Wyrok z dnia 20 czerwca 2001 r.
I PKN 505/00

Szkoła nie miała obowiązku zaproponowania nauczycielowi ograniczenia
zatrudnienia na podstawie art. 20 ust. 1 zdanie ostatnie w związku z art. 22 ust.
2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z
1997 r. Nr 56, poz. 357 ze zm. - w brzmieniu obowiązującym w 1999 r.), w sytua-
cji, gdy "w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby od-
działów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrud-
nienie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć", nauczyciel nie wyraził zgody na
propozycję zatrudnienia w połowie wymiaru czasu pracy w świetlicy oraz na
prowadzenie dodatkowo zajęć z gimnastyki korekcyjnej (mimo, że posiadał w
tym zakresie kwalifikacje).


Przewodniczący SSN Katarzyna Gonera, Sędziowie SN: Józef Iwulski,
Andrzej Wasilewski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2001 r. sprawy z po-
wództwa Ireny K. przeciwko Szkole Podstawowej w M. o uznanie za bezskuteczne
przeniesienia w stan nieczynny, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Okręgo-
wego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kielcach z dnia 23 lutego 2000 r.
[...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Skarżysku-Kamiennej wyrokiem z dnia 29
czerwca 1999 r. [...] oddalił powództwo Ireny K. przeciwko Szkole Podstawowej w M.
o uznanie za bezskuteczne przeniesienia jej w stan nieczynny. W uzasadnieniu tego
wyroku Sąd Rejonowy stwierdził, że powódka była zatrudniona u strony pozwanej w
charakterze nauczyciela od 1980 r. Jednakże plan organizacyjny Szkoły Podstawo-
wej w M. na rok szkolny 1999/2000, który zatwierdzony został przez Zarząd Gminy w
B. przewidywał konieczność zmniejszenia zatrudnienia u strony pozwanej o siedmiu
nauczycieli oraz jednego nauczyciela w klasie wychowania przedszkolnego, co
sprawiło, że nie było również możliwe dalsze zatrudnienie powódki w pełnym wymia-
rze godzin. W tej sytuacji, gdy powódka zwróciła się do strony pozwanej w dniu 17
maja 1999 r. o zatrudnienie jej od dnia 1 września 1999 r. zgodnie z posiadanymi
przez nią kwalifikacjami, strona pozwana - wobec braku możliwości zatrudnienia po-
wódki zgodnie z jej żądaniem - zaproponowała jej zatrudnienie na 1/2 etatu nauczy-
ciela w świetlicy oraz 8 godzin zajęć z gimnastyki korekcyjnej. Ponieważ powódka
odmówiła przyjęcia wskazanych warunków, strona pozwana przeniosła powódkę w
stan nieczynny, co było zgodne z art. 20 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta
Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357 ze zm., w brzmieniu
obowiązującym w 1999 r.), biorąc pod uwagę zmiany organizacyjne przeprowadzane
przez stronę pozwaną. W apelacji od powyższego wyroku powódka zarzuciła naru-
szenie art. 20 Karty Nauczyciela oraz sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym w
sprawie materiałem dowodowym. Ponadto podniosła ona, że: ,,powinna być zatrud-
niona w pełnym wymiarze czasu pracy w wyuczonej specjalności, legitymuje się bo-
wiem wyższym wykształceniem w zakresie nauczania początkowego oraz tytułem
magistra."

Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kielcach wyrokiem z
dnia 23 lutego 2000 r. [...] oddalił apelację powódki od powyższego wyroku Sądu
Rejonowego w Skarżysku-Kamiennej. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Okręgowy
stwierdził, że w rozpoznawanej sprawie jest bezsporne, iż z powodu zmniejszenia się
ilości uczniów w Szkole Podstawowej w M. zmienił się także plan nauczania, w któ-
rym zmniejszeniu uległa ilość godzin nauczania początkowego (czego powódka nie
kwestionuje), a w konsekwencji nie było możliwe w tych warunkach dalsze zatrud-
nienie przez stronę pozwaną wszystkich nauczycieli w danej specjalności także w
roku szkolnym 1999/2000. Równocześnie jest także poza sporem, że powódka w
okresie kilku ostatnich lat - za jej zgodą - była zatrudniona na 1/2 etatu w świetlicy (art.
18 ust. 1 Karty Nauczyciela), przy czym ,,dopełnienie etatu następowało bądź w wy-
niku zastępstwa nieobecnego nauczyciela, bądź przydziałem godzin z plastyki". Na-
tomiast fakt uzyskania przez nią w 1999 r. dyplomu magistra wychowania początko-
wego nie mógł tej sytuacji zmienić, tym bardziej jeśli zważyć, że liczba oddziałów
nauczania początkowego u strony pozwanej uległa zmniejszeniu począwszy właśnie
od roku szkolnego 1999/2000. W tej sytuacji, niewyrażenie przez powódkę zgody na
propozycję strony pozwanej dalszego zatrudnienia na 1/2 etatu w świetlicy w roku
szkolnym 1999/2000 oraz odmowa prowadzenia proponowanych jej przez stronę
pozwaną zajęć z zakresu gimnastyki korekcyjnej, pomimo że strona pozwana dyspo-
nowała podaniem powódki z dnia 9 kwietnia 1999 r., w którym informowała ona o
,,ukończeniu kursu kwalifikacyjnego z zakresu gimnastyki korekcyjno-kompensacyj-
nej", upoważniało stronę pozwaną do przeniesienia powódki w stan nieczynny, wo-
bec zaistnienia przesłanek, o których mowa jest w art. 20 Karty Nauczyciela.

