kwietnia 1998 r. [...]

o d d a l i ł kasację i zasądził od powoda na rzecz strony pozwanej koszty
postępowania kasacyjnego w kwocie 1687 zł (jeden tysiąc sześćset osiemdziesiąt
siedem złotych).

U z a s a d n i e n i e

Powód Rodney H. domagał się zasądzenia od strony pozwanej L.C. Poland
Spółka z o.o. w M. kwoty 81 787 zł, stanowiącej wynagrodzenie za pracę w okresie
od 1 lipca 1995 r. do 15 września 1995 r. oraz odszkodowania w wysokości wyna-
grodzenia za trzymiesięczny okres wypowiedzenia z tytułu bezprawnego rozwiązania
umowy o pracę. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ka-
towicach, wyrokiem z dnia 15 stycznia 1998 r. [...] oddalił powództwo. Sąd ustalił, że
strona pozwana pertraktowała z firmą ,,P." w przedmiocie świadczenia przez nią
usług konsultingowych w zakresie doradztwa finansowego. W związku z negocja-
cjami sporządzono projekty umów, które przewidywały, że usługi będą świadczone
przez tę firmę i jej przedstawiciela w osobie powoda. Do zawarcia umowy jednak nie
doszło. Wobec tego, że powód jako przedstawiciel firmy ,,P." zapoznał się już z dzia-
łalnością strony pozwanej, a więc wykonał pewną pracę, firma ta wystawiła faktury za
wykonaną pracę. Faktury te zostały zapłacone. W oparciu o te ustalenia Sąd pierw-
szej instancji ocenił, że powództwo jest nieuzasadnione, gdyż między stronami nie
doszło do zawarcia umowy o pracę. Powód jedynie w imieniu firmy ,,P." świadczył
usługi na rzecz pozwanej.
Apelację powoda od tego wyroku oddalił Sąd Apelacyjny w Katowicach. Sąd
drugiej instancji uznał, że przeprowadzono wyczerpujące postępowanie dowodowe,
prawidłowo ustalając, iż brak podstaw do uwzględnienia roszczenia, bowiem powód
nie wykazał, że łączyła go ze stroną pozwaną umowa o pracę. Sąd drugiej instancji
nie uwzględnił zgłoszonego w postępowaniu apelacyjnym wniosku o przesłuchanie
powoda w charakterze strony. Dowód z przesłuchania stron dopuścił bowiem Sąd
pierwszej instancji, a powód mimo dwukrotnego prawidłowego wezwania do
osobistego stawiennictwa celem przesłuchania w charakterze strony, na rozprawy w
dniach 3 grudnia 1997 r. oraz 15 stycznia 1998 r, nie stawił się bez
usprawiedliwienia. Dlatego w oparciu o art. 302 § 1 KPC, Sąd Wojewódzki
uprawniony był do ograniczenia dowodu z przesłuchania stron, do przesłuchania
strony pozwanej.
Od tego wyroku kasację złożył powód. Zarzucił naruszenie art. 233 § 1, art.
299, art. 379 pkt 5 i art. 382 KPC przez oddalenie w postępowaniu apelacyjnym
wniosku o przesłuchanie powoda w charakterze strony, a w rezultacie oparcie rozs-
trzygnięcia na niepełnym materiale dowodowym i pozbawienie powoda możności
obrony jego praw. Powód wywiódł, że nie został przesłuchany przez Sąd pierwszej
instancji, gdyż nie stawił się na przesłuchanie. Wyjaśnił, że mieszka w Anglii i z przy-
czyn rodzinnych nie mógł przyjechać do Polski i złożyć zeznań. Powód stawił się na
rozprawę apelacyjną i był gotów złożyć zeznania. Oddalenie wniosku o przesłuchanie
powoda doprowadziło do niewyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych dla
rozstrzygnięcia sprawy.
Strona pozwana wniosła o oddalenie kasacji i przyznanie kosztów postępo-
wania kasacyjnego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 381 KPC sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i do-
wody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instan-
cji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Sąd drugiej instancji w
istocie zastosował ten przepis, chociaż go nie powołał. Przepis ten zmierza do kon-
centracji materiału dowodowego w postępowaniu przed pierwszą instancją. Powód
zgłosił wniosek dowodowy o przesłuchanie stron i został on uwzględniony. Jednakże
dowód ten został w postępowaniu przed pierwszą instancją ograniczony do przesłu-
chania przedstawiciela strony pozwanej, gdyż powód dwukrotnie wezwany celem
przesłuchania, nie stawił się na rozprawy bez usprawiedliwienia. Sąd pierwszej ins-
tancji postąpił więc zgodnie z art. 302 § 1 KPC. Należy uznać, że jeżeli strona przez
własne niestawiennictwo uniemożliwiła przeprowadzenie dowodu z jej przesłuchania,
a sąd pierwszej instancji w ramach art. 302 § 1 KPC ograniczył dowód do przesłu-
chania tylko jednej ze stron, to ponowienie tego wniosku w postępowaniu apelacyj-
nym jest zgłoszeniem nowego dowodu w rozumieniu art. 381 KPC. Sąd drugiej ins-
tancji zgodnie z tym przepisem może taki dowód pominąć, co też uczynił Sąd Apela-
cyjny. Sąd drugiej instancji nie naruszył więc w ogóle przepisów postępowania, a tym
bardziej nie pozbawił powoda możności obrony jego praw (art. 379 pkt 5 KPC).
Ocena pozostałego materiału dowodowego, dokonana przez Sąd pierwszej instancji,
a zaakceptowana przez Sąd drugiej instancji jest prawidłowa i nie narusza art. 233 §
1 KPC.
Wobec tego kasacja powoda podlegała oddaleniu na podstawie art. 39312
KPC. O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono zgodnie z art. 98 § 1 KPC.
========================================