Wyrok z dnia 28 czerwca 2001 r.
I PKN 486/00

Nie jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego propozycja za-
trudnienia nauczycielki, nie posiadającej wyższego wykształcenia pedagogicz-
nego, powracającej do pracy po rocznym urlopie dla poratowania zdrowia, w
charakterze wychowawcy świetlicy z zachowaniem prawa do dotychczasowego
wynagrodzenia, przy zwiększonym do 26 godzin tygodniowo wymiarze czasu
pracy w sytuacji, gdy w szkole uległa znacznemu ograniczeniu liczba klas nau-
czania początkowego, zaś alternatywą tej propozycji byłoby przeniesienie nau-
czycielki w stan nieczynny.


Przewodniczący SSN Jadwiga Skibińska-Adamowicz, Sędziowie: SN Roman
Kuczyński (sprawozdawca), SA Kazimierz Josiak.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2001 r. w sprawie z po-
wództwa Janiny K. przeciwko Publicznej Szkole Podstawowej w Ś. o zapłatę, na
skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Zielonej Górze z dnia 14 marca 2000 r. [...]

o d d a l i ł kasację,
nie obciążył powódki kosztami postępowania kasacyjnego

U z a s a d n i e n i e


Wyrokiem z dnia 14 stycznia 2000 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Świebodzi-
nie oddalił powództwo Janiny K. przeciwko pozwanej Publicznej Szkole Podstawowej
w Ś. o wynagrodzenie za pracę w godzinach ponadwymiarowych od 1 września 1997
r. do 31 grudnia 1999 r. Sąd Rejonowy ustalił, że powódka była zatrudniona w poz-
wanej szkole od 1 września 1986 r. na stanowisku nauczyciela nauczania początko-
wego, w okresie od 1 września 1996 r. do 1 września 1997 r. korzystała z rocznego
urlopu dla poratowania zdrowia. Ze względu na zmniejszenie liczby oddziałów obej-
mujących klasy I - III w roku szkolnym 1995/1996 z 15 do 9, w roku szkolnym
1996/1997 do 5, a w roku szkolnym 1997/1998 do 3, nie było możliwości zatrudnie-
nia powódki w tych klasach ani w klasie IV. Dyrektor szkoły nie chciał rozwiązywać z
powódką stosunku pracy ani przenosić jej w stan nieczynny, wobec czego stworzył
dla niej dodatkowe stanowisko wychowawcy świetlicy, na które powódka wyraziła
zgodę, także na rok szkolny 98/99 i 99/2000, ze świadomością, że wymiar godzin
wychowawcy wynosi nie 18, lecz 26 godzin tygodniowo. Nie było możliwe ponowne
przeniesienie powódki na stanowisko nauczyciela nauczania początkowego, gdyż
wszystkie etaty na tych stanowiskach są obsadzone nauczycielami z wyższym wy-
kształceniem pedagogicznym, podczas gdy powódka jest absolwentką Studium Wy-
chowania Przedszkolnego w S. i Studium Nauczycielskiego w ZG.

Wyrokiem z dnia 14 marca 2000 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Zielonej Górze oddalił apelację powódki od powyższego wyroku z
uzasadnieniem, iż świadczenie pracy przez powódkę przez okres 2 lat przed wnie-
sieniem pozwu na stanowisku wychowawcy świetlicy dowodzi, iż godziła się ona na
to stanowisko, wobec czego oświadczenie woli o zaakceptowaniu zmiany warunków
nie było dotknięte wadą.

Kasacja powódki zarzuca powyższemu wyrokowi naruszenie art. 8 KP przez
przyjęcie, że istniała bezwzględna konieczność przeniesienia powódki na inne sta-
nowisko i było to mniejsze zło niż przeniesienie jej w stan nieczynny, oraz naruszenie
art. 378 KPC przez pominięcie istotnych zarzutów i wniosków podniesionych w ape-
lacji.


Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:


Zarzut naruszenia art. 8 KP jest oczywiście bezzasadny. Nie może być
uznana za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego propozycja zatrudnienia
nauczycielki, nie posiadającej wyższego wykształcenia pedagogicznego, powracają-
cej do pracy po rocznym urlopie dla poratowania zdrowia, w charakterze wychowaw-
cy świetlicy z zachowaniem prawa do dotychczasowego wynagrodzenia, przy zwięk-
szonym do 26 godzin tygodniowo wymiarze czasu pracy, w sytuacji gdy w szkole
uległa znacznemu ograniczeniu liczba klas nauczania początkowego, a uczący w
nich nauczyciele spełniają wymagania pod względem wykształcenia, zaś alternatywą
takiej propozycji byłoby przeniesienie tej nauczycielki w stan nieczynny, a następnie
wygaśnięcie stosunku pracy (art. 20 ust. 6 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta
Nauczyciela jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 367 w brzmieniu obowiązują-
cym w dniu 1 września 1997 r.). Z protokołów rady pedagogicznej pozwanej Szkoły z
lat 1997 - 1999, w której powódka uczestniczyła, wynika, że ograniczenie liczby klas I
- III było rzeczywiste, doszło też do przeniesienia jednej z nauczycielek w stan nie-
czynny. Przebywanie w stanie nieczynnym przez okres 6 miesięcy powoduje wyga-
śnięcie z upływem tego okresu stosunku pracy, natomiast powódka pozostawała w
zatrudnieniu na stanowisku wychowawcy świetlicy przez lata 1997 - 2000, co było dla
niej bardziej korzystne, a zatem sam fakt wykonywania nowych obowiązków przez
długi okres dowodzi akceptacji takiego stanu rzeczy. Przedmiotem sporu w niniejszej
sprawie nie była zasadność przeniesienia powódki w stan nieczynny, przeto nie za-
chodziła potrzeba przeprowadzenia postępowania dowodowego na okoliczność, czy
nie było innej możliwości zatrudnienia powódki. Konieczność taka zachodziłaby
wówczas, gdyby powódka nie zgodziła się wykonywać obowiązków wychowawczyni
świetlicy i została przeniesiona w stan nieczynny, a następnie kwestionowała zasad-
ność takiej decyzji przed sądem pracy.

Zgoda na zmianę warunków pracy wyrażona jednoznacznie, czy też dorozu-
miana przez sam fakt świadczenia pracy na zmienionych warunkach pod względem
czasu pracy, nie może być odwołana po 3 latach od jej przejawienia ani nie może
uzasadniać żądania dodatkowego wynagrodzenia. Takie zaś żądanie zostało zgło-
szone w pozwie. Jednakże w świetle niewadliwych ustaleń faktycznych Sądu pierw-
szej instancji nie mogło ona zostać uwzględnione. Sąd drugiej instancji odniósł się do
zarzutów i wniosków apelacyjnych. Nierozpoznanie sprawy w rozumieniu art. 378 § 2
KPC oznacza zaniechanie przez sąd pierwszej instancji zbadania materialnej pod-
stawy żądania pozwu albo pominięcie merytorycznych zarzutów pozwanego (por.
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1998 r. II CKN 897/97 OSC 1999 r. nr
1, poz. 22). Zarówno wobec wyroku Sądu pierwszej instancji, jak i akceptującego go
wyroku Sądu drugiej instancji, a tylko od tego wyroku służy kasacja - zarzut narusze-
nia art. 378 KPC (w dodatku bez zastrzeżenia, o który paragraf tego przepisu chodzi)
jest bezzasadny. Nie może też stanowić skutecznej podstawy kasacji powtórzenie
zarzutów apelacyjnych.

W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy nie znalazł usprawiedliwionych podstaw
do uwzględnienia kasacji i w oparciu o art. 39312 KPC orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================