W kasacji od powyższego wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach powódka za-
rzuciła błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 20 ust. 1 i ust. 7 Karty Nau-
czyciela wobec przyjęcia, że ,,powódka została w sposób zasadny przeniesiona w
stan nieczynny" oraz art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela wobec przyjęcia, ,,że nie nastą-
piła zmiana stanowiska pracy". W uzasadnieniu zarzutów kasacji podniesiono w
szczególności, że: ,,Powódka, będąc nauczycielem w pozwanej szkole z najdłuższym
stażem pedagogicznym (20 lat) i najwyższymi kwalifikacjami (wykształcenie wyższe
magisterskie), została przeniesiona w stan nieczynny ponieważ właśnie dla niej nie
było przydziału godzin lekcyjnych pozwalających na zatrudnienie w pełnym wymiarze
czasu pracy w roku szkolnym 1999/2000". W uzasadnieniu kasacji sformułowany
został przy tym zarzut, że powódka ,,miała pełne kwalifikacje do nauczania począt-
kowego klasy 0 - III, ale pracodawca już w 1995 roku zmusił powódkę do wyrażenia
zgody na przejście do pracy na świetlicę (...)". Ponadto w kasacji zarzucono, że: po
pierwsze - "Sąd Okręgowy nie zbadał dokładnie, czy ograniczenie pełnego wymiaru
zajęć nauczyciela mianowanego było dopuszczalne mając na względzie art. 22 ust. 2
Karty Nauczyciela"; po drugie - powódka została przeniesiona w stan nieczynny po-
mimo, że strona pozwana ,,wiedziała iż od nowego roku szkolnego będą wolne go-
dziny pracy techniki i plastyki w wymiarze 1/2 etatu, co łącznie z godzinami pracy w
świetlicy tworzyło cały etat, a powódka posiadała w tym zakresie kwalifikacje"; po
trzecie - ,,Sąd Okręgowy nie wyjaśnił merytorycznie, jakimi kryteriami kierowała się
Dyrektorka Szkoły przy zatrudnianiu i zwalnianiu nauczycieli i czy wybór powódki do
zwolnienia był słuszny pod kątem jej stażu pracy, przygotowania zawodowego i kwa-
lifikacji (...)".


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kasacja nie jest zasadna. Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach za-
skarżenia kasacją oraz jej podstaw i jest związany ustaleniami faktycznymi stanowią-
cymi podstawę zaskarżonego wyroku (art. 39311 KPC).
W kasacji nie zostały wskazane żadne przepisy postępowania, których uchy-
bienie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 3931 pkt 2 KPC). Dlatego
przedmiotem postępowania kasacyjnego nie mogą być sformułowane w uzasadnie-
niu kasacji zarzuty, dotyczące ustaleń faktycznych oraz dokonanej przez Sąd Okrę-
gowy w Kielcach oceny zebranego w toku postępowania w niniejszej sprawie mate-
riału dowodowego.
W kasacji podniesiony został wyłącznie zarzut naruszenia prawa materialne-
go, a w szczególności art. 20 ust. 1 i ust. 7 w związku z art. 18 ust. 1 art. 22 ust. 2
Karty Nauczyciela. Art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela (w brzmieniu obowiązującym w
1999 r.) stanowił w szczególności także, iż ,,w razie zmian organizacyjnych powodu-
jących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemoż-
liwiających dalsze zatrudnienie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć, dyrektor
szkoły przenosi w stan nieczynny". Sytuacja taka miała miejsce w rozpoznawanej
sprawie. W świetle zebranego w toku postępowania sądowego materiału dowodowe-
go jest bezsporne, że wobec zmniejszenia się liczby uczniów i w konsekwencji wo-
bec zmiany planu nauczania, przewidującej zmniejszenie liczby godzin w zakresie
nauczania początkowego, strona pozwana nie mogła zapewnić powódce, zatrudnio-
nej dotychczas za jej zgodą (stosownie do art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela) na 1/2
etatu w świetlicy i uzupełniającej brakujące godziny zajęć w drodze zastępstwa nie-
obecnego nauczyciela lub zajęciami z plastyki, zatrudnienia w roku szkolnym
1999/2000 - zgodnie z jej życzeniem - w charakterze nauczyciela w zakresie nau-
czania początkowego, pomimo że w 1999 r. uzyskała ona dyplom magistra wycho-
wania początkowego. W tej sytuacji, ponieważ powódka nie wyraziła zgody na dal-
sze zatrudnienie na 1/2 etatu w świetlicy w roku szkolnym 1999/2000, ani też nie
przyjęła propozycji prowadzenia dodatkowo 8 godzin zajęć z gimnastyki korekcyjnej -
pomimo, że wcześniej (w kwietniu 1999 r.) powódka poinformowała stronę pozwaną
o ukończeniu kursu kwalifikacyjnego z zakresu gimnastyki korekcyjno-kompensacyj-
nej - strona pozwana (zgodnie z dyspozycją art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela) podjęła
decyzję o przeniesieniu powódki w stan nieczynny. W zaistniałych okolicznościach
nie było bowiem podstaw do zaproponowania powódce ograniczenia zatrudnienia
(art. 20 ust. 1 - zdanie ostatnie w związku z art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela). Z tych
samych przyczyn bezzasadny jest również, podniesiony w kasacji zarzut naruszenia
art. 20 ust. 7 Karty Nauczyciela, wobec przydzielenia przez stronę pozwaną na rok
szkolny 1999/2000 zajęć w wymiarze 1/2 etatu w zakresie techniki i plastyki innemu
nauczycielowi, a nie zaproponowanie ich powódce jako zajęć uzupełniających obok
pracy w świetlicy, skoro już wcześniej - pomimo wysiłków strony pozwanej - powódka
nie wyraziła zgody na pracę w świetlicy i żądała przyznania jej zajęć w zakresie nau-
czania początkowego.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39312 KPC
orzekł jak w sentencji.
========================